Płock: kolegiata pw. św. Bartłomieja to architektoniczna perła miasta

24 sierpnia przypada wspomnienie liturgiczne św. Bartłomieja, jednego z dwunastu apostołów Jezusa Chrystusa. Przy tej okazji warto odwiedzić w Płocku na Starym Mieście kościół, który nosi jego tytuł: popularną kolegiatę, która jest architektoniczną perłą miasta i jedną z najstarszych świątyń parafialnych.

Parafia pw. św. Bartłomieja (farna) w Płocku (przy ul. Kazimierza Wielkiego 1), to najstarsza parafia w Płocku, istnieje 666 lat. Biskup płocki Klemens przeniósł ją z kolegiaty św. Michała do nowo zbudowanego kościoła, ufundowanego przez króla Kazimierza Wielkiego w roku 1356. Przez trzysta lat kościół ten (starsza od niego jest jedynie katedra, zbudowana w roku 1144) posiadał architekturę gotycką, potem elementy renesansowe dodał mu Jan Baptysta Wenecjanin, a ostatecznie przyjął okazały wystrój barokowy.

Na początku XVIII wieku wskutek wojen, pożarów i innych nieszczęść stan kościoła był bardzo zły. W 1723 roku postanowiono „szczyt znacznej wysokości od południa znieść i ze ścianami w równej linii zrównać”. Skrócono korpus, zamurowano dawne wejście (od strony Wisły), istniejące od ponad 400 lat i zrobiono nowe (od strony Rynku) usunięto boczne kaplice, nadając obiektowi styl późnobarokowy. 4 października 1732 roku, po przeniesieniu kapituły z kolegiaty św. Michała, fara stała się kolegiatą św. Bartłomieja. W 1772 roku zakończono przebudowę kościoła i dokonano rekonsekracji kolegiaty (nadal najczęściej używa się jednak określenia fara).

Na uwagę w kościele z pewnością zasługuje na przykład marmurowy ołtarz główny, który został do niego przeniesiony w 1856 roku ze zlikwidowanego kościoła św. Wojciecha. Od początku XVII wieku istnieje przy świątyni okazała, wolnostojąca dzwonnica.

Przy kościele istnieje Kapituła Kolegiacka św. Michała Archanioła. Została powołana do istnienia w połowie XII wieku przy kościele kolegiackim św. Michała w Płocku, powstałym z fundacji Dobiechny, wdowie po Wojsławie, wychowawcy Bolesława Krzywoustego. W dniu 4 października 1732 roku, za zgodą Stolicy Apostolskiej i króla Augusta II, przeniesiona została przez biskupa płockiego Andrzeja Stanisława Kostkę Załuskiego do kościoła pod wezwaniem św. Bartłomieja w Płocku.

Kapituła została rozwiązana w dniu 17 kwietnia 1819 roku, jednak po 196 latach, dekretem biskupa płockiego Piotra Libery z dnia 2 kwietnia 2015 roku, została restytuowana przy kościele kolegiackim pod wezwaniem św. Bartłomieja, jako wotum na 940-lecie diecezji płockiej.

W roku 2006 przypadł jubileusz 650-lecia istnienia kolegiaty. W związku z tym świątynia przeszła wiele remontów, na przykład całkowicie odnowiono prezbiterium. Poza tym w czasie prac konserwatorskich pod prezbiterium znaleziono dwie olbrzymie krypty pochodzące prawdopodobnie z pierwszego okresu funkcjonowania kościoła. W październiku 2007 roku odkryto pierwotne wejście do świątyni, znajdujące się na miejscu obecnego prezbiterium oraz gotycko-renesansowe okna z XVI wieku.

W latach 2013-2014 staraniem byłego proboszcza ks. prał. Wiesława Gutowskiego przeprowadzono rewitalizację zabytkowej kolegiaty, dokonując remontu generalnego. Podczas prac odkryto między innymi rozetę, która widniała nad pierwotnym wejściem do świątyni. Dzięki temu remontowi kościół nad Wisłą odzyskał swój architektoniczny blask.

Warto też wiedzieć, że parafia św. Bartłomieja jest ściśle związana z historią miasta i jego świętych. W tym roku po raz 171 z fary wyjdzie doroczna piesza pielgrzymka do sanktuarium maryjnego w Skępem; pierwsza odbyła się jako dziękczynienie za wygaśniecie epidemii cholery w Płocku. Na terenie parafii św. siostra Faustyna Kowalska w 1931 miała pierwsze objawienie Jezusa Miłosiernego, a sługa Boża matka Józefa Hałacińska otworzyła pierwszy dom zakonny sióstr pasjonistek. 18 listopada 2006 jej ciało zostało uroczyście przeniesione do tego kościoła i umieszczone w sarkofagu.

Poza tym w 1919 roku na plebanii rezydował nuncjusz apostolski Achille Ratti, późniejszy papież Pius XI.

Płocka kolegiata pw. św. Bartłomieja, to jedna z pereł architektonicznych Płocka i diecezji. Warto ten zabytek odwiedzić, ale też pomodlić się przy ołtarzu apostoła, który rzucił wszystko, aby pójść za Jezusem Chrystusem, a potem poniósł śmierć męczeńską. Od września każdego 24. dnia miesiąca przy jego ołtarzu będą sprawowane Msze św.