Płock: ekspozycja zabytkowej Biblii Płockiej w Muzeum Diecezjalnym

Muzeum Diecezjalne w Płocku prezentuje na otwartej 19 grudnia wystawie XII-wieczną Biblię Płocką, jeden z najcenniejszych zabytków piśmiennictwa w Polsce. Podczas otwarcia wystawy biskup płocki Piotr Libera podkreślał, że zabytkowa Biblia jest świadkiem wiary minionych pokoleń, żyjących na Mazowszu.

O Biblii Płockiej podczas otwarcia wystawy opowiedział ks. Stefan Cegłowski, dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Płocku. Zaznaczył, że najwięcej informacji na temat zabytku znaleźć można w publikacjach ks. prof. Ryszarda Knapińskiego „Iluminacje romańskiej Biblii Płockiej” oraz księży Daniela Brzezińskiego i Bartosza Leszkiewicza „Zapiski liturgiczne w kodeksie Biblii Płockiej z XII w.”.

Relacjonował, że charakterystycznym rysem Biblii Płockiej są miniatury, znajdujące się na bocznych marginesach. Zazwyczaj przedstawiają proroków, którzy ukazani są jako dostojni starcy, spisujący natchnione słowa w symbolicznie zaznaczonym skryptorium. Obok miniatur proroków Biblię Płocką zdobią w Starym Testamencie przedstawienia autorów ksiąg m.in. Barucha i Syracha oraz bohaterów biblijnych m.in. Hioba, Salomona, Estery, Judy Machabeusza, a także w Nowym Testamencie symboliczne przedstawienia Ewangelistów i św. Pawła.

„W połowie XII wieku skryba zanotował na kartach Biblii Płockiej, że spadające spod stropu płockiej katedry strusie jajo – cenną relikwię – cudem pochwycił w locie scholastyk Zachariasz. Co ciekawe, był to pierwszy opis cudu na polskich ziemiach” – wyjaśniał organizator wystawy.

Bp Piotr Libera podczas otwarcia wystawy podkreślał, że konieczne jest odczytywanie przez każde pokolenie prawd zawartych w Biblii. „Także współczesne pokolenie wyznawców Jezusa musi odczytywać te odwieczne prawdy w kontekście zagrożeń i trudności w wierze. Musi ono Biblię pokochać i strzec jej. Wystarczy wspomnieć ze smutkiem i zażenowaniem coraz częstsze ataki na Biblię, jej profanację, również w polskiej rzeczywistości. Otwarcie wystawy poświęconej Biblii Płockiej niech będzie zachętą do codziennej lektury ksiąg, na których Bóg stale przemawia do człowieka” – mówił hierarcha.

Gospodarze miejsca dziękowali także przedsiębiorstwu PERN „Przyjaźń” SA za sponsoring wystawy. Firmę reprezentowali: Małgorzata Górska i Roman Góralski. Podziękowania otrzymał także Mateusz Michalak – uczeń II klasy LO im. Marszałka S. Małachowskiego w Płocku, który zaangażował się w prace graficzne przy wystawie oraz Marek Bartuś z firmy ArtLine z Płocka.

Biblia Płocka umieszczona została w specjalnej gablocie. Można ją przeglądać korzystając z kiosku multimedialnego oraz z rzutnika. Na wystawie znajdują się też obrazy – reprodukcje rysunków proroków z Biblii Płockiej. Ponadto w sali wystawowej umieszczono faksymile Biblii Gutenberga, pochodzącej z Pelplina. Wnętrze zdobią dwie rzeźby: św. Chryzostoma i św. Hieronima oraz strusie jajo, nawiązujące do opisanego w Biblii Płockiej cudu. Ponadto goście wystawy otrzymali wydane w postaci pocztówek miniatury z Biblii Płockiej.

W trakcie wernisażu goście mogli wysłuchać utworów muzyki poważnej, w wykonaniu zespołu „Bemolla”, pod kierunkiem Bogdana Marciniaka.

Biblia Płocka to bogato iluminowany rękopis z XII w. Sprowadzony został prawdopodobnie do Płocka przez biskupa Aleksandra z Malonne (1129-56) z jego rodzinnych stron nad Mozą w obecnych Niemczech. Kilka zapisków, a być może i uzupełnienie miniatur oraz inicjałów, wykonano już w Płocku (malarz Gunter, złotnik Leopard). Przy jej powstaniu pracowało 3 kopistów i 8 iluminatorów. Tekst spisany został na pergaminie, oprawiony w okładki z desek dębowych, obciągniętych białą skórą o wymiarach 54,5 na 36,0 cm i grubości 10 cm.

Obecnie Biblia Płocka zawiera 270 kart (ostania karta z tekstem z 1457 r., wychwalającym zwycięskiego króla Władysława, została usunięta przez Niemców po przewiezieniu Biblii do Królewca w 1941 r., stamtąd Biblia trafiła do Kilonii, a następnie do Getyngi). Biblia Płocka została zwrócona biskupowi Bogdanowi Sikorskiemu w 1978 r. Kodeks nie jest kompletny. Rozpoczyna się od Księgi proroka Izajasza a kończy Listem do Hebrajczyków. Bogate iluminacje oraz miniatury stawiają Biblię Płocką w rzędzie najcenniejszych rękopisów średniowiecznych.