Penalizacja obrazy uczuć religijnych i zakłócania nabożeństw w Europie

Politycy Nowoczesnej Adam Szłapka oraz Katarzyna Lubnauer wraz z przedstawicielami młodzieżówki partii zapowiedzieli, że złożą do Sejmu projekt ustawy, który zakłada wykreślenie z Kodeksu Karnego artykułu dot. obrazy uczuć religijnych. Tymczasem ochrona uczuć i ceremonii religijnych oraz osób duchownych należy do standardowych rozwiązań w systemach prawnych w Europie. Wynika to z wysokiego statusu zasady wolności religijnej. Poniżej podajemy konkretne przykłady.

Austria

Kodeks karny jako przestępstwa wymienia znieważanie doktryn religijnych oraz zakłócanie nabożeństw. Karane jest również znieważenie duchownego wykonującego czynności religijne, kradzież lub uszkodzenie przedmiotu służącego do kultu, bądź kradzież lub uszkodzenie w pomieszczeniach służących do sprawowania kultu (art. 126 i 128 kk).

Dania

Zgodnie z art. 137 kk, ktokolwiek uniemożliwia lub zakłóca nabożeństwa religijne lub inne ceremonie kościelne podlega karze, podobnie jak ktoś, kto wyśmiewa lub znieważa wyznanie wiary. Przestępstwo to jest zagrożone karą pozbawienia wolności do 4 miesięcy lub grzywną.

Finlandia

Kodeks karny w art. 11 przewiduje karę za przeszkadzanie w wykonywaniu aktu religijnego (nabożeństw) oraz ustanawia karę za naruszenie świętości miejsca pochówku.

Hiszpania

W świetle prawa karnego penalizowane są przestępstwa „przeciwko wolności sumienia, przekonaniom religijnym i czci dla zmarłych” (art. 522 – 526 kk). Jako przestępstwa zostały zakwalifikowane m. in.: utrudnianie wykonywania praktyk religijnych, przeszkadzanie w praktykach religijnych związków wyznaniowych, obraza uczuć religijnych czy znieważanie miejsc pochówku zmarłych.

Holandia

Kodeks karny w art. 137 traktuje jako przestępstwo publiczne wystąpienie, ustne lub pisemne, obraźliwe dla ludzi w związku z ich religią, wierzeniami lub rasą lub podżegające do dyskryminacji.

Litwa

Zgodnie z art. 171 kk przeszkadzanie w obrzędach religijnych lub innych ceremoniach kościelnych poprzez niewłaściwe zachowanie, groźby lub niegodne zachowanie, jest wykroczeniem i podlega karze pracy publicznej, grzywny lub ograniczenia wolności.

Malta

Trzy artykuły z maltańskiego kodeksu karnego (art. 163 – 165) dotyczą przestępstw przeciwko uczuciom religijnym. Karze od jednego do sześciu miesięcy więzienia podlega publiczne oczernianie lub znieważanie katolicyzmu lub jego wyznawców, bądź obiektów kultu religijnego. Karane jest utrudnianie lub zakłócanie funkcji, ceremonii lub nabożeństw, czy to katolickich czy też innych religii. Karze podlega także nieuprawnione noszenie habitu lub innej szaty kościelnej.

Niemcy

Religia w Niemczech cieszy się wysokim stopniem ochrony w państwowym systemie karnym. W świetle art. 130 kodeksu karnego, osoba nawołująca do nienawiści w stosunku do grupy religijnej podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 lub grzywnie. Takiej samej karze podlegają osoby, które atakują treść przekonań religijnych i filozoficznych, w sposób zagrażający porządkowi publicznemu. To samo dotyczy osób, które zaburzają przebieg nabożeństw czy znieważają miejsca bądź przedmioty kultu. Prawo ściga także osoby, które w sposób nieuprawniony posługują się emblematami czy strojem danego związku wyznaniowego. Takie czyny podlegają karze do roku więzienia.

Polska

Polski Kodeks Karny stanowi, że karze do lat 2 podlegają: obraza uczuć religijnych, przeszkadzanie w publicznym wykonywaniu akty religijnego oraz ograniczanie kogokolwiek w przysługujących mu prawach ze względu na przynależność wyznaniową albo bezwyznaniowość.

Art. 194 stanowi, że „kto ogranicza człowieka w przysługujących mu prawach ze względu na jego przynależność wyznaniową albo bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 195 stanowi, że „kto złośliwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu aktu religijnego kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Art. 196 stanowi, że „kto obraża uczucia religijne innych osób, znieważając publicznie przedmiot czci religijnej lub miejsce przeznaczone do publicznego wykonywania obrzędów religijnych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Portugalia

Kodeks karny w art. 251 przewiduje karalność za czyny skierowane wyraźnie przeciw uczuciom religijnym, zawierające obrazę przekonań religijnych i utrudnianie, przeszkadzanie lub obrazę aktów religijnych.

Słowacja

Ustawa karna (nr. 140/1961) przewiduje, że osoba, która przemocą lub groźbą użycia siły zmusza inna osobę do wzięcia udziału w akcie religijnym lub utrudnia tej osobie uczestnictwo w takim akcie podlega karze pozbawienia wolności do lat 2. Jako przestępstwo definiowane jest również znieważanie przekonań religijnych grupy osób z powodu wyznania lub braku wyznania.

Włochy

Włoskie prawo karne (art. 274 i 403 – 406) zawiera przepisy, które penalizują bluźnierstwo „przeciwko boskości” (jakiejkolwiek religii), a także przestępstwa popełnione przeciwko duchownym oraz przedmiotom kultu religijnego czy zaburzania ceremonii religijnych. Dyskryminacja z powodów religijnych jest również karana.

Węgry

W świetle kodeksu karnego uzupełnionego ustawą (4/1990), ten kto „ogranicza inną osobę w drodze przemocy lub groźby w jej wolności wyznania” oraz „powstrzymuje w drodze przemocy lub groźby inna osobę od wolnego praktykowania swojego wyznania” podlega karze pozbawienie wolności do lat 3. Ponadto duchowni korzystają w prawie karnym z ochrony jako osoby „wykonujące obowiązki publiczne”, tak jak prawnicy, nauczyciele, lekarze na służbie lub strażacy.

Wielka Brytania

Publikowanie bluźnierczych materiałów – do których zalicza się: „wszystko to, co atakuje prawdy Kościoła anglikańskiego lub istnienie Boga” – jest ścigane z mocy prawa. Materiałem takim jest wszystko to, co atakuje prawdy religii chrześcijańskiej lub istnienie Boga.