Płock – renowacja polichromii w prezbiterium XII-wiecznej katedry

W bazylice katedralnej w Płocku (z XII wieku) trwa renowacja i konserwacja polichromii prezbiterium. Całkowita wartość inwestycji, to ponad 3,5 mln zł. Większość środków na ten cel pochodzi z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Prowadzone prace potrwają do końca października br. Msza św. w katedrze jest obecnie sprawowana przy ołtarzu tymczasowym.

Rozpoczęła się renowacja części bazyliki katedralnej w Płocku. Inwestycja jest współfinansowana z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, jej wnioskodawcą była gmina – miasto Płock. Zadanie jest również dofinansowane ze środków tej gminy, w oparciu o uchwałę rady miasta, dotyczącej przyznania dotacji „na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w gminnej ewidencji zabytków”.

Całkowita wartość prowadzonej inwestycji, to 3 554 327,31 zł. Wartość dofinansowania inwestycji z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków wynosi 3 483 240,76 zł, natomiast 71 086,55 zł to środki własne miasta Płock. Planowana data zakończenia inwestycji, to 31 października br.

Ks. kan. Stefan Cegłowski, proboszcz parafii katedralnej pw. św. Zygmunta w Płocku, która włada zabytkiem, przekazał, że główne prace wykonuje firma Monument Service z Torunia. Parafia katedralna podczas renowacji skorzysta też z doświadczenia dr. hab. Sylwestra Piędziejewskiego, prof. ASP w Warszawie.

W katedrze obecnie wykonywane są prace konserwatorskie elewacji budynku w części transeptu i prezbiterium oraz części polichromii wewnątrz katedry. Chodzi o oczyszczenie, uzupełnienie ubytków, wymianę części fug, miejscowe wykonanie zabiegów wzmacniania i dezynfekcji. Część elementów z piaskowca będzie hydrofobiozowana. Opisane działania odsłonią oryginalną malaturę i przywrócą piękno pierwotnych założeń kolorystycznych i ikonograficznych. Całość zostanie scalona kolorystycznie.

Dzięki prowadzonej renowacji część katedry płockiej – zachowanego obiektu sakralnego o wielkiej wartości i znaczeniu dla polskiej kultury i dziedzictwa narodowego – zostanie właściwie zabezpieczona. Poza tym „wyeksponowane zostaną walory jednego z najcenniejszych zabytków Mazowsza”.

***

Murowana bazylika katedralna w Płocku została wzniesiona w latach 1130-1144, z inicjatywy biskupa płockiego Aleksandra z Malonne (dzisiejszej Belgii). Romańską katedrę wzniesiono z cegły i granitu. Była to trzynawowa bazylika z oddzielnym wejściem do każdej nawy, zakończona prezbiterium. Do głównego wejścia prowadziły wykonane w ludwisarni w Magdeburgu dwuskrzydłowe, drzwi ozdobione płaskorzeźbami z obrazami z Biblii (ich oryginał od XV w. znajduje się w Soborze św. Zofii w rosyjskim Nowogrodzie Wielkim).

Przez kolejne stulecia płockiej katedry nie ominęły pożary, rabunki i zniszczenia spowodowane napadami Prusów i Litwinów. Budowla była wielokrotnie odbudowywana, co zmieniało jej wygląd. Obecnie dominują dwa style – gotyk i renesans. W 1903 r. zakończył się gruntowny remont obiektu, ponieważ na murach pojawiły się rysy w wyniku ruchów tektonicznych i podmywania przez wody gruntowe. Rekonsekracji bazyliki po remoncie dokonał w 1903 r. biskup płocki Jerzy Szembek. W 1910 r. papież Pius X wyniósł ją do godności bazyliki mniejszej.

W latach 1904-1914 i w okresie międzywojennym polichromię we wnętrzu świątyni wykonał prof. Władysław Drapiewski, wraz ze współpracownikami. Podczas II wojny światowej bazylika została zbombardowana, a wojska niemieckie zamieniły ją w stajnię i składnicę zboża, zrabowano też dzwony i kosztowności, zniszczono ołtarze. W 1947 r. rozpoczęła się rekonstrukcja kościoła. Obecnie bazylika katedralna płocka jest zaliczana do zabytków architektonicznych I klasy, czyli reprezentacyjnych w skali krajowej.

Katedra wraz z plastycznym i architektonicznym wyposażeniem wnętrza w promieniu 150 metrów jest wpisana do rejestru zabytków i wchodzi w skład historycznego Wzgórza Tumskiego w Płocku wpisanego w 2018 r. na listę Pomników Historii.