Pluralizm w Kościele – specjalna debata w ramach „Dziedzińca Dialogu”

O pluralizmie i dialogu w Kościele w kontekście dyskusji na temat uchodźców i komunii dla rozwiedzionych, pozostających w powtórnych związkach, dyskutowali uczestnicy specjalnej debaty „Dziedzińca Dialogu” – „Głos(y) Kościoła”. Spotkanie wybitnych teologów i filozofów odbyło się 19 października w Domu Arcybiskupów Warszawskich na ul. Miodowej w Warszawie.

Uczestnicy debaty odnieśli się do niedawnej wypowiedzi prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka, który w rozmowie z „Tygodnikiem Powszechnym” podkreślił, że każdy gnieźnieński duchowny, który uczestniczy w manifestacjach antyuchodźczych, będzie suspendowany. Zdaniem ks. prof. Pawła Bortkiewicza z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, była to niefortunna wypowiedź, która powoduje zakłopotanie. „Stajemy w obliczu trudnej sytuacji, bo kryzys uchodźcy ma wiele aspektów. Mówiąc o uchodźcach, w moim przekonaniu, należy mówić jednak o inwazji cywilizacyjnej i walce kulturowej. Dlatego sprzeciwiam się karaniu tych, którzy otwarcie manifestują sprzeciw wobec tej «walki cywilizacyjnej»” – stwierdził duchowny.

Z kolei etyk, ks. prof. Alfred Wierzbicki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II podkreślił, że księża w ogóle nie powinni uczestniczyć w manifestacjach, lecz mają prawo mieć własne zdanie i je wyrażać. Zaznaczył jednak, że dyskusja musi zakładać wspólny język: Ewangelii lub cywilizacji. „Dopóki nie znajdziemy wspólnego języka, nie dojdziemy do porozumienia” – podkreślił członek Instytutu Jana Pawła II KUL.

Dominikanin o. prof. Jerzy Kłoczowski zwrócił uwagę, że problemem w Polsce nie są uchodźcy, tylko sam lęk i to, że się nimi straszy. „Jeżeli mamy mówić o uchodźcach, to musimy sobie zdawać sprawę z tego, jak oni pojmują rzeczywistość” – powiedział były rektor Kolegium Filozoficzno-Teologicznego Dominikanów w Krakowie.

Prelegenci debaty podjęli też wątek adhortacji posynodalnej Franciszka „Amoris laetitia”. Zgodzili się, że jest to dokument niejednoznaczny. Według jezuity, o. prof. Dariusza Kowalczyka z Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie, od „Amoris laetitia” jako dokumentu magisterium Kościoła należałoby oczekiwać wyraźnej interpretacji tak skomplikowanej kwestii, jaką jest komunia dla osób rozwiedzionych, żyjących w powtórnych związkach. „Powinno dopuszczać się różne interpretacje, jednak głos powinien być jasny. Jan Paweł II w «Familiaris Consortio» wypowiedział się jasno na temat komunii dla osób w powtórnych związkach. Wypowiedzi papieża Franciszka też powinny być jasne” – wskazał jezuita.

Czytaj także: „Gdzie jesteś, piękno?” – debata w ramach „Dziedzińca Dialogu”

Z kolei ks. prof. A. Wierzbicki, odnosząc się do dwóch synodów o rodzinie, wskazał, że dziś nie mamy w Kościele do czynienia z konfliktem doktrynalnym, lecz mamy problemy pastoralne. „Gdy się czyta uważnie «Amoris laetitia», można zauważyć, że papież odchodzi od ujęcia skrajnie legalistycznego, nie negując zarazem potrzeby prawa. Franciszek wskazuje, że jest różnica miedzy normą ogólną a jej konkretną aplikacją” – powiedział duchowny. Dodał, że o ile Jan Paweł II pisał hermetycznie, to „Franciszek wyraził istotę miłości”. W „Amoris laetitia” nie rozstrzyga on kwestii, bo nie można jej rozstrzygnąć na poziomie prawa – dodał kierownik Katedry Etyki KUL.

„Z jednej strony papież zachęca do rozmowy na temat adhortacji posynodalnej o rodzinie, a kiedy już pojawiają się różne opinie, to rozmowa jest ucinana. Ci, którzy dyskutują, są nazywani wrogami papieża Franciszka” – stwierdził o. prof. Kowalczyk.

Rzymski wykładowca odniósł się również do pytania prowadzących Małgorzaty Bartas-Witan i Krzysztofa Skórzyńskiego o to, czy wierzący potrzebują dziś autorytetów. „Ludzie potrzebują autorytetów, a ponieważ są różni ludzie, to i ich oczekiwania są różne” – stwierdził jezuita. Zaznaczył, że ludzie potrzebują też wspólnego punktu odniesienia i dodał, że był nim kiedyś Jan Paweł II, a teraz trochę brak takiego człowieka i takich idei.

Ks. Wierzbicki zaznaczył natomiast, że autorytetu nie można po prostu mieć. „Na autorytet trzeba sobie zapracować. On bierze się nie tylko z przekazu słownego, ale zwłaszcza ze świadectwa życia. Jan Paweł II mówił o wyobraźni miłosierdzia. Tej wyobraźni nam brakuje” – podkreślił etyk.

Z kolei o. prof. Kłoczowski wskazał, że w czasach kultury ponowoczesnej ludzie jeszcze bardziej niż dawniej potrzebują wzmocnienia autorytetów. „W przyjęciu ewangelicznego przykazania miłości przez współczesnych jest istotna trudność. Młode pokolenie nie kocha siebie, bo nie doświadczyło miłości w domach. Ludzie czekają na umocnienie i na nadzieję. Kościół to miejsce umocnienia i nadziei” – stwierdził dominikanin.

Specjalna debata poświęcona relacjom wewnątrzkościelnym zakończyła czterodniowy cykl głównych wydarzeń tegorocznej edycji „Dziedzińca Dialogu”. Wcześniej eksperci dyskutowali nad miejscem religii w świecie nauki, kultury i polityki.

Czytaj także: Debata na inaugurację „Dziedzińca Dialogu”

„Dziedziniec Dialogu” to polska edycja zainaugurowanego w 2011 r. przez Benedykta XVI, a organizowanego przez Papieską Radę ds. Kultury wraz z różnymi Kościołami lokalnymi „Dziedzińca Pogan”. Gościł on już w takich miastach jak Paryż, Barcelona, Sztokholm, Bukareszt czy Asyż. Jest to współczesny areopag spotkania z „poganami”, na wzór dawnego dziedzińca świątyni jerozolimskiej.

Wydarzenie skierowane jest do ludzi kultury, nauki, liderów opinii i mediów. Celem jest stworzenie przestrzeni spotkania ludzi o odmiennych światopoglądach oraz reprezentujących różne wyznania czy religie. Jest też pomostem między tymi wierzącymi a niewierzącymi, którym drogie są wartości uniwersalne, niezależnie od ich źródeł. „Dziedziniec” porusza aktualne i jednocześnie najbardziej dyskutowane tematy w obszarze kultury, nauki i społeczeństwa, żywo obecne w dyskusji publicznej.

W debatach warszawskiego „Dziedzińca Dialogu” biorą udział artyści, intelektualiści, naukowcy i duchowni. Spotkania odbywają się w prestiżowych miejscach, stanowiących ważne ośrodki nauki, kultury i życia publicznego stolicy Polski. Prelegenci podejmują tematy stanowiące oś sporu między wiarą a niewiarą w przestrzeni nauki, kultury i wizji społeczeństwa.

Tegoroczną edycję „Dziedzińca Dialogu” zakończyła debata redaktorów naczelnych najważniejszych polskich tytułów prasowych na temat kondycji dziennikarstwa i misji mediów we współczesnym świecie. Wydarzenie odbyło się w piątek 20 października, w Sali Kolumnowej Sejmu RP.