Poznań: 25-lecie Caritas Archidiecezji Poznańskiej (zapowiedź)

Jerycho modlitewne, specjalne wydanie, „Głosu Caritas” oraz VII Gala Banku Miłosierdzia złożą się na obchody 25-lecia Caritas Archidiecezji Poznańskiej.

− Przeżywając jubileusz powołania Caritas Archidiecezji Poznańskiej, chcemy dziękować Panu Bogu za niezwykły duchowy dar, który udaje się nam rozbudzać w ludzkich sercach. Właśnie przed Jego obliczem pragniemy za wszystkie dary podziękować − powiedział KAI ks. Waldemar Hanas, dyrektor poznańskiej Caritas.

Jubileusz rozpocznie się już w niedzielę, 8 marca Mszą św. w kościele św. Mikołaja w Lesznie. Uroczystej Eucharystii transmitowanej na cały świat za pośrednictwem TV Polonia o godz. 13 będzie przewodniczył bp Grzegorz Balcerek.

− W duchu dziękczynienia, zaproszeni przez papieża Franciszka, w dniach 13-14 marca, chcemy trwać w sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Poznaniu na modlitwie przed Najświętszym Sakramentem. W symboliczny sposób 25 godzin dziękczynnego czuwania modlitewnego na 25-lecie Caritas Archidiecezji − podkreśla ks. Hanas. W Jerycho modlitewnym, które rozpocznie się 13 marca o godz. 15, wezmą udział Parafialne Zespoły Caritas, Szkolne Koła Caritas, pracownicy i korzystający z poszczególnych placówek prowadzonych przez Caritas, wolontariusze i współpracownicy. Ok. godz. 24 odbędzie się koncert zespołu Propaganda Dei.

Jubileuszowej Mszy św. dziękczynnej 15 marca o godz. 10 w bazylice archikatedralnej będzie przewodniczył abp Stanisław Gądecki.
Z kolei 11 kwietnia odbędzie się w Auli Nova Akademii Muzycznej w Poznaniu VII Gala Banku Miłosierdzia, podczas której uhonorowane zostaną osoby w szczególny sposób zaangażowane w dzieła Caritas. − Nikt tak naprawdę nie jest w stanie policzyć, jak wiele dobra się dzieje. Ile czasu, zdolności, umiejętności i ludzkiego wsparcia przekazywane jest dla innych. To są wartości nadprzyrodzone − zaznacza ks. dyrektor Hanas.

Z okazji jubileuszu zostanie wydany specjalny numer „Głosu Caritas” poświęcony historii poznańskiej Caritas oraz poszczególnym dziełom i placówkom prowadzonym przez tę organizację.

− Caritas ze swej natury to przede wszystkim wspólnota Kościoła, w której i przez którą dokonuje się formacja. Jej pierwszorzędnym zadaniem jest kształtowanie postawy wrażliwości i otwartości na potrzeby innych − podkreśla ks. dyrektor poznańskiej Caritas. Zwraca uwagę, że człowiekowi, którego dotknęła jakaś tragedia, trzeba pomóc, ale nade wszystko trzeba z nim być i solidaryzować się w nieszczęściu. Nie zrobi tego instytucja czy jakaś organizacja pomocowa, może zrobić to tylko człowiek, ten który jest najbliżej poszkodowanego.
− Radość nasza jest wielka, zdajemy sobie sprawę, że ten czas wypełniło wiele wysiłku różnych ludzi. Obecnie i my wpisujemy się w nurt Caritas, miłości miłosiernej pielęgnowanej w Kościele przez wieki. Dlatego chcemy Panu Bogu, ale także wszystkim, którzy włączają się w nasze działania, serdecznie podziękować − mówi.

Działalność charytatywna jako miłość miłosierna realizowana była w Kościele zawsze – od momentu jego założenia przez Chrystusa.

Na przestrzeni wieków pojawiły się różne sposoby kościelnego organizowania i współpracy charytatywnej. Na przełomie XIX i XX w. w wielu krajach świata zaczęło zaznaczać się dążenie do centralizacji i ujednolicenia struktur charytatywnych Kościoła. Towarzystwa i organizacje łączyły się w regionalne związki, tworzono także struktury o zasięgu ogólnokrajowym. W Polsce do najważniejszych regionalnych kościelnych organizacji dobroczynnych tego okresu należały: Związek Katolickich Towarzystw i Zakładów Dobroczynnych (Lwów 1895 r.), Związek Polskich Katolickich Towarzystw Dobroczynnych (Poznań 1917 r.), a także Książęco-Biskupi Komitet Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny, który powstał w Krakowie z inicjatywy bp. Adama Sapiehy (Kraków 1915 r.).

W archidiecezji poznańskiej już w XIX w. powstawały bractwa i towarzystwa dobroczynności zakładane przez ludzi świeckich, szczególnie ziemiaństwo. Przykładem tego jest działalność bł. Edmunda Bojanowskiego, który tworzył szkółki wiejskie i ochronki, a także organizował pracę z młodzieżą, szczególnie żeńską. W 1907 r. księża Stanisław Adamski i Piotr Wawrzyniak powołali Związek Polsko-Katolickich Towarzystw Dobroczynnych Caritas. Działali w nim, jako sekretarze generalni, wybitni kapłani: bł. Włodzimierz Laskowski i późniejszy abp poznański Walenty Dymek.

Po zakończeniu I wojny światowej powstała konieczność reorganizacji działalności stowarzyszeń dobroczynnych, towarzystw wincentyńskich, ochronek parafialnych, zakonów, bractw, „trzech zakonów”, sodalicji i innych, często wyspecjalizowanych organizacji charytatywnych. Poznański Związek Towarzystw Dobroczynnych przyjął strukturę zbliżoną do Caritas Niemieckiej, a kard. August Hlond wystąpił z inicjatywą powołania związków Caritas we wszystkich diecezjach.

W Poznaniu powstała ogólnopolska centrala pod nazwą Instytut Caritas. W 1937 r. odbył się w Poznaniu zjazd dyrektorów Caritas z całej Polski. Instytut Caritas organizował Ogólnopolskie Dni i Tygodnie Miłosierdzia, mające na celu gromadzenie funduszy i popularyzację akcji charytatywnej. W Poznaniu wydawany był także miesięcznik „Caritas”. Kres działalności Instytutu położył wybuch II wojny światowej.

W 1945 r., z myślą o niesieniu pomocy ofiarom II wojny światowej, Konferencja Episkopatu Polski zleciła Komisji ds. Charytatywnych, na której czele stanął abp Adam Sapieha, powołanie w Krakowie centrali Caritas. Na wzór przedwojenny pełniła ona funkcję koordynacyjną w stosunku do diecezjalnych Caritas, które spontanicznie wznowiły swoją działalność. Krajowa centrala szybko nawiązała współpracę z instytucjami zagranicznymi, zwłaszcza amerykańskimi, które za jej pośrednictwem pośpieszyły Polsce z pomocą. W ciągu czterech lat działalności (do 1949 r.) Caritas ogromnie przyczyniła się do materialnej odbudowy narodu polskiego. Liczyła ona wówczas ponad dwieście ośrodków charytatywnych.

Powojenny rozwój pracy charytatywnej Kościoła przerwały w 1950 r. dekrety władz komunistycznych, uniemożliwiające Caritas dalszą działalność i przekazujące cały jej majątek Zrzeszeniu Katolików „Caritas”, powołanemu przez ówczesne władze polityczne państwa. Biskupi polscy zdecydowali jednak, że działalność charytatywna Kościoła będzie prowadzona w ramach ogólnego programu duszpasterstwa. Powołano Komisję Episkopatu ds. Duszpasterstwa Miłosierdzia, a zadania krajowej centrali Caritas przejął Krajowy Sekretariat ds. Miłosierdzia.

W diecezjach utworzono Referaty Duszpasterstwa Charytatywnego. Ze względu na przejęcie przez państwo nazwy Caritas biskupi polscy zakazali jej używania instytucjom kościelnym, by nie utożsamiano ich działalności z działalnością państwową.

W okresie stanu wojennego (od 13 grudnia 1981 r.) znowu, jak po II wojnie światowej, napływała do Polski znaczna zagraniczna pomoc charytatywna. Parafie otrzymywały dostawy żywności, odżywek dla dzieci, lekarstw, środków opatrunkowych, odzieży. W tymże roku Komisja Episkopatu ds. Duszpasterstwa Miłosierdzia zmieniła nazwę na Komisja Charytatywna Episkopatu Polski (KCEP).

W latach 80. udało się Komisji Charytatywnej Episkopatu Polski doprowadzić do faktycznego uznania przez władze PRL działalności charytatywnej za uprawnioną działalność Kościoła.

W 1986 r. Episkopat Polski wydał Instrukcję o Pracy Charytatywnej w Parafiach, nakazującą księżom proboszczom tworzenie Parafialnych Zespołów Charytatywnych. Utrzymywanie przez cały czas referatów charytatywnych w diecezjach oraz praca powstających zespołów parafialnych stworzyły możliwość w miarę szybkiego i sprawnego rozdzielania zachodniej pomocy.

Do pełnego reaktywowania Caritas Kościelnej doszło wraz z odzyskaniem pełnej niepodległości przez Polskę w1989 r. W październiku 1990 r. uchwałą Episkopatu Polski powstała Caritas Polska z siedzibą w Warszawie. W odróżnieniu od sytuacji sprzed 1950 r., Caritas Polska nie obejmuje dzisiaj działalności zakonów i stowarzyszeń katolickich, chociaż często je wspomaga. W ślad za Caritas Polska powstawały Caritas diecezjalne.

Dekretem z dnia 12 marca 1990 r. abp Jerzy Stroba ustanowił Caritas Archidiecezji Poznańskiej jako kościelną osobę prawną. Dziś Caritas Archidiecezji Poznańskiej niesie pomoc dzieciom, młodzieży, osobom bezdomnym, osobom chorym i niepełnosprawnym oraz seniorom.

Prowadzi m.in. Dom Dziecka im. Świętej Rodziny w Lesznie, trzy przedszkola, trzy jadłodajnie, trzy ośrodki charytatywno-wypoczynkowe w Zaniemyślu, Dębkach i Lipnicy Wielkiej, punkt konsultacyjny oraz Katolicki Ośrodek Wychowania i Terapii Uzależnień „Wierzenica”.