Poznański miecz św. Piotra wytworzony według technologii z czasów rzymskich

Eksperci z różnych dziedzin dyskutowali w Poznaniu nad znaczeniem dla kultury polskiej miecza św. Piotra. Przedmiot eksponowany jest w skarbcu tamtejszego Muzeum Archidiecezjalnego. – Technologia wytworzenia obiektu jest bardzo stara i przypomina techniki z czasów rzymskich – podkreślił w swoim wystąpieniu metaloznawca z Akademii Górniczo-Hutniczej Janusz Stępiński.

Na temat miecza św. Piotra i znaczenia biskupstwa poznańskiego wypowiadali się bibliści, historycy, archeolodzy, znawcy broni i specjaliści od rud metali. Przypomniano, że pierwszym źródłem, mówiącym o zabytku, są kroniki Jana Długosza, według którego miecz został przywieziony do Poznania przez biskupa Jordana w 968 roku. Naukowcy byli zgodni, że nawet jeśli miecz pochodziłby z XIII wieku, to i tak świadectwo Długosza pozwala nazwać go jednym z pierwszych zabytków chrześcijańskiej Polski.

Podczas poznańskiej konferencji po raz pierwszy zaprezentowano wyniki badań metaloznawczych przeprowadzonych na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Do badań pobrano próbki ze środkowej części głowni miecza – z ostrza i z grzbietu, oceniono strukturę metalu i technologię jego wytworzenia.

– Stwierdziliśmy podwyższoną zawartość fosforu, dzięki czemu zabytek nie koroduje – mówił w prezentacji wyników badań Stępiński. Metaloznawca zauważył, że środkowy obszar miecza jest z innego materiału, a zewnętrzne strony są bardzo twarde.

– Analiza żużli wykazuje, że miecz może pochodzić z południa Europy, może nawet z Włoch, stąd wyjątkowa wartość tych badań – mówił Stępiński. Jego zdaniem nie da się wykluczyć, że miecz przybył do Polski już w X wieku.

Dr inż. Elżbieta Nosek z AGH zauważyła, że przedmiot na pewno jest bardzo starannie, dobrze i z przemyśleniem wykonany. – Wytwórca wykonał znakomity egzemplarz i wykazał się najwyższym kunsztem – przekonywał Stępiński.

– Na razie nie potrafimy umieścić zabytku w przedziale czasowym i nie da się potwierdzić czy zaprzeczyć teoriom mówiącym, z którego wieku on pochodzi – mówiła dr Nosek podsumowując wyniki badań metaloznawczych. Z kolei znawca broni, prof. Marian Głosek z Uniwersytetu Łódzkiego, uważa, że miecz pochodzi raczej z XIII wieku i mógł być przywieziony do Poznania z Awinionu.

Dla Aleksandry Pudelskiej, kustosz Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu, miecz pozostaje do dzisiaj świadkiem nowego, rodzącego się państwa polskiego. – Miecz aż do końca XVIII wieku otaczany był czcią, noszony w procesjach i traktowany jako relikwia – mówiła Pudelska.

Kustosz poznańskiego muzeum przypomniała, że według Długosza był to miecz, którym św. Piotr odciął ucho Malchusowi w Ogrodzie Oliwnym, choć zakładał on także możliwość przywiezienia do Polski repliki darowanej przez papieża, żeby „początki chrześcijaństwa uczynić milszymi”.

Podczas dyskusji zgodnie przyznawano, że zabytek powinien nosić raczej miano kordu lub tasaka. Przypomniano również, że właśnie słowa kord używa na określenie miecza św. Piotra w polskim przekładzie Biblii ks. Jakub Wujek.

Historycy i archeolodzy zarysowali także kontekst historyczny rodzącego się państwa polskiego i pierwszego biskupstwa na ziemiach polskich.

– Przesłanki archeologiczne wskazują na to, że Poznań odgrywał w drugiej połowie X wieku wiodącą rolę. Tu chrześcijaństwo się zaczęło i stąd przenoszone było do innych siedzib książęcych – mówiła prof. Hanna Kočka-Krenz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Archeolog, kierująca badaniami Instytutu Prahistorii UAM, zaprezentowała wyniki prac na poznańskim Ostrowie Tumskim, które jednoznacznie wskazują na istnienie tam kaplicy wzniesionej w X wieku z fundacji Dobrawy, połączonej z książęcym palatium. – Jordan był postrzegany jako biskup poznański i biskup dla ziem polskich, i nie ma tu sprzeczności – przekonywała prof. Kočka-Krenz.

Miecz św. Piotra eksponowany jest w skarbcu Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Biskup Jordan przybył do Poznania w 968 roku jako pierwszy biskup na ziemiach polskich.

Kopię poznańskiego miecza św. Piotra będzie można zobaczyć na Misterium Męki Pańskiej na Torze Wyścigów Konnych na Służewcu w Warszawie 16 kwietnia i na poznańskiej Cytadeli 20 kwietnia.