PIATEK 4. TYGODNIA ZWYKŁEGO Z powodu okoliczności

Właśnie dlatego, że Herod miał sumienie, które mu podpowiadało, co jest dobre, a co złe, nie ma powodów, aby go wybielać.

Słowa Ewangelii według świętego Marka

Król Herod posłyszał o Jezusie, gdyż Jego imię nabrało rozgłosu, i mówił: „Jan Chrzciciel powstał z martwych i dlatego moce cudotwórcze działają w nim”. Inni zaś mówili: „To jest Eliasz”; jeszcze inni utrzymywali, że to prorok, jak jeden z dawnych proroków. Herod, słysząc to, twierdził: „To Jan, którego kazałem ściąć, zmartwychwstał”.

Ten bowiem Herod kazał pochwycić Jana i związanego trzymał w więzieniu z powodu Herodiady, żony brata swego Filipa, którą wziął za żonę. Jan bowiem wypominał Herodowi: „Nie wolno ci mieć żony twego brata”. A Herodiada zawzięła się na niego i rada byłaby go zgładzić, lecz nie mogła. Herod bowiem czuł lęk przed Janem, znając go jako męża prawego i świętego, i brał go w obronę. Ilekroć go posłyszał, odczuwał duży niepokój, a przecież chętnie go słuchał.

Otóż chwila sposobna nadeszła, kiedy Herod w dzień swoich urodzin wyprawił ucztę swym dostojnikom, dowódcom wojskowym i osobom znakomitym w Galilei. Gdy córka tej Herodiady weszła i tańczyła, spodobała się Herodowi i współbiesiadnikom. Król rzekł do dziewczęcia: „Proś mię, o co chcesz, a dam ci”. Nawet jej przysiągł: „Dam ci, o co tylko poprosisz, nawet połowę mojego królestwa”. Ona wyszła i zapytała swą matkę: „O co mam prosić?” Ta odpowiedziała: „O głowę Jana Chrzciciela”.

Natychmiast weszła z pośpiechem do króla i prosiła: „Chcę, żebyś mi zaraz dał na misie głowę Jana Chrzciciela”. A król bardzo się zasmucił, ale przez wzgląd na przysięgę i na biesiadników nie chciał jej odmówić. Zaraz też król posłał kata i polecił przynieść głowę jego. Ten poszedł, ściął go w więzieniu i przyniósł głowę jego na misie; dał ją dziewczęciu, a dziewczę dało swej matce.

Uczniowie Jana, dowiedziawszy się o tym, przyszli, zabrali jego ciało i złożyli je w grobie. (Mk 6,14-29)

Z powodu okoliczności

Czyżby Herod nie był aż tak czarną postacią, jak sobie wyobrażamy? Zwłaszcza, że chodzi tu o innego Heroda niż ten, który kazał wymordować niewinne dzieci w Betlejem i okolicy, bo chciał zgładzić nowo narodzonego Jezusa. Chodzi o Heroda, który odesłał Jezusa do Piłata.

Można rzec, że ten Herod, o którym dzisiaj mowa, to postać skomplikowana i pełna wewnętrznych sprzeczności. Co prawda kazał złapać Jana Chrzciciela i trzymał go w więzieniu, co prawda „ilekroć go posłyszał, odczuwał duży niepokój”, to „przecież chętnie go słuchał”. I, jak przekonuje św. Marek, wcale nie chciał Jana Chrzciciela zabić.

Na miano czarnego charakteru w opowieści o śmierci Jana Chrzciciela na pozór o wiele bardziej zasługuje Herodiada, jego konkubina. Jan Chrzciciel nie wahał się publicznie piętnować faktu, że Herod „miał żonę brata swego”. A to, jak wynika z rozwoju wydarzeń, irytowało kobietę. W przeciwieństwie do Heroda chciała rozwiązań zdecydowanych i kompleksowych. Szukała więc okazji, aby usunąć Jana Chrzciciela całkowicie, bo chciała, aby przestał drażnić sumienie jej „partnera”. Szukała i znalazła. Nie cofnęła się przed wmieszaniem w intrygę swej córki.

Herod miał sumienie. Przeczuwał, że Jan Chrzciciel nie działa we własnym imieniu. Podobnie, jak przeczuwał, że Jezus to nie kolejny zwykły rabbi. Przeczuwał, że między Jezusem i Janem Chrzcicielem istnieje jakiś związek i kontynuacja.

I właśnie dlatego, że Herod miał sumienie, które mu podpowiadało, co jest dobre, a co złe, nie ma powodów, aby go wybielać. Herod zabił Jana Chrzciciela z błahego powodu. Wiedział, że robi źle, ale wyżej niż głos sumienia stawiał to, co ludzie powiedzą. Złożył głupią, bezsensowną, niemoralną obietnicę i nie miał odwagi przyznać się do błędu. Wolał zabić człowieka niż narazić się na kpiny.

Tak łatwo iść w ślady Heroda. Sumienie mówi mi, co jest dobre, a co złe, co mam robić, a czego nie, a ja jednak postępuję wbrew jego głosowi, tłumacząc się okolicznościami. To przecież bez sensu. Jak długo można siebie okłamywać?