Prof. Krajewski: Relacja o spotkaniach Jana Pawła II z Żydami polskimi

O pozytywnych, ale i negatywnych doświadczeniach ze spotkań Jana Pawła II ze społecznością żydowską w Polsce opowiadał prof. Stanisław Krajewski, który – jak sam podkreślił – jest zapewne jedyną żyjącą osobą pamiętającą wszystkie te spotkania, a na pewno jedynym Żydem. Prelegent zwrócił też uwagę, że w myśli Jana Pawła II odnaleźć można akceptację dla idei, że Żydzi w historii zbawienia mają swą własną drogę. Referat prof. Krajewskiego nt. dialogów międzyreligijnych wygłoszony został w drugiej części konferencji pt. „Kościół św. Jana Pawła II – niepodległość ducha”, która odbywa się w siedzibie Sekretariatu KEP w Warszawie.

Prof. Krajewski przypomniał szczegółowo zaangażowanie Jana Pawła II w dialog międzyreligijny, a zwłaszcza w dialog chrześcijańsko-żydowski. Zwrócił uwagę na takie elementy, jak wizyta papieża w rzymskiej synagodze, jego pielgrzymka do Izraela, czy uznanie przez Stolicę Apostolską państwa Izrael. Zacytował też pamiętne papieskie słowa skierowane do Żydów i wielokrotnie potem powtarzane: „Jesteście naszymi umiłowanymi braćmi i w pewien sposób, można powiedzieć, naszymi starszymi braćmi”.

Zdaniem prelegenta, w myśli Jana Pawła II można odnaleźć akceptację dla idei nieodwracalnego wybrania Żydów i tego,że mają oni w historii zbawienia swoją własną drogę. Przytoczył – być może apokryficzną, jak podkreślił – opowieść o tym, jak tuż pod wojnie Karol Wojtyła odmówił prośbie o chrzest żydowskiego dziecka, zalecając, by najpierw porozumieć się z jego krewnymi. Zwrócił uwagę, że zgodnie z tą koncepcją, Żyd proszący o chrzest powinien w Kościele otrzymać radę, by najpierw spróbował odnaleźć i zgłębić swoją własną tradycję. Zaznaczył jednak, że myśl ta nigdy w nauczaniu Kościoła nie została sformułowana, a w nauczaniu następców Jana Pawła II wydaje się być znacznie mniej czytelna.

Prof. Krajewski podzielił się ze słuchaczami wspomnieniami ze spotkań papieża z polskimi Żydami w trakcie wizyt w Polsce. Przypomniał, że odbyły się one podczas trzech spośród dziewięciu wizyt Jana Pawła II w Ojczyźnie – w 1987 r, w 1991 r. i w 1999 r. Prelegent wspomniał też o planach odwiedzenia przez Jana Pawła II synagogi Nożyków w Warszawie w 1991 r. i wyjaśnił okoliczności, z uwagi na które szansa na tę historyczną wizytę została zmarnowana.

Prof. Krajewski podzielił się swoimi wrażeniami ze wspomnianych spotkań z papieżem – pozytywnymi, jak poczucie wspólnoty czy przekonanie o wadze chwili, ale również negatywnymi. Zwracał m.in. uwagę na nieadekwatne w kontekście Zagłady papieskie sformułowanie: „wasze zagrożenie było i naszym zagrożeniem”, czy też opinię, z której wynikało, że Kościół katolicki okazywał Żydom w czasie wojny jedynie głęboką solidarność. Raziło go również – jak wspominał – użyte przez Jana Pawła II w odniesieniu do Holokaustu sformułowanie o specyficznie chrześcijańskim charakterze – o oczyszczającej mocy cierpienia.

Podsumowując stwierdził, że pontyfikat Jana Pawła II z różnych względów oceniany bywa krytycznie, lecz nikt nie kwestionuje wartości prowadzonego przez papieża dialogu międzyreligijnego. Skonstatował też, że prawie wszyscy katolicy w Polsce „przywłaszczają sobie tego papieża”, również ci idący drogą, która oddala od jego nauczania. Na koniec wyraził nadzieję, że nauczanie to nie zostanie zapomniane.

Pełny tekst wystąpienia dostępny jest TUTAJ.