Podsumowanie konferencji „200 lat teologii uniwersyteckiej w Warszawie”

Ekumeniczna konferencja pt. „200 teologii uniwersyteckiej w Warszawie”, odbyła się w Warszawie w dniach 16-17 listopada na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Uroczystość związana była z jubileuszem dwóch wieków istnienia Uniwersytetu Warszawskiego.

Ekumeniczne sympozjum to pierwsze tego typu spotkanie pracowników wydziałów teologicznych obu uczelni. Teologowie chrześcijańscy chcieli w ten sposób podkreślić uprawianie od 200 lat tej akademickiej dyscypliny nauki w Warszawie.

Pierwszego dnia uczeni przyjęli wspólną deklarację. Podpisali ją dziekani obu wydziałów teologicznych – ks. prof. Piotr Tomasik (UKSW) oraz prof. Jerzy Ostapczuk (ChAT).

W uroczystości wziął udział kard. Kazimierz Nycz, który stwierdził, że wspólna konferencja międzywyznaniowa, to dobry przykład współpracy ekumenicznej. Duchowny stwierdził, że jest to również okazja do rozmowy nt. konkretnych problemów teologicznych widzianych z perspektywy kościoła ewangelickiego, prawosławnego i katolickiego.

„Teologia, uprawianie teologii i teologowie, muszą odegrać w dziele zjednoczenia w ekumenizmie podstawową rolę, dlatego, że łatwo jest się spotkać i wspólnie współpracować na polu charytatywnym i to robimy – powiedział kadr. Nycz w rozmowie z KAI. Dodał, że szczególnie potrzebna jest refleksja nad taką dziedziną jak sakramentologia, która w Kościołach, zwłaszcza protestanckich, jest diametralnie inna niż w wierze katolickiej.

„Droga do pełnej jedności jest na pewno drogą długą i trudną, ale to nie znaczy, że nie należy na niej podejmować kolejnych kroków” – podkreślił.

Wykład nt. historii teologii warszawskiej wygłosił o. prof. dr hab. Jacek Salij, który w przemówieniu przedstawił, jak w ciągu ostatnich 200 lat rozwijała się teologia katolicka na warszawskich uniwersytetach.

Duchowny przybliżył m.in. postać pierwszego rektora uniwersytetu ks. Wojciecha Szweykowskiego, dziekana Wydziału Teologicznego, który był dobrze znany w środowisku ze swoich patriotycznych kazań oraz przynależności do elitarnego Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki. Rektorem był aż do zamknięcia uczelni w 1831 r.

Prof. Karski wygłosił referat pt. „Od izolacji do dialogu. Niełatwa droga do współpracy warszawskich wydziałów teologicznych”.

Zdaniem teologa ewangelickiego zaskakujące jest, że pierwszy rektor uniwersytetu – Wojciech Szweykowski w 1819 roku, napisał memoriał do władz, aby utworzyć wydział teologii ewangelickiej. „On – rektor, duchowny katolicki! Ale to była epoka oświecenia, otwarcia na świat i na innych, później się to niestety zacieśniało” – powiedział w rozmowie z KAI.

Jak zauważył prof. Karski dopiero Sobór Watykański II zmienił to podejście. „W połowie lat 70. dochodzi do przełomu, od tego czasu dopiero można powiedzieć o postępie we wzajemnej współpracy” – podsumował.

Pierwszego dnia uroczystości konferencję wygłosili również: ks. prof. dr hab. Roman Bartnicki (UKSW) – 200 lat instytucji i struktur teologii uniwersyteckiej w Warszawie, ks. prof. dr hab. Jerzy Bagrowicz (UMK) – Teologia w kontekście universitatis scientiarum. W trosce o tożsamość i dialog, ks. dr hab. Henryk Olszar (UŚ) – Powiązania Katowic z teologią uniwersytecką w Warszawie, ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz (UAM) – Wkład środowiska ATK w rozwój nauki teologii moralnej. Refleksja i świadectwo.

Drugi dzień konferencji odbył się na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Zebranych gości powitał ks. dr hab. Bogusław Milerski, rektor ChAT- u, który stwierdził, że spotkanie dwóch uczelni teologicznych jest wydarzeniem wyjątkowym i niespotykanym.

Pierwszym prelegentem był bp dr hab. Marcin Hintz, profesor Chat, który odczytał referat pt. „Badania w zakresie teologii systematycznej w Wydziale Teologii Ewangelickiej UW i w ChAT”.

Duchowny przede wszystkim skupił się na charakterystyce postaci, które miały istotny wpływ na kształt teologii kościoła ewangelickiego, z tego dwie osoby szczególnie wybitne – Karol Artur Serini; duchowny Kościoła Ewangelicko-Ausburskiego, profesor na Wydziale Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego autor prac poświęconych masonerii oraz Witold Benedyktowicz; polski duchowny metodystyczny, teolog protestancki, profesor nauk teologicznych, superintendent naczelny Kościoła Metodystycznego w Polsce.

Kolejną prelekcję pt. „Studium teologii prawosławnej UW w służbie nauki i Kościoła” wygłosił ks. dr Andrzej Baczyński z Chat-u oraz ks. Doroteusz Sawicki również z Chat-u. Badania w zakresie teologii starokatolickiej w Chat przybliżył zebranym dr hab. Borys Przedpełski.

Czwartą sesję dwudniowej konferencji rozpoczął wykład „Teologia ciągle w drodze” bp. prof. dr hab. Andrzeja Dziuby, przewodniczącego Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski.

Duchowny podkreślił m.in. znaczenie modlitwy dla teologa. „Tylko w modlitwie można oczyścić rozpoznanie nauczania Kościoła ” – powiedział, dodając, że myśl teologiczna pozbawiona modlitwy w Kościele nie miałaby przyszłości.

„Potrzebny jest też twórczy dialog z odbiorcami. Nie tylko między teologami. Dzisiaj wydaje się często, że teolog mówi, ale komunikuje” zaznaczył bp Dziuba i ostrzegł, że język wypowiedzi teologów może stać się językiem zamkniętym i niezrozumiałym dla wiernych.

Ostatni wykład „Teologia między normatywnością konfesyjną, metodologiczną interdyscyplinarnością i wolnością badań naukowych” wygłosił ks. dr hab. Bogusław Milerski.

W tym roku Uniwersytet Warszawski obchodzi jubileusz 200-lecia powołania do istnienia. Wraz ze stołeczną Alma Mater świętują wydziały teologiczne UKSW i ChAT, które swoimi korzeniami sięgają UW. Dwudniowa konferencja naukowa odbyła się pod honorowym patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy.

Wydział teologiczny był jednym z pięciu wydziałów założonej w 1816 roku stołecznej Alma Mater. Pierwszym rektorem Uniwersytetu Warszawskiego był duchowny – ks. prof. Wojciech Szweykowski. W okresie międzywojennym obok Wydziału Teologii Katolickiej zaistniały także Wydział Teologii Ewangelickiej oraz Studium Teologii Prawosławnej.