Płock: warto odwiedzić katedrę – miejsce pochówku księcia Władysława I Hermana

Tym, że Władysław Herman nigdy nie był królem, ale za to dobrym władcą, opowiedział w Muzeum Mazowieckim w Płocku dr hab. Adam Krawiec, prof. UAM, autor książki „Król bez korony. Władysław I Herman książę Polski”. Spotkanie z biografem księcia z Mazowsza, którego doczesne szczątki znajdują się w katedrze płockiej, odbyło się w ramach cyklu „Spotkania z historią”.

W ramach cyklu „Spotkania z historią” w Muzeum Mazowieckim w Płocku prelekcję wygłosił dr hab. Adam Krawiec, profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, autor książki „Król bez korony. Władysław I Herman książę Polski”. Historyk przybliżył postać księcia, którego szczątki znajdują się w XII-wiecznej katedrze płockiej. Także w tej świątyni pochowany został syn Hermana – książę Bolesław III Krzywousty.

Historyk z Poznania starał się odpowiedzieć między innymi na pytania: jakim władcą był Władysław I Herman, za którego panowania w latach 1079 – 1102 Płock pełnił funkcję stolicy ówczesnej Polski? Czy był on księciem słabym, uzależnionym od palatyna Sieciecha? A może jednak wbrew powszechnym stereotypom był on władcą, który w zaistniałej sytuacji politycznej starał się postępować mądrze i dyplomatycznie?

Zdaniem prof. Adama Krawca, wbrew stereotypom, Władysław Herman nie był słabym władcą. – Wśród stereotypowych zarzutów, powtarzanych na temat Hermana od XVIII w. aż do naszych czasów jest to, że nie chciał się koronować na króla, bo był zbyt słaby. Za jego czasów korona królewska była przedmiotem prestiżu, ale w sferze symbolicznej. Natomiast jeśli chodzi o sferę praktyczną, tak samo mógł rządzić państwem książę. To się zmieniło w połowie XIII wieku, kiedy zaczęła się rodzić koncepcja państwa instytucjonalnego, suwerennego. Symbolem tego stała się korona królewska – podkreślił historyk.

Naukowiec, na podstawie solidnej bazy źródłowej, w tym niedawno odkrytych zabytków sfragistycznych i numizmatycznych, wykazał, że Władysław I Herman, władca ziem polskich w drugiej połowie XI wieku, nie był wcale księciem ubezwłasnowolnionym przez palatyna Sieciecha. W ówczesnej sytuacji politycznej starał się postępować rozważnie i dyplomatycznie, niczym wytrawny mąż stanu: z jednej strony podtrzymywał dobre relacje z dworem cesarskim i Czechami, z drugiej prowadził w miarę możliwości politykę ekspansywną na Pomorzu.

Historia Władysława I Hermana jest ciekawa dla płocczan przede wszystkim dlatego, że w XII-wiecznej katedrze książę ten został pochowany i wciąż znajdują się w niej jego szczątki.

Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Płocku została zbudowana przez biskupa Aleksandra z Malonne w latach 1130-1144. To największa nekropolia Piastów w Polsce. W bazylice tej spoczywają średniowieczni władcy, książęta: Władysław I Herman oraz jego syn Bolesław III Krzywousty, za których panowania Płock był stolicą Polski. Pochowanych jest również 14 książąt mazowieckich, w tym Bolesław IV Kędzierzawy i Konrad I Mazowiecki. Spoczywają tam też szczątki księżniczki Gaudemundy – Zofii, córki Wielkiego Księcia Litwy Trojdena, żony Bolesława II Mazowieckiego.

Parafia katedralna nosi wezwanie św. Zygmunta, średniowiecznego króla Burgundii, którego szczątki przechowywane są w relikwiarzu ufundowanym w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego, a należącym obecnie do skarbca płockiej bazyliki. W XVI wieku biskup płocki Erazm Ciołek wprowadził do herbu tej diecezji barwy niebiesko-złote, nawiązujące do godła Burgundii i symbolicznie podkreślające związek św. Zygmunta z Płockiem, którego stał się on patronem, a także z całym Kościołem.

W 2018 r. katedra wraz z innymi zabytkami Wzgórza Tumskiego, na którym została zbudowana, została wpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę na listę Pomników Historii.