Polacy na Litwie w obronie pomnika ks. Piotra Skargi

Polacy zrzeszeni w największej polskiej organizacji: Związku Polaków na Litwie (ZPL) dołączyli do protestów przeciwko planom usunięcia pomnika ks. Piotra Skargi z placu św. Marii Magdaleny w Krakowie. „Może to prowadzić do wyrzeczenia się naszego dziedzictwa i kultury, do niechlubnych trendów kosmopolityzmu” – piszą w oświadczeniu i apelują „o powstrzymanie się od działań, które prowadzą do zacierania polskiej pamięci narodowej”.

Pomnik wybitnego jezuity, Sługi Bożego ks. Piotra Skargi został postawiony naprzeciwko kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła 2001 r. W tym roku magistrat krakowski postanowił przeprowadzić rewitalizację placu: w miejscu pomnika zaplanowano posadzenie pojedynczego drzewa z trawnikiem wokół, a pomnik kaznodziei postanowiono przenieść na teren pobliskiego Collegium Broscianum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

„Zarząd Główny Związku Polaków na Litwie jest zaniepokojony z powodu planów usunięcia pomnika księdza Piotra Skargi z placu św. Marii Magdaleny w Krakowie. Pomnik ks. Piotra Skargi, zlokalizowany naprzeciw kościoła pw. św. Piotra i św. Pawła, miejsca Jego pochówku w panteonie narodowym, w którym spoczywają najwybitniejsi twórcy narodowej sztuki, kultury i nauki, i zarazem na Drodze Królewskiej, w sposób niezwykle symboliczny przypomina tę wielką postać. Usunięcie pomnika mogłoby oznaczać odwrócenie się od staropolskiej kultury i tradycji, których Kraków jest strażnikiem” – czytamy w apelu z 4 lutego br., który podpisał Waldemar Tomaszewski, prezes Związku Polaków na Litwie.

Ks. Piotr Skarga (1536-1612) jest postacią szczególnie zasłużoną dla historii Wilna: był on pierwszym rektorem założonego w tym mieście przez króla Stefana Batorego Uniwersytetu. Działający do dziś Uniwersytet Wileński wykształcił w ciągu wieków wiele wybitnych postaci, zasłużonych dla nauki i kultury polskiej, żeby choćby wymienić największego polskiego poetę Adama Mickiewicza.

Dlatego propozycja usunięcia pomnika budzi, jak czytamy: „oburzenie Polaków na Litwie” i jest traktowana „jako próba skasowania z pamięci historycznej postaci pierwszego rektora założonej przez króla Stefana Batorego Akademii Wileńskiej – dzisiejszego Uniwersytetu Wileńskiego”.

Postać ks. Skargi jest dla Polaków na Litwie także symbolem łączności dwóch stolic i dwóch uniwersytetów. Przypominają w swoim liście: „W 1900 roku, kiedy na mocy testamentu królowej Jadwigi obchodzono 500-lecie odnowienia przez króla Jagiełłę Uniwersytetu Jagiellońskiego, mieszkańcy Wilna przekazali wydziałowi filozoficznemu tej uczelni berło z przedstawioną na nim postacią ks. Piotra Skargi. To berło jest przechowywane w Krakowie i do dnia dzisiejszego używane na Uniwersytecie Jagiellońskim”.

„Niegodziwym jest już sam fakt powstania pomysłu usunięcia pomnika jednego z najważniejszych staropolskich pisarzy, osoby duchownej. Może to prowadzić do wyrzeczenia się naszego dziedzictwa i kultury, do niechlubnych trendów kosmopolityzmu skierowanych nie do pojedynczych osób, ale całego narodu” – uważa Zarząd Główny Związku Polaków na Litwie i apeluje o wycofanie się z niechlubnych działań: „Naszym obowiązkiem jest dbanie o szacunek dla wspólnego dziedzictwa. Solidaryzujemy się więc z mieszkańcami Krakowa i apelujemy do decydentów o powstrzymanie się od działań, które prowadzą do zacierania polskiej pamięci narodowej”.

Autorem projektu pomnika ks. Piotra Skargi jest prof. Czesław Dźwigaj. Monument ustawiono w 2001 r.; poświęcenia pomnika dokonał kard. Franciszek Macharski. Postać Sługi Bożego, autora „Kazań sejmowych” i „Żywotów świętych” została upamiętniona także przez Sejm RP, który ogłosił rok 2012 – Rokiem ks. Piotra Skargi.

W tym roku, 2 lutego, przypadła kolejna rocznica urodzin kaznodziei, a 27 września, przypadnie 410. rocznica jego śmierci.