Pogrzeb o. Romana Malka – znawcy Kościoła w Chinach

„O. Roman Malek był wielkim sinologiem i werbistą `z krwi i kości`. Jako misjonarz był człowiekiem trzech kultur: polskiej, w której się urodził, niemieckiej, gdzie pracował i chińskiej, którą się zajmował naukowo jako sinolog” – podkreślił o. prof. dr Zbigniew Wesołowski SVD sinolog z Instytutu Momunemta Serica w Sankt Augustin w Niemczech. Z udziałem kilkuset osób w Górnej Grupie odbył się 2 grudnia pogrzeb o. Romana Malka, werbisty, jednego z najwybitniejszych europejskich znawców chrześcijaństwa, a zwłaszcza Kościoła katolickiego w Chinach. O. Malek 48 lat temu złożył śluby zakonne w Zgromadzeniu Słowa Bożego (werbistów) a od 43 lat był kapłanem. Zmarł 29 listopada w wieku 68 lat.

W kazaniu podczas Mszy św. pogrzebowej o. prof. dr Zbigniew Wesołowski SVD sinolog z Instytutu Momunemta Serica w Sankt Augustim w Niemczech zaznaczył, że o. Malek jako „misjonarz był człowiekiem trzech kultur: polskiej w której się urodził, niemieckiej, gdzie pracował i chińskiej, którą się zajmował naukowo jako sinolog”.

Przedstawiając krótki biogram Zmarłego przypomniał m.in., że podczas studiów w seminarium duchownym werbistów w Pieniężnie nazywano go „fiszką”, gdyż „podobnie jak karta w kartotece bibliotecznej jego etos naukowy był mocno związany z katalogizowaniem odpowiednich logiczno-religijnych treści bibliograficznych”, a także i to, że pracował w bibliotece seminarium misyjnego.

O. prof. Wesołowski przypomniał, że Zmarły był laureatem wielu polskich i zagranicznych odznaczeń i nagród, m. in. otrzymał statuetkę „Serce bez granic” Fundacji im. Kardynała Adama Kozłowieckiego za zasługi na rzecz misji oraz głoszenia „Ewangelii nadziei i miłości” i pomagania najbardziej potrzebującym. Z kolei z okazji 65. rocznicy urodzin otrzymał księgę pamiątkową w której ponad 40 sinologów i naukowców z całego świata złożyło hołd jego wielu zasługom i osiągnięciom w dziedzinie wiedzy o Chinach. O. Malek organizował wiele konferencji i wystaw, był wydawcą i autorem szeregu publikacji związanych z Chinami i tym samym stał się wielkim architektem budowania mostów pomiędzy Wschodem a Zachodem.

„O. Malek pomimo uzasadnionej dumy i poczucia własnej wartości, które wyrosły z udanego, szczególnie naukowo, życia był do końca pokorną osobą. Pokora jest najważniejszą cnotą w drodze do Boga. Pokora jest ściśle związana z miłością ku Bogu ponieważ wyniośli i pyszni w duchu nie pozwalają na prowadzenie się przez Boga ani na Jego w nich obecność” – powiedział o. prof. Wesołowski.

Na zakończenie osobiście wyznał: „Romku Twój największy bestseller, 6 tomów, to „The Chinese Face of Jesus Christ” – „Chińskie oblicze Jezusa Chrystusa!” Tak teraz to oblicze Jezusa Chrystusa stało się Twoją rzeczywistością” – powiedział kaznodzieja i zacytował jeden z wierszy św. Teresy od Dzieciątka Jezus z 1895 r. pt. „Do Najświętszego Oblicza” zaczynający się od słów: „Twoja Twarz święta jest mą Ojczyzną”.

Na zakończenie Eucharystii Zmarłego pożegnał o. Antoni Koszorz, prezes Stowarzyszenia Sinicum. „Ty umęczony Kościół w Chinach umiłowałeś w sposób wprost szalony. I nas wzywałeś, abyśmy Cię w tym naśladowali. Byłeś nam natchnieniem i prawdziwą przewodnią Gwiazdą” – powiedział o. Koszorz przypominając, że za zachętą i inspiracją o. Malka w Warszawie powstał Ośrodek Migranta Shu Fenfu, Stowarzyszenie Sinicum im. Michała Boyma SJ, które wspomaga różne inicjatywy na rzecz Kościoła w Chinach oraz powstanie kwartalnika „Chiny dzisiaj”.

„Żyjąc miłością do Chin, Ty nam zawsze przypominałeś, że i dla nas, w naszych misjonarskich poczynaniach Chiny i tamtejszy umęczony Kościół, powinny zawsze zajmować pierwsze miejsce, bo to dla Chin, ojciec Arnold Janssen, założył swoje misyjne Zgromadzenie Słowa Bożego. Misje w Chinach były jego pierwszą miłością” – mówił o. Koszorz i dodał: „A nam Polakom przypominałeś jeszcze o jednym, że byliśmy kiedyś ciemiężeni w Polsce Ludowej. Przezwyciężyliśmy komunizm i jesteśmy wolni. To rodzi zobowiązania. Pocieszajmy naszych braci w Chinach, że i dla nich komunizm nie jest czymś wiecznym. Dodawajmy im w tym otuchy”.

Na zakończenie o. Koszorz wezwał, aby „Ojciec Malek stał się wzorem misjonarza werbisty w naszych czasach”.

Mszy św. pogrzebowej w kościele parafialnym pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Górnej Grupie przewodniczył o. Sylwester Grabowski SVD, prowincjał misjonarzy werbistów w Polsce.

O. Malek został pochowany na miejscowym cmentarzu zakonnym. W uroczystościach pogrzebowych wzięli m. in. grupa chińskich kapłanów pracujących w Niemczech i Polsce, która ku czci Zmarłego wykonała po chińsku kilka pieśni. Byli też przedstawiciele, Instytutu Momunemta Serica, prowincji niemieckiej werbistów oraz Stowarzyszenia Misjologów Polskich z jego prezesem o. dr hab. Tomaszem Szyszką z UKSW.

Przyszły misjonarz i sinolog urodził się 3 października 1951 roku w Bytowie na Kaszubach. W 1969 wstąpił do Zgromadzenia Słowa Bożego i rozpoczął studia filozofii i teologii w seminarium duchownym w Pieniężnie, a w 1972 również na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Już w okresie seminaryjnym zainteresował się religioznawstwem, zwłaszcza azjatyckim publikując w kościelnych i świeckich pismach naukowych, np. „Collectanea Theologica”,„Przegląd Orientalistyczny”, „Chrześcijanin w świecie”, „W drodze”, „Przewodnik Katolicki”. W 1976 obronił na KUL-u pracę magisterską nt. tenri-kyo – nowej religii Japonii. W tym samym roku w Pieniężnie przyjął święcenia kapłańskie.

Przełożeni zakonni wysłali go do pracy naukowej w sinologicznym Instytucie Monumenta Serica w Sankt Augustin koło Bonn. Na Uniwersytecie Bońskim odbył studia w zakresie religioznawstwa, historii Kościoła oraz sinologii i japonistyki, uzyskując doktorat (1984) i habilitację (2002) z sinologii. W 1986 sam zaczął wykładać religioznawstwo i sinologię na Wydziale Filozoficzno-Teologicznym w Sankt Augustin i tam w 1998 uzyskał stopień profesora, a także na Uniwersytecie w Bonn i uczelniach zagranicznych (m.in. w innych miastach niemieckich, w Austrii, na Filipinach, Tajwanie i w Polsce).

W latach 1984-2003 o. Roman Malek był redaktorem naczelnym wydawanego w Sankt Augustin kwartalnika „China heute”, bardzo cenionego ze względu na ilość i jakość wiadomości o religiach i chrześcijaństwie w Państwie Środka. W latach 1992-2012 był dyrektorem Instytutu Monumenta Serica oraz redaktorem naczelnym wydawanej przezeń serii książkowej – „Monumenta Serica Monograph Series” (1985-2012) i pisma „Monumenta Serica. Journal of Oriental Studies” (1992-2011). Zainicjował również drugą serię książkową tegoż Instytutu – „Collectanea Serica”, którą kierował w latach 1986-2012.

W roku 1987 został pierwszym dyrektorem nowo powstałego China-Zentrum – placówki katolickiej, propagującej kontakty Kościołów Europy i Chin, którą kierował do 1998 roku. Zainicjował też powstanie Stowarzyszenia „Sinicum” im. Michała Boyma SJ w Warszawie.

Był m.in. członkiem zwyczajnym Sekcji Azjatyckiej Akademii Ambrozjańskiej w Mediolanie. autorem, współautorem, redaktorem i wydawcą kilkuset publikacji naukowych w językach angielskim, chińskim, niemieckim i polskim.

W kwietniu 2011 doznał ciężkiego udaru, który najpierw na długo unieruchomił go na wiele miesięcy. W latach 2015 i 2019 ukazały się pod jego redakcją dwa dalsze tomy obszernej serii „The Chinese Face of Jesus Christ” (Chińskie oblicze Jezusa Chrystusa). Od kwietnia 2018, po ponad 40 latach stałego pobytu za granicą, głównie w Sankt Augustin, kapłan wrócił do Polski i zamieszkał w prowadzonym przez werbistów domu misyjnym w Górnej Grupie na Pomorzu.

Miał wiele odznaczeń i nagród polskich i zagranicznych, m.in. w czerwcu 2016 przyznano mu w Sandomierzu statuetkę „Serce bez granic” Fundacji im. Kardynała Adama Kozłowieckiego za zasługi na rzecz misji oraz głoszenia „Ewangelii nadziei i miłości” i pomagania najbardziej potrzebującym.

W październiku tegoż roku, z okazji jego 65. urodzin odbyła się okolicznościowa uroczystość w Sankt Augustin, podczas której przedstawiono jego dwutomowe dzieło „Rooted in Hope: China – Religion – Christianity”.