Prawosławni w Jerozolimie rozpoczynają święta wielkanocne

Prawosławni chrześcijanie w Jerozolimie rozpoczęli obchody Świąt Wielkanocnych przy zaostrzonych środkach bezpieczeństwa. Pierwszym punktem programu była liturgia „Świętego Ognia” w Bazylice Grobu Pańskiego w południe w Wielką Sobotę. Na tę liczącą ponad 1200 lat uroczystość izraelskie służby bezpieczeństwa wpuściły w tym roku znacznie mniej osób niż w latach przed pandemią. Oprócz miejscowych chrześcijan po raz pierwszy po przerwie spowodowanej pandemią w obrzędzie wzięli udział liczni pielgrzymi z całego świata.

Patriarcha grecko-prawosławny Teofil III przeszedł w długiej procesji do wcześniej zapieczętowanej i strzeżonej kaplicy nad tradycyjnym grobem Chrystusa. Po krótkiej modlitwie w ciemnej komorze grobowej wyszedł z dwoma wiązkami zapalonych świec i pobłogosławił rozentuzjazmowany tłum.

Zgodnie z ludowymi wierzeniami prawosławnymi, w Wielką Sobotę nad grobem i płytą zmartwychwstania Chrystusa zapala się w cudowny sposób płomień. Jest on następnie przekazywany przez patriarchę wiernym i niesiony przez nich do miasta i domów. Przed uroczystością Teofil przyjął w swojej pobliskiej oficjalnej rezydencji delegacje Kościołów prawosławnych z całego świata, które przybyły, aby przynieść „Święty Ogień” do swoich krajów.

Licząca ponad 1200 lat liturgia Świętego Ognia, sprawowana w sobotę w południe, jest uważana za najważniejszą uroczystość Kościoła tradycji wschodniej w Jerozolimie. Według niektórych źródeł liturgia pochodzi z IV wieku, według innych z wieku VIII. Pierwsze doniesienia o cudownym zstąpieniu Świętego Ognia pojawiły się około 1000 roku.
Tradycyjnie już, rokrocznie w Wielką Sobotę po nabożeństwie pod przewodnictwem prawosławnego patriarchy Jerozolimy, lampa znajdująca się w Grobie Pańskim zapala się w nadprzyrodzony sposób za sprawą zstępującego z nieba Świętego Ognia. Liczne przekazy historyczne z minionych wieków mówiły, że zejściu Ognia często towarzyszą głośne grzmoty, błyski oraz samoistne odpalenia lamp i świec znajdujących się w różnych miejscach bazyliki. Ponadto, przez pierwsze 33 minuty od momentu zejścia, płomień świec odpalonych od lampy nie parzy.

Grób Pański w położonej na Starym Mieście w Jerozolimie bazylice jest jednym z najważniejszych miejsc chrześcijaństwa. Kaplica powstała w miejscu, gdzie w wydrążonej grocie, na skalnej półce złożono zdjęte z krzyża, zawinięte w całun ciało Jezusa. Ścianę za nią zdobią trzy obrazy Zmartwychwstania. Każdy z nich należy do innej wspólnoty chrześcijańskiej: katolików, Ormian i Greków. Chrześcijanie czczą w tym miejscu ukrzyżowanie, złożenie do grobu i zmartwychwstanie Jezusa. Dla wyznawców prawosławia nie jest to bazylika Grobu, lecz kościół Zmartwychwstania (Anastasis).

W normalnych warunkach każdego roku świątynię odwiedzały setki tysięcy pielgrzymów. Już na kilka lat przed pandemią policja ograniczała liczbę uczestników uroczystości do 10 tys. z powodu ciasnoty i braku wyjść ewakuacyjnych. W dniach poprzedzających wielkanocne uroczystości prawosławne w Jerozolimie doszło do sporu między policją izraelską a Kościołami chrześcijańskimi wokół dostępu do ceremonii „cudu ognia”. Służby bezpieczeństwa chciały ograniczyć liczbę obecnych tylko 1700 osób, ale sąd zwiększył tę liczbę do 4000 osób. Z kolei Patriarchat Prawosławny odrzucił tę decyzję jako naruszenie prawa do swobodnego praktykowania religii i ze swej strony zezwolił na dostęp wszystkim chętnym.

Po protestach greckiego patriarchatu prawosławnego trzej właściciele praw do Bazyliki Grobu Pańskiego – greckiego Kościoła prawosławnego, Kościoła ormiańskiego i Kustodii Franciszkanów – zwrócili się do prezydenta Izraela Izaaka Herzoga z prośbą, aby opowiedział się za zwolnieniem z ograniczeń liczby uczestników tej uroczystości, obiecując, że będą czuwali nad jej bezpiecznym przebiegiem.