Pomniejszyło się grono kardynałów uprawnionych do udziału w konklawe

W poniedziałek 7 października arcybiskup-senior Kinszasy kard. Laurent Monsengwo Pasinya kończy 80 lat, tracąc tym samym prawo udziału w konklawe, gdyby do niego obecnie doszło. Liczba członków Kolegium Kardynalskiego, uprawnionych do tego, wynosi odtąd 127, a 98 przekroczyło 80. rok życia.

Przyszły kardynał urodził się 7 października 1939 w Mongobele (prowincja Bandundu w środkowo-zachodniej części dzisiejszej Demokratycznej Republiki Konga). Pochodzi z jednej z królewskich, a zarazem bardzo katolickich rodzin w Basakata, a jego nazwisko “Monsengwo”, znaczy „wnuk tradycyjnego wodza”. Jest drugim spośród ośmiorga dzieci, z których troje zmarło w dzieciństwie.

W 1951 jako 12-latek wstąpił do niższego seminarium duchownego w Bokoro w diecezji Inongo, z którą był związany do 1957. Przeszedł wówczas do wyższego seminarium w Kabwe, w którym studiował filozofię, po czym w 1960 wyjechał na studia teologiczne na Papieskim Uniwersytecie Urbanianum w Rzymie. Tam też przyjął 21 grudnia 1963 święcenia kapłańskie z rąk ówczesnego prefekta Kongregacji Rozkrzewiania Wiary, ormiańskiego patriarchy kard. Petrosa Agagianiana.

Inteligencja i duże zdolności czarnoskórego kapłana sprawiły, że przebywał on w Rzymie do 1970, studiując na Papieskich Instytutach Biblijnych w Rzymie i Jerozolimie, gdzie jako pierwszy Afrykanin uzyskał doktorat z biblistyki. Jednym z jego nauczycieli był późniejszy kardynał, jezuita o. Carlo Maria Martini.

Po powrocie do kraju przez kilka lat pracował duszpastersko i jako wykładowca na Wydziale Teologicznym i w wyższym seminarium duchownym im. Jana XXIII w Kinszasie. W latach 1972-80 był najpierw sekretarzem, a następnie sekretarzem generalnym episkopatu swego kraju.

13 lutego 1980 Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym diecezji Inongo i osobiście udzielił mu sakry 4 maja tegoż roku w czasie swej pierwszej podróży do DRKonga (wówczas Zairu). 7 kwietnia 1981 papież przeniósł go na podobne stanowisko w archidiecezji Kisangani, a 1 września 1988 powierzył mu kierowanie tą jednostką kościelną. 6 grudnia 2007 Benedykt XVI mianował go arcybiskupem Kinszasy – stolicy kraju, a na konsystorzu 20 listopada 2010 włączył go w skład Kolegium Kardynalskiego. W 2012 purpurat afrykański prowadził w Watykanie rekolekcje dla papieża i Kurii Rzymskiej.

Jako biskup i kardynał hierarcha pełnił wiele ważnych stanowisk w Kościele swego kraju i powszechnym, brał też udział w ważnych wydarzeniach ogólnokościelnych z Synodami Biskupów na czele. W latach 1984-92 i 2004-08 przewodniczył kongijskiej konferencji biskupiej. Przez wszystkie te lata bronił niezmordowanie praw człowieka w okresie dyktatorskich rządów ówczesnego prezydenta Mobutu Sese Seko i trwającej do 1997 wojny domowej. W uznaniu tej swojej postawy w latach 1991-92 był tymczasowo przewodniczącym Konferencji Narodowej na rzecz pojednania, po czym do 1996 stał na czele parlamentu swego kraju, prowadząc go umiejętnie ku demokracji po upadku Mobutu.

W latach 1994-97 był wiceprzewodniczącym, a od 1997 do 2003 przewodniczącym Sympozjum Konferencji Biskupich Afryki i Madagaskaru (SECAM); poonadto w latach 2007-10 był współprzewodniczącym Pax Christi International – międzynarodowej katolickiej organizacji pokojowej.

Jest czołowym biblistą, a zarazem obrońcą praw człowieka i sprawiedliwości społecznej, autorem wielu prac m.in. nt. inkulturacji wiary. Jest inicjatorem Wszechafrykańskiego Stowarzyszenia Egzegetów Katolickich.

W dniach 12-13 marca 2013 wziął udział w konklawe, które wybrało Franciszka. W miesiąc po swym wyborze nowy papież mianował kard. Monsengwo członkiem Rady Kardynałów doradzającej mu w kierowaniu Kościołem i pracującej nad reorganizacją Kurii Rzymskiej. 11 lipca 2016 Ojciec Święty powierzył mu zadanie reprezentowania go na III kongresie Miłosierdzia Bożego dla Afryki i Madagaskaru, który odbył się w stolicy Rwandy – Kigali w dniach 9-15 września tegoż roku.

1 listopada 2018 kard. Monsengwo Pasinya ustąpił z urzędu arcybiskupa Kinszasy, a w grudniu tegoż roku zakończył swą działalność w Radzie Kardynałów.

Obecnie Kolegium Kardynalskie liczy 225 członków, w tym 97 nieelektorów, z których 51 mianował Jan Paweł II, 29 – Benedykt XVI i 17 – Franciszek. Wśród 127 purpuratów, mających prawa wyborcze, 19 powołał do Kolegium Kardynalskiego Papież-Polak, 41 – jego następca i 67 – Franciszek.

Najstarszymi wiekowo kardynałami są obecnie Francuz Albert Vanhoye SI (ur. 24 VII 1923), Polak Henryk R. Gulbinowicz (17 X 1923) i Słowak Jozef Tomko (11 III 1924), najmłodszymi zaś Środkowoafrykańczyk Dieudonné Nzapalainga (ur. 14 III 1967), Portugalczyk José Tolentino Calaça de Mendonça (15 XII 1965) i Polak Konrad Krajewski (25 XI 1963). Najdłuższy staż w Kolegium mają obecnie trzej kardynałowie: Michael Michai Kitbunchu z Tajlandii, Alexandre do Nascimento z Angoli i Thomas Stafford Williams z Nowej Zelandii, mianowani 2 lutego 1983. Ponadto należy pamiętać, że Benedykta XVI mianował kardynałem Paweł VI dnia 27 VI 1977 a Franciszka – św. Jan Paweł II w dniu 21 II 2001.