Polsko-niemieckie modlitwy pod znakiem tragedii w Paryżu

Pamięć o polskich i niemieckich żołnierzach I i II wojny światowej, ofiarach cywilnych konfliktów zbrojnych oraz poległych podczas misji pokojowych uczczono w warszawskiej katedrze polowej modlitwą ekumeniczną. W tym roku modlitwą ogarnięte zostały także ofiary piątkowego zamachu terrorystycznego w Paryżu.

Przed rozpoczęciem uroczystości żołnierze Wojska Polskiego i Bundeswehry umieścili przed ołtarzem wieńce w barwach narodowych. Okazją do wspólnej ceremonii był obchodzony w Niemczech Dzień Żałoby Narodowej.

Modlitwę poprowadzili: kapelan Ordynariatu Polowego ks. ppłk Władysław Kozicki, proboszcz katedry polowej i Przemysław Florjanowicz-Błachut, kawaler ewangelicki Zakonu Joannitów.

– Zebraliśmy się tu dzisiaj, aby uczcić pamięć poległych w obu wojnach światowych tej pierwszej i drugiej, od której dzieli nas już 76 lat oraz ofiary wszelkiej przemocy. Pamiętamy także o ofiarach piątkowego zamachu w Paryżu. Dzisiejszy Dzień Pamięci jako dzień wspólnej żałoby jest też naszym wielkim wołaniem o pokój na całym świecie – powiedział ks. Kozicki.

Przedstawiciele Kościołów modlili się w językach polskim i niemieckim. W modlitwie wspominano żołnierzy I i II wojny światowej, ofiary katastrof, klęsk żywiołowych, przemocy i terroryzmu, a także żołnierzy poległych podczas pełnienia misji pokojowych i stabilizacyjnych.

Na początku przemówienia Rolf Nikel, ambasador Niemiec w Polsce poprosił o chwilę ciszy dla uczczenia ofiar ataku w Paryżu i podziękował władzom państwowym oraz proboszczowi katedry za to, że po raz kolejny Narodowy Dzień Żałoby może być obchodzony w tym szczególnym miejscu. – Katedra Polowa Wojska Polskiego przypomina nam o walce o przeżycie narodu polskiego. Znajdujące się tutaj tablice pamiątkowe dają świadectwo nieposkromionej woli wolności, która nieustannie inspiruje Europę i moich rodaków – powiedział.

Ambasador Nikel przywołał żołnierzy, którzy oddali życie na frontach wojen światowych, wymienił także ofiary zbrodni niemieckich popełnionych w naszym kraju, m. in. więźniów obozów zagłady, uczestników krwawo stłumionych Powstania w Gettcie i Powstania Warszawskiego. Przypomniał, że w kwietniu 2015 r. miał zaszczyt odznaczyć dwudziestu polskich weteranów Powstania Warszawskiego Federalnym Krzyżem Zasługi. – Po wszystkich okrucieństwach doznanych ze strony pogardzającego człowiekiem reżimu, wyciągnęli oni do nas rękę w geście pojednania. Trudno ten gest przecenić – powiedział ambasador. Przyznał, że jego naród ze wstydem wraca do zbrodni popełnionych na Polakach przez Niemców oraz w imieniu Niemiec.

Rolf Nikel podkreślił, że nie tylko Niemcy, ale także Europa wyciągnęła wnioski z błędów przeszłości. – Wspólna Europa jest i pozostanie odpowiedzią, której domagają się od nas ofiary wojen i tyranii totalitarnych dyktatur. Pokojowa i zjednoczona Europa nie jest bynajmniej oczywistością. Musimy o nią dbać, pielęgnować i chronić, a tam, gdzie pojawiają się pod tym względem jakieś niedobory – przeciwdziałać im. W obliczu zewnętrznych wyzwań musimy ramię w ramię bronić naszych wspólnych wartości i pokoju – podkreślił. Musimy walczyć z terroryzmem – dodał w języku angielskim.

Stwierdził też, że zjednoczona Europa powinna stawiać „na siłę prawa, zamiast na prawo silniejszego”, „stać na straży praw człowieka i szukać uczciwego kompromisu godzącego różne interesy”. – Potrzebujemy tolerancji i musimy odrzucać każdy przejaw dyskryminacji. Składamy dzisiaj hołd pamięci wszystkich ofiar wojen i tyranii. Nie możemy przywrócić życia umarłym, możemy im jednak obiecać, że dołożymy starań, by stać na straży życia naszych narodów w warunkach pokoju i wolności – w oparciu o nasze wspólne wartości. Część pamięci zmarłych – ku przestrodze dla żyjących – zakończył. Tak nam dopomóż Bóg – dodał.

Przedstawiciele Kościołów w językach polskim i niemieckim odmówili modlitwę Ojcze nasz.
W nabożeństwie uczestniczyli Paweł Soloch, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Pierre Buhler, ambasador Republiki Francuskiej w Polsce, Krzysztof Sikora, radca generalny MON, gen. dyw. Jerzy Michałowski, zastępca dowódcy generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, gen. dyw. Wiesław Grudziński, dowódca Garnizonu Warszawa, przedstawiciele i personel ambasad akredytowanych w Polsce, żołnierze stołecznego garnizonu, uczniowie szkoły noszącej imię Willy’ego Brandta, którzy wystąpili z apelem o pokój oraz mieszkańcy Warszawy.

Po modlitwie Paweł Soloch, ambasadorowie Buhler i Nikel oraz Krzysztof Sikora zapalili znicze w Kaplicy Pamięci Katedry Polowej. Zgromadzeni na uroczystości goście składali w kaplicy róże dla ofiar zamachu we Francji. Przed katedrą uczestnicy uroczystości zrobili pamiątkowe zdjęcie.

***

Dzień Żałoby Narodowej (Volkstrauertag) jest w Niemczech świętem państwowym i należy do tzw. dni cichych. Obok świąt państwowych i kościelnych prawo poszczególnych republik federalnych wyszczególnia „Ciche Dni” albo „Ciche Święta”, w których to obowiązują rożne ograniczenia np. zakaz tańców w Wielki Piątek. Tradycja Dnia Żałoby Narodowej powstała w 1919 r. na wniosek Krajowego Stowarzyszenia Opieki nad grobami wojennymi (Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge), aby upamiętnić poległych w I wojnie światowej.

Głównym motywem był nie nakaz żałoby narodowej, ale przede wszystkim możliwość symbolicznej solidarności tych, którzy wojnę przeżyli bez utraty bliskich z pogrążonymi w żałobie rodzinami poległych. W 1934 r. reżim narodowo-socjalistyczny ustanowił prawnie Dzień Żałoby Narodowej świętem państwowym i został nazwany Świętem Pamięci Bohatera. Tym samym w centrum pamięci narodowej miała zostać nie żałoba po poległych żołnierzach, ale przede wszystkim podziw i cześć dla bohaterów. Organizatorami tego święta był Wehrmacht i NSDAP. Obchodzono ten dzień w niedzielę tuż przed 16 marca, albo 16 marca. Ostatni raz czczono Święto Pamięci Bohatera 11 marca 1945 roku.

Po wojnie w 1948 r. wrócono w trzech zachodnich strefach okupacyjnych (USA, Francja, Anglia) do wcześniejszej tradycji z przed 1934 r. i nadal kontynuowano ją po powstaniu Republiki Federalnej Niemiec. W 1950 r. po raz pierwszy świętowano go w niemieckim Bundestagu w Bonn. Centralną uroczystość Dnia Żałoby Narodowej zorganizowało Krajowe Stowarzyszenie Opieki nad grobami wojennymi. W ramach porozumienia pomiędzy rządem federalnym i głównymi wyznaniami religijnymi święto zostało przeniesione w 1952 r. na drugą niedzielę przez adwentem.

Dzień ten jest prawnie chroniony i jest rozumiany, jako dzień pamięci, a także przypomnieniem o pojednaniu, zrozumieniu i pokoju. Głównym hasłem jest: „Pojednanie nad grobami – praca na rzecz pokoju”.

Z kolei w Niemieckiej Republice Demokratycznej został wprowadzony „Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Terroru i Faszyzmu i imperialistycznej wojny”.