Poznań: sympozjum poświęcone pedagogice bł. Edmunda Bojanowskiego

W Poznaniu 26 września odbędzie się sympozjum naukowe skierowane przede wszystkim do katechetów i wychowawców. Poświęcone będzie ono aktualności idei pedagogicznych żyjącego w XIX w. w Wielkopolsce bł. Edmunda Bojanowskiego, założyciela ochronek dla dzieci i Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

\Organizatorami sympozjum, zatytułowanego „Aktualność idei pedagogicznych bł. Edmunda Bojanowskiego i ich implikacje katechetyczne”, odbywającego się pod patronatem honorowym metropolity poznańskiego abp. Stanisława Gądeckiego, są Wydział Teologiczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

„Sympozjum, ze względu na tematykę, skierowane jest przede wszystkim do katechetów i wychowawców. Jednak zapraszamy na nie również wszystkie osoby, dla których życie i działalność bł. Edmunda Bojanowskiego może być inspiracją do podejmowania nowych sposobów pogłębiania osobistej wiary i zaangażowania w Kościele” – przekonuje w rozmowie z KAI s. dr Rozalia Hagiel, współorganizująca to wydarzenie z ramienia zgromadzenia.

Jak zaznacza s. Hagiel, głównym celem sympozjum jest zapoznanie jego uczestników z programem wychowawczym błogosławionego, opartym na wartościach religijnych i tradycji ludu polskiego żyjącego na co dzień swoją wiarą.

„Chcemy również przypomnieć sylwetkę naszego założyciela, Wielkopolanina, człowieka świeckiego, który w swojej działalności pedagogicznej zabiegał o integralny rozwój dziecka oraz ukazać jego myśl pedagogiczną odczytywaną w perspektywie współczesnej pedagogiki i standardów edukacyjnych” – tłumaczy s. Hagiel.

Sympozjum rozpocznie Msza św. sprawowana o godz. 9 pod przewodnictwem bp. Zdzisława Fortuniaka w kaplicy Wydziału Teologicznego UAM przy ul. Wieżowej 2/4. Następnie od godz. 10 w auli poznańskiego Wydziału Teologicznego zaplanowano wykłady, w których tematykę uczestników wydarzenia wprowadzi ks. prof. dr hab. Jan Szpet, dziekan WT UAM.

Podczas obrad prelekcje wygłosi m.in. s. Rafała Kisiel, matka generalna Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, która będzie mówiła o idei wychowania religijnego błogosławionego. Z kolei filipin ks. prof. dr hab. Adam Maj COr z KUL poruszy kwestię współczesnego kontekstu katechetycznego idei pedagogicznych bł. Edmunda. Sympozjum zakończy panel dyskusyjny nt. roli katechezy w procesie wychowania integralnego według bł. Edmunda Bojanowskiego.

Bł. Edmund Bojanowski urodził się 14 listopada 1814 r. w Grabonogu, małej wielkopolskiej wiosce oddalonej o kilka kilometrów od Gostynia. Wówczas ziemie te – Wielkie Księstwo Poznańskie – znajdowały się w zaborze pruskim. Wychowywał się w rodzinie o duchu i tradycjach patriotycznych. Jego ojciec Walenty utracił swój majątek skonfiskowany za udział w powstaniu listopadowym (1831 r.), w którym uczestniczył wraz z przyrodnim bratem Edmunda (z pierwszego małżeństwa matki), Teofilem. Jego matka Teresa z domu Umińska, była siostrą gen. Jana Nepomucena Umińskiego, który brał udział w wojnach napoleońskich i powstaniu listopadowym.

Edmund będąc słabego zdrowia postanowił służyć ojczyźnie codzienną pracą i nauką. Zachęcił go do tego patriota ks. Jan Siwicki z Dubina koło Rawicza. Ok. 1826 r. bowiem rodzina Bojanowskich przeniosła się do leżącego na terenie dubińskiej parafii Płaczkowa. Od 1832 r. Edmund kontynuuje naukę na uniwersytecie we Wrocławiu, przerywaną z powodu złego stanu zdrowia oraz śmierci matki w 1834 r., a potem ojca w 1836 r. Dalsze studia odbywał w Berlinie, jednak zdiagnozowana przez lekarzy poważna choroba płuc przekreśla jego dalszą karierę naukową.

W 1838 r. wraca więc do rodzinnego Grabonogu, gdzie mieszka wraz z bratem. Tam angażuje się w życie społeczne i dzieła charytatywne m.in. poprzez przynależność do tzw. Kasyna Gostyńskiego stawiającego sobie za cel odrodzenie polskiej tradycji, a przez to ducha narodowego. Zajmuje się też badaniem miejscowego folkloru, a poznając zwyczaje ludu polskiego dostrzega pilną potrzebę szerzenia wśród jego najniższych warstw oświaty i wychowania moralnego. Z myślą o tym zakłada przy wiejskich szkołach czytelnie polskojęzyczne oraz udostępnia swoją prywatną bibliotekę. W 1845 r. otwiera on pierwszą ochronkę dla biednych dzieci.

Punkt zwrotny w życiu Edmunda nastąpił podczas epidemii cholery kilkukrotnie nawiedzającej Wielkopolskę pod koniec pierwszej połowy XIX w. Wówczas, pomimo wątłego zdrowia, bez reszty oddaje się opiece nad chorymi i sierotami, które pozostawiła po sobie epidemia. W 1849 r. otwiera w Gostyniu Dom Miłosierdzia, do którego sprowadza, za zgodą biskupa poznańskiego, siostry miłosierdzia. Oprócz opieki nad chorymi ów Instytut prowadził również przedszkole dla sierot, a także szkolił zawodowo dziewczęta m.in. na wychowawczynie w powstających ochronkach.

3 maja 1850 r. powołał do życia Bractwo Wychowawczyń Ochronek skupiające żeński personel pracujący w ochronkach, które stanowiło zalążek Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi annyP. W 1855 r. zostało ono zatwierdzone przez arcybiskupa poznańskiego i gnieźnieńskiego Leona Przyłuskiego, a rok później powstał pierwszy nowicjat zgromadzenia w Jaszkowie koło Śremu. Jeszcze za życia założyciela siostry uzyskały pozwolenie na prowadzenie domów i ochronek w Galicji i na Śląsku.

W 1869 r. Edmund Bojanowski wstąpił do seminarium w Gnieźnie, ale zły stan zdrowia zmusił go do przerwania także tych studiów. Ostatni rok życia spędził on na plebani przy sanktuarium Matki Bożej w Górce Duchownej. Tam również zmarł w opinii świętości 7 sierpnia 1871 r.

Pogrzeb Edmunda Bojanowskiego odbył się 11 sierpnia 1871 r. w Jaszkowie, a jego ciało spoczęło, zgodnie z życzeniem, w jaszkowskim kościele. W sierpniu 1930 r. jego doczesne szczątki zostały przeniesione do kaplicy pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w domu gałęzi wielkopolskiej Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Luboniu-Żabikowie koło Poznania.

W 1948 r. Zgromadzenie Sióstr Służebniczek rozpoczęło proces beatyfikacyjny swojego założyciela. Zakończyła go beatyfikacja Edmunda Bojanowskiego dokonana przez Jana Pawła II 13 czerwca 1999 r. w Warszawie.

W 2009 r. zostały wydane w czterech tomach „Dzienniki”, które w latach 1853-1871 prowadził błogosławiony. Stanowią one doskonałe źródło do poznania tej niezwykłej postaci.