Promoskiewski Kościół prawosławny ogłosił „pełną niezależność”

Obradujący wczoraj w Kijowie Sobór Lokalny Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego (UKP) uchwalił m.in. „uzupełnienia i zmiany do Statutu, świadczące o pełnej samodzielności i niezależności” UKP. Wyrażono też „niezgodę ze stanowiskiem patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Cyryla w sprawie wojny na Ukrainie”. Sobór zapowiedział ponadto rozmowy z Prawosławnym Kościołem Ukrainy, ale na określonych warunkach.

Potępiono też wojnę „jako złamanie przykazania Bożego «Nie zabijaj», wezwano rządy Ukrainy i Federacji Rosyjskiej do dalszych rozmów „oraz szukania mocnego i rozsądnego słowa, które mogłoby powstrzymać rozlew krwi”.

W punkcie 4. oświadczenia Sobór „uchwalił odpowiednie uzupełnienia i zmiany do Statutu o zarządzaniu Ukraińskim Kościołem Prawosławnym, co świadczy o [jego] pełnej samodzielności i niezależności”. W następnym punkcie zatwierdzono postanowienia Soborów Biskupich UKP i Świętych Synodów UKP, które obradowały od czasu poprzedniego Soboru UKP 8 lipca 2011, a także działalność instytucji synodalnych.

Ze względu na obecne warunki wojenne, utrudniające lub wręcz uniemożliwiające kontakty między diecezjami, uznano za celowe przyznanie miejscowym biskupom prawa do samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących różnych stron życia diecezjalnego, należących dotychczas do kompetencji Świętego Synodu lub głowy Kościoła, z późniejszym, w miarę możliwości, poinformowaniem o tym władz kościelnych.

W punkcie 8. biskupi zajęli się „nowym wyzwaniem duszpasterskim”, jakim jest wymuszone przez toczącą się wojnę opuszczenie kraju przez ponad 6 mln Ukraińców, głównie z południowych, wschodnich i środkowych obwodów Ukrainy. Znaczną ich część stanowią wierni UKP, toteż do metropolii kijowskiej napływają z różnych krajów prośby o otwierania ukraińskich parafii prawosławnych. Oczywiście wielu uchodźców wróci do ojczyzny, ale niemało osób pozostanie na stałe za granicą. UKP nie może pozostawić swych wiernych bez opieki duchowej, winien być z nimi w chwilach prób i organizować wspólnoty kościelne w diasporze, trzeba nadal rozwijać misję zagraniczną wśród nich, aby zachowali oni swą wiarę, kulturę, język i tożsamość prawosławną.

Punkt 9. poświęcono sprawom jedności kościelnej, szczególnie w kontekście stosunków z Prawosławnym Kościołem Ukrainy (PKU). Uczestnicy Soboru uznali istniejący rozłam za głęboką ranę na ciele kościelnym, wskazując przy tym, że „ostatnie działania patriarchy konstantynopolskiego na Ukrainie, których następstwem stało się utworzenie «Prawosławnego Kościoła Ukrainy», jedynie pogłębiły nieporozumienia i doprowadziły do konfrontacji fizycznej”.

Ale nawet „w tych kryzysowych okolicznościach Sobór nie traci oczekiwań na odnowienie dialogu”, który jednak wymaga od PKU spełnienia pewnych warunków: powstrzymania siłowego zajmowania świątyń i przymusowego przechodzenia parafii UKP do nich; uświadomienia sobie, że status kanoniczny PKU w takiej postaci, jak go ujęto w Statucie tego Kościoła, „jest w rzeczywistości nieautokefaliczny i w znacznym stopniu ustępuje tym swobodom i możliwościom działalności kościelnej, jakie przewiduje Statut o zarządzaniu UKP”; wyjaśnienia sprawy kanoniczności hierarchii PKU, ponieważ dla UKP, jak i dla większości lokalnych Kościołów prawosławnych, jest całkiem oczywiste, że w celu uznania tej kanoniczności PKU musi odnowić sukcesję apostolską swych biskupów.

Sobór wyraził „głębokie przekonanie, że rękojmią powodzenia dialogu ma sie stać nie tylko dążenie do odnowienia jedności kościelnej, ale też szczere pragnienie budowania swego życia na zasadach sumienia chrześcijańskiego i czystości moralnej”. Wyrażono też nadzieję na powstrzymanie wojny i pojednanie zwaśnionych.

Pracom soborowym, które toczyły się klasztorze żeńskim św. Pantelejmona (Feofanija), będącym rezydencją głowy UKP, przewodniczył metropolita Onufry. W obradach wzięli udział biskupi oraz przedstawiciele duchowieństwa, osób konsekrowanych i świeckich UKP.