Powstał pierwszy z trzech tomów „Milenijne”: o znaczeniu chrztu w nauczaniu kard. Wyszyńskiego

Na zakończenie jubileuszu 1050. rocznicy chrztu Polski ukazał się pierwszy z trzech tzw. tomów pod nazwą „Milenijne” o znaczeniu chrztu Polski w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia. Publikacja otwiera skarbiec myśli kard. Stefana Wyszyńskiego, który w roku 1000-lecia chrztu Polski pochyla się nad tajemnicą tego wydarzenia, zarówno w wymiarze religijnym i narodowym.

Tomy „Milenijne” są częścią wielkiego przedsięwzięcia wydawniczego w postaci „Dzieł zebranych” kard. Stefana Wyszyńskiego, na które składają się teksty do tej pory nigdy w całości niepublikowane i szerzej nieudostępniane. Projekt zrealizowano w ramach programu „Chrzest 966 Narodowego Centrum Kultury”. Wydaniu pierwszego z trzech tomów towarzyszy bezpłatny e-book.

Tom pierwszy „Milenijny” obejmuje okres od stycznia do końca kwietnia 1966 r. Jest to czas bezpośrednich przygotowań do uroczystości w Gnieźnie i Poznaniu, które otwierały polskie Millennium. Publikacja zawiera 89 tekstów autoryzowanych przemówień, kazań i listów pasterskich Prymasa Tysiąclecia. W aneksie zamieszczono pięć tekstów papieża Pawła VI i biskupów polskich.

Okres ten obejmuje także, zachowane w archiwum Instytutu Prymasowskiego, 52 teksty nieautoryzowane. Prawdopodobnie z powodu braku czasu lub też mniejszej wagi tekstu nie przeszły one procesu autoryzacji i nie są udostępniane ogółowi czytelników, z wyjątkiem osób piszących prace naukowe.

– Ta publikacja to wielkie dziedzictwo, do którego trzeba nam sięgać, by pogłębiać naszą wiarę nie tylko osobistą, ale i narodową – podkreśliła Agnieszka Kołodyńska. Jej zdaniem, dzięki książce wydanej na zakończenie świętowania 1050-lecia chrztu Polski mamy wielką szansę na poznanie tekstów Prymasa Wyszyńskiego. – Nie chcemy, by była to zwykła pamiątka. Zgłębianie tych tekstów pokazuje jak wielką wartość ma ten przekaz dzisiaj, bo dzięki świętowaniu Millenium możemy zobaczyć, czym jest chrzest Polski, możemy zobaczyć historię Chrystusa, który idzie z naszym narodem – podkreśliła przedstawicielka Instytutu Prymasa Wyszyńskiego. Dodała, że „podjęcie tego w roku 1050-lecia jest też wyrazem naszej odpowiedzialności za to wielkie narodowe i chrześcijańskie dziedzictwo”.

Nauczanie Prymasa Tysiąclecia wyrażone w licznych homiliach i przemówieniach roku 1966 stanowi źródło wiedzy historycznej dotyczącej chrześcijańskich korzeni polskiej państwowości. – Rok 1966, rok Tysiąclecia Chrztu Polski, był czasem bardzo bogatym w przeżycia i uroczystości. Prymas Wyszyński brał w nich aktywny udział, bardzo wiele przemawiał, dlatego homilie i przemówienia wygłoszone w tym roku obejmują aż trzy woluminy – podkreśla Kołodyńska.

Dodaje, że Prymas w wystąpieniach z początku roku milenijnego często powracał do zakończonego 8 grudnia 1965 roku Soboru Watykańskiego II. Jako czynny uczestnik Soboru, zdający sobie sprawę z jego znaczenia, a jednocześnie mający świadomość w jak ograniczonej, a często zniekształconej formie informacje soborowe docierały do wiernych w Polsce, poświęcał wiele czasu na przybliżanie tej tematyki.

Kard. Wyszyński w swoich wystąpieniach najczęściej odwoływał się do Konstytucji dogmatycznej o Kościele „Lumen gentium”, która była dla niego dokumentem o największym znaczeniu dla Kościoła. Podkreślał, że oprócz wypełniania przepisów prawnych, trzeba współpracować z miłością Bożą, a podstawowym powołaniem każdego z nas jest dążenie do świętości.

Kard. Wyszyński przywoływał często jeszcze dwa dokumenty, uważając, że stanowią one podstawę nauczania soborowego: konstytucję duszpasterską o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes” oraz dekret o ekumenizmie „Unitatis redintegratio”. Często przypominał znamienny gest papieża Pawła VI, który na oczach całego świata wymienił pocałunek pokoju z przedstawicielem Patriarchy Konstantynopolitańskiego oraz wydarzenie z 7 grudnia 1965, gdy między Kościołami zostały odwołane ekskomuniki sprzed prawie tysiąca lat.

Konstytucja pastoralna o obecności Kościoła w świecie współczesnym (tak ją nazywał) przyciągała uwagę Prymasa ze względu na zainteresowania społeczne.

W czasie obrad Soboru to właśnie on, w imieniu Episkopatu Polski, zabierał głos w dyskusji dotyczącej problemów ekonomicznych, co stało się okazją do ataku na kard. Wyszyńskiego ze strony przedstawicieli władz państwowych.

Wzmożony atak na Prymasa Polski przyniósł początek roku milenijnego. Bezpośrednią przyczyną wybuchu nienawiści do Kościoła i Prymasa było Orędzie do biskupów niemieckich – jeden z 56 listów, które biskupi polscy wysłali na zakończenie Soboru do episkopatów świata. W listach Episkopat Polski informował o Millennium i zapraszał do modlitwy za naszą ojczyznę oraz do odwiedzenia naszego kraju. Wśród tych listów znalazło się orędzie do biskupów niemieckich, w którym przypomniano niełatwe wspólne dzieje i w duchu Soboru postanowiono zakończyć je pojednaniem w miłości. Początkowo Orędzie zostało dobrze przyjęte, ale później zaatakowano Prymasa i biskupów. Argumenty były tak niegodne, że kardynał uznał, iż nie będzie podejmował obrony ani dyskusji. Przyjmował wszystko w duchu słów Apostoła, ciesząc się, że może zniewagi ucierpieć dla imienia Jezusowego i uzupełnić, czego nie dostawa męce Chrystusa. Do takiej samej postawy zachęcał wiernych, prosząc też, by się nie smucili, ale modlitwą wspierali swoich pasterzy.

Bezpośrednio Prymas został dotknięty odmową wydania paszportu na wyjazd na uroczystości jubileuszowe do Rzymu i do Stanów Zjednoczonych. Władze państwowe nie wyraziły także zgody na przyjazd Ojca Świętego do Polski. Papież osobiście rozpoczął obchody Sacrum Poloniae Millennium w Rzymie 13 stycznia 1966 r. Dla uczczenia tej wielkiej rocznicy polecił również wybudować w Rzymie kościół pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej.

Odpowiedzią Prymasa na ataki była zachęta skierowana do wiernych, aby wchodząc w rok Tysiąclecia Chrztu Polski, uczyli się coraz bardziej kochać i odpowiadać miłością na wszelkie próby walki z Kościołem.

Uroczystości milenijne rozpoczęły się od liturgicznej rocznicy Chrztu Polski świętowanej w Gnieźnie. Od Wielkiej Soboty trwał tam Tydzień Tysiąclecia, szczególnie godnie obchodzony w bazylice gnieźnieńskiej, przed Obrazem Matki Bożej Nawiedzenia. Główne uroczystości odbywały się 14 kwietnia, w historyczną datę chrztu Mieszka I. Przybył na nie cały Episkopat Polski i tam po raz pierwszy odśpiewano milenijne „Ciebie, Boga, wysławiamy”. Eucharystii i modlitwie towarzyszyły sesje naukowe.

Po uroczystościach gnieźnieńskich prymas Polski i biskupi udali się do Poznania. Miasto ogarnął niezwykły entuzjazm. Mimo wielu utrudnień na nabożeństwo przybyły nieprzeliczone tłumy wiernych. Władze nie pozwoliły nieść Obrazu Nawiedzenia w procesji. Wówczas ludzie podnieśli samochód, którym przewożony był Obraz Matki Bożej, i na ramionach ponieśli do katedry.

W tym samym czasie co uroczystości kościelne na Ostrowie Tumskim odbywały się, na placu Mickiewicza w Poznaniu, obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego. Podczas wiecu Władysław Gomułka, I sekretarz partii, nie szczędził obraźliwych słów i upokorzeń Księdzu Prymasowi. Z drugiej strony Warty, sprzed katedry, płynęły słowa miłości i przebaczenia.

Władze PRL nie tylko nie przyjęły papieża Pawła VI w Polsce, ale również zatrzymały pozwolenia na przyjazd na uroczystości milenijne zagranicznym gościom.

W odpowiedzi na te szykany i z potrzeby serca wielomilionowa rzesza naszych rodaków przebywająca na emigracji rozpoczęła organizowanie Sacrum Poloniae Millennium w krajach, które udzieliły gościny polskim wychodźcom.

Pierwszy z trzech tzw. tomów „Milenijne” będący zapisem nauczania Prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego można bezpłatnie otrzymać, odwiedzając Dom Pamięci Stefana kard. Wyszyńskiego w Częstochowie przy ul. Kard. Wyszńskiego 12.

Ponadto bezpłatny e-book jest do pobrania na stronie www.chrzest966.czastomilosc.pl.