Poznań: o liturgii na Ogólnopolskim Forum Ceremoniarzy Seminariów Duchownych (opis)

O dokumentach i duchowości liturgicznej oraz o milczeniu jako sposobie zaangażowania człowieka w liturgię dyskutowali uczestnicy konferencji pt. „Liturgia – zaangażowanie ciała – zaangażowanie ducha?”. Sympozjum w Poznaniu z udziałem bp. Adama Bałabucha, przewodniczącego Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP, odbyło się w ramach I Ogólnopolskiego Forum Ceremoniarzy Wyższych Diecezjalnych Seminariów Duchownych.

„Liturgia jest tym, co koncentruje wszystkie działania Kościoła. Nie ma rzeczy ważniejszej niż przeżycie liturgii, której celem jest uwielbienie Pana Boga i uświęcenie człowieka” – podkreślił ks. prof. UAM dr hab. Paweł Wygralak, dziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

W swoim wystąpieniu na temat dokumentów liturgicznych bp Adam Bałabuch zaznaczył, że księgi te mają pomóc w rozumieniu liturgii i lepszym jej przeżyciu przez cały Kościół. Przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP przypomniał, że prace nad Mszałem rzymskim wydanym w 2002 r. trwają już od 16 lat. Jako ostateczny termin ich zakończenia wskazał okres pięciu lat.

Bp Bałabuch zaznaczył, że potrzebne jest opracowanie szóstego tomu lekcjonarza, „który musi być uporządkowany zgodnie z kalendarzem liturgicznym dla diecezji polskich”. Powiedział też, że trwają już zaawansowane prace nad Martyrologium Romanum. „Wymaga to ogromnych nakładów pracy, by opisać nowych błogosławionych i świętych” – powiedział bp Bałabuch. Zapowiedział, że niebawem zostaną opublikowane teksty litanii chrystologicznych, zatwierdzonych przez Watykan do publicznego odmawiania.

„Zdarzało się, że w liturgii panowało wiele nadużyć. Dokumenty liturgiczne mają pomóc w jej rozumieniu i zapobiegać występowaniu nieprawidłowości” – stwierdził bp Bałabuch.

Siostra prof. dr hab. Adelajda Sielepin CHR z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie w swoim referacie przedstawiła posługę ceremoniarza w kontekście życia duchowego.

„Ceremoniarz nie tylko czuwa nad przebiegiem liturgii i wykazuje się umiejętnością dyskretnego interweniowania, ale staje się świadkiem misterium” – zaznaczyła prelegentka. Kierownik Katedry Teologii Liturgii Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II zwróciła uwagę na konieczność nieustannego zachwycania się pięknem liturgii przez ceremoniarza, któremu grozi swego rodzaju rutyna. „Ta posługa jest posługą według Ducha, ceremoniarz winien czuwać nad liturgią i nad literą tej liturgii” – stwierdziła s. Sielepin CHR. „Ceremoniarz jest wyrazicielem troskliwej matki Kościoła, której zależy, by wszyscy doszli do zbawienia i podobali się Panu Bogu” – podkreśliła prelegentka.

Podczas panelu studenckiego referat na temat milczenia jako sposobu zaangażowania człowieka w liturgię Kościoła zaprezentował Dawid Wojdowski, kleryk IV roku Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu.

„Milczenie podczas liturgii umożliwia człowiekowi lepsze i głębsze jej zrozumienie. Milczenie i słowa podczas liturgii muszą ze sobą współgrać podczas liturgii” – powiedział KAI kl. Wojdowski. Zaznaczył, że Pismo św. określa milczenie jako sposób dialogu z Panem Bogiem, który przemawia do człowieka właśnie w ciszy.

Przywołując najważniejsze momenty w liturgii, podczas których wymagane jest milczenie, wskazał na konsekrację, czas uwielbienia po Komunii św., modlitwę kolekty i moment po homilii. Podkreślił, że milczenie ważne jest także przed liturgią, by się do niej lepiej przygotować, i po liturgii, by podziękować za przeżytą Eucharystię.

„Posługa ceremoniarza ma pomóc innym w przeżywaniu liturgii. Będąc ceremoniarzem poznańskiego seminarium, zauważyłem, że trudno jest samemu się skupić i przeżywać tę liturgię, tak by nie zatrzymywać się wyłącznie na zewnętrznej formie, ale wchodzić w głąb. Zaproponowałem, by zebrać środowisko liturgiczne wszystkich seminariów i wymienić się doświadczeniami od strony naukowej i duchowej” – powiedział KAI kleryk Szymon Jakób.

Ceremoniarz poznańskiego seminarium podczas sympozjum podjął refleksję na temat miejsca środków elektronicznych w liturgii. Zaznaczył, że urządzenia elektroniczne, jak mikrofon, nagłośnienie, telebim, rzutnik pieśni, które weszły do liturgii, mogą wspomagać liturgię np. przez wzmacnianie obrazu czy dźwięku.

Zastanawiając się nad wykorzystaniem najnowszych urządzeń elektronicznych, jak tablet czy smartfon, przekonywał, że nie ma dla nich miejsca w liturgii. „Celem tym środków jest wyparcie lub zastąpienie tekstów liturgicznych w księgach liturgicznych, a nie wzmocnienie dźwięku czy obrazu” – zauważył kl. Jakób, przywołując słowa prefekta Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów kard. Roberta Saraha.

W niedzielę porannej Mszy św. w katedrze dla uczestników forum ceremoniarzy będzie przewodniczył abp Stanisław Gądecki, który objął patronatem honorowym to wydarzenie.

Oprócz kleryków reprezentujących ponad połowę seminariów diecezjalnych w sympozjum uczestniczyli też przedstawiciele służby liturgicznej archidiecezji poznańskiej, ministranci i ceremoniarze.

Organizatorami forum są Wydział Teologiczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Arcybiskupie Seminarium Duchowne w Poznaniu.

Ceremoniarz, zwany również mistrzem ceremonii, czuwa nad prawidłowym przebiegiem liturgii. Funkcja ta jest szczególnie ważna w seminariach duchownych, które zazwyczaj przygotowują ceremonie z udziałem biskupów.