Prezentacja polskiej wersji Katechizmu Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego

To wydarzenie o historycznym i symbolicznym znaczeniu. Chcemy się nim podzielić i mamy nadzieję, że będzie przedmiotem studium na wydziałach teologicznych w Polsce – powiedział arcybiskup większy kijowsko-halicki Swiatosław Szewczuk. W Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski odbyła się konferencja połączona z prezentacją Katechizmu Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego „Chrystus – Nasza Pascha” w przekładzie na język polski.

Na wstępie ks. Arkadiusz Trochanowski podkreślił, że Katechizm Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego oddaje myśl teologiczną tego Kościoła i stanowi istotny, nowy element w jego życiu. – Jest światłem, które porządkuje wiedzę o naszej wspólnocie, wyznaczając jednocześnie kierunek jej przyszłego działania – wyjaśnił. Podkreślił, że w prace nad Katechizmem zaangażowani byli specjaliści z różnych kontynentów.

Arcybiskup większy kijowsko-halicki Swiatosław Szewczuk zaznaczył, że wydanie Katechizmu grekokatolickiego to wydarzenie o historycznym i symbolicznym znaczeniu.  – To wyraz naszego szacunku dla czytelników posługujących się językiem polskim oraz dla narodu polskiego. Jest to wynik naszego doświadczenia i historii Kościoła. Mam nadzieję, że ten Katechizm będzie przedmiotem studium na wydziałach teologicznych w Polsce. Chcemy się nim podzielić – zaznaczył zwierzchnik UKGK.

Podkreślił, że publikacja może przyczynić się do lepszego zrozumienia grekokatolików w Polsce, ich tradycji i wkładu w życie religijne kraju. – W kontekście postępującej laicyzacji Katechizm pełni kluczową rolę. Coraz więcej ludzi nie zna Boga ani nauczania Kościoła. W obliczu sekularyzacji Kościół, który przemawia w różnych językach, jest znakiem obecności Chrystusa na całym świecie – podsumował.

Ks. dr hab. Marek Blaza SJ wyjaśnił, że specyfiką tego Katechizmu jest jego skoncentrowanie się na tradycji bizantyjsko-ukraińskiej i przynależności do Kościoła sui iuris, czyli Kościoła swojego prawa. W Polsce funkcjonują cztery takie Kościoły: rzymskokatolicki, greckokatolicki, ormiańskokatolicki oraz bizantyjsko-słowiański (neounicki).

Wykładowca Akademii Katolickiej w Warszawie zaznaczył, że Kościół greckokatolicki jest drugim co do wielkości Kościołem katolickim w Polsce. Ma trzy diecezje i odgrywa istotną rolę w historii i kulturze kraju, zwłaszcza po napływie uchodźców z Ukrainy w wyniku wojny. – Ten Katechizm może pomóc Polakom lepiej zrozumieć, czym żyją grekokatolicy, jak ważna jest dla nich liturgia i tradycja. Ma on specyficzny charakter, którym możemy dzielić się z całym Kościołem – wyjaśnił.

Podkreślił, że istotą duchowości wschodniej jest liturgia, która nie tylko obejmuje uczestnictwo w nabożeństwach, ale także stanowi wyraz prawd wiary i moralności.

Metropolita przemysko-warszawski, abp Eugeniusz Popowicz, dodał, że Katechizm skierowany jest do wszystkich wiernych, aby mogli lepiej poznawać i rozumieć swoją wiarę.

– Ta księga to kompendium wiedzy o Kościele, ale jej celem jest również pogłębienie tożsamości grekokatolickiej. Możemy poprzez nią lepiej zrozumieć liturgię, modlitwę i duchowość wschodnią. Katechizm składa się z trzech części: wiary, modlitwy i życia chrześcijanina. Jest dedykowany każdemu, kto chce poznać tradycję wschodnią, ale także naszym wiernym, którzy nie zawsze w pełni rozumieją prawdy wiary – wyjaśnił hierarcha.

Bp Marek Marczak zauważył, że jak dotąd nie powstał podobny katechizm w ramach Episkopatu Polski, ale wyraził nadzieję, że wkrótce się pojawi. Podkreślił, że Katechizm Kościoła Katolickiego różni się strukturalnie od katechizmu grekokatolickiego, ale zawiera fundamentalne treści dotyczące wiary, Boga, Kościoła, sakramentów i moralności. Sekretarz Generalny KEP dodał, że każdy Kościół powinien uwzględniać specyfikę swojego kontekstu historycznego, kulturowego i językowego, by lepiej przemawiać do wiernych.

W konferencji wzięli udział: arcybiskup większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk, Zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego; abp Eugeniusz Popowicz, metropolita przemysko-warszawski Kościoła greckokatolickiego; bp Włodzimierz Juszczak, biskup wrocławsko-koszaliński Kościoła greckokatolickiego oraz członkowie kolegium redakcyjnego Katechizmu: bp Arkadiusz Trochanowski, biskup olsztyńsko-gdański Kościoła greckokatolickiego; ks. infułat (mitrat) Bogdan Pańczak, wicerektor Seminarium Duchownego w Lublinie; ks. dr. hab. Marek Blaza SJ, prof. AKW, wykładowca teologii ekumenicznej i dogmatycznej w Akademii Katolickiej w Warszawie – Collegium Bobolanum, w Katolickim Uniwersytecie Ukraińskim we Lwowie oraz w Kolegium Filozoficzno-Teologicznym Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie; ks. Szymon Jankowski OSA, dziekan dekanatu katowickiego, proboszcz greckokatolickiej parafii w Katowicach, dr Lesław Łesyk, pracownik Biblioteki KUL w Lublinie.

Katechizm „Chrystus – Nasza Pascha” jest oficjalnym tekstem wiary UKGK. Ukazuje specyfikę tradycji teologicznej Kościoła, biorąc pod uwagę Pismo Święte, dziedzictwo Ojców Kościoła, biskupów i duszpasterzy UKGK, decyzje Soborów Ekumenicznych i Lokalnych, dzieła liturgiczne itp.

Katechizm podzielony jest na trzy części: wiara Kościoła, modlitwa Kościoła i życie Kościoła. Zawiera również wiele fotokopii ikon, zarówno z początków chrztu Rusi-Ukrainy, jak i współczesnych. Na okładce zamieszczono ikonę Zmartwychwstania Pańskiego namalowaną przez Jerzego Nowosielskiego. Tłumaczenie Katechizmu z języka ukraińskiego na polski było możliwe dzięki wsparciu finansowemu akcji solidarności niemieckich katolików z Europą Wschodnią – Renovabis.  Na świecie ukazały się już tłumaczenia Katechizmu m.in. na język angielski i portugalski.

Katechizm w języku polskim został wydany pod koniec 2024 r. we Lwowie przez Wydawnictwo Svichado. Jest to tłumaczenie ukraińskojęzycznego katechizmu „Chrystus Nasza Pascha”, który został oficjalnie zaprezentowany we Lwowskim Seminarium Duchownym Świętego Ducha 24 czerwca 2011 r. Arcybiskup większy kijowsko-halicki (patriarcha) Światosław Szewczuk napisał w słowie wstępnym: „Katechizm „Chrystus Nasza Pascha” kontynuuje tradycję pisemnych lub drukowanych katechizmów UKGK, która sięga XVI wieku. Hierarchowie Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego marzą o tym, aby katechizm był podręcznikiem w każdym domu”.