Prawosławni idą na Grabarkę

Kilka tysięcy osób w pieszych pielgrzymkach podąża na świętą górę Grabarkę, prawosławne sanktuarium na Podlasiu. Centralne uroczystości odbędą się tam 19 sierpnia – w święto Przemienienia Pańskiego.

Obecność na uroczystości zapowiedział prezydent RP Bronisław Komorowski.

Grabarka nazywana bywa prawosławną Jasną Górą. Największą, kilkusetosobową grupę jak co roku stanowią pątnicy z Białegostoku, którzy ruszyli po raz 26. Przed nimi do pokonania 130 km w ciągu sześciu dni. Na Grabarkę podążają również pielgrzymi z Lubelszczyzny oraz miejscowości województwa podlaskiego jak Bielsk Podlaski, Hajnówka czy Sokółka, w których prawosławni stanowią znaczną część mieszkańców. Wśród pielgrzymów, którzy wyruszyli z Warszawy, idą prawosławni z zachodniej części kraju. W tym roku już po raz drugi w ostatnich latach na Grabarkę udają się pielgrzymi z białoruskiej części okolic Puszczy Białowieskiej.

Charakterystyczną cechą prawosławnych pielgrzymek jest przyjęty „dress code”. Spotkamy tutaj kobiety w długich spódnicach, bluzkach zakrywających ramiona oraz chustkach na głowie. Mężczyzn również obowiązuje okrycie nóg. Pielgrzymi podczas marszu wykonują utwory chóralne bez akompaniamentu, w tym cieszące się niesłabnącą popularnością paraliturgiczne z „Bohohłaśnika” – małego śpiewnika, który odnajdziemy w każdym prawosławnym domu. Wielu pątników niesie ze sobą krzyż w osobistej intencji.

Liturgie polowe podczas pielgrzymek należą do rzadkości i są uwarunkowane wyłącznie brakiem świątyni wraz z utensyliami. Z takimi problemami spotykają się pątnicy podróżujący przez tereny tradycyjnie nieprawosławne. Pielgrzymi na wschodzie kraju, gdzie prawosławie sięga IX w. mają możliwość celebracji nabożeństw w cerkwiach.

Święta góra Grabarka niedaleko Siemiatycz to najważniejsze prawosławne sanktuarium w Polsce. Tradycja pielgrzymowania sięga 1710 roku, gdy jeden z mieszkańców okolicznych wsi otrzymał objawienie. Wszyscy, którzy dotarli na górę i skosztowali wody ze źródła, mieli otrzymać uzdrowienie od panującej wówczas epidemii cholery. W podzięce zaczęto stawiać wotywne krzyże, których liczbę szacuje się dzisiaj na kilkaset tysięcy.

W 1947 roku na górze powstał żeński monaster pw. świętych Marty i Marii. W 1990 roku w wyniku podpalenia główna świątynia uległa całkowitemu zniszczeniu. W ciągu następnych lat społeczności prawosławnych w Polsce cerkiew udało się odbudować. Corocznie głównym uroczystościom związanych ze świętem Przemienienia Pańskiego (według kalendarza juliańskiego) towarzyszą wizyty zwierzchników lokalnych Kościołów prawosławnych oraz polityków.

Kościół prawosławny w Polsce posiada status autokefalii (kanonicznej niezależności). Jego historia na ziemiach Polski sięga IX w. i misji cyrylometodiańskiej. Prawosławie wyznawała większość mieszkańców Wielkiego Księstwa Litewskiego, wchodzącego w skład Rzeczypospolitej.

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny współcześnie posiada swoje struktury we wszystkich województwach (6 diecezji), a licząc 500 tys. wiernych stanowi drugi po Kościele rzymskokatolickim związek wyznaniowy w naszym kraju.