„Propozycje” synodu dla Afryki

Kościół na Czarnym Lądzie jest zdeterminowany, by bronić człowieka – wynika z przedstawionych 24 października w Biurze Prasowym Stolicy Apostolskiej 57 „propozycji” II Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów dla Afryki.

Są one obok zaprezentowanego 23 października orędzia owocem trzytygodniowych obrad przedstawionym Ojcu Świętemu jako jeden z dokumentów, służących do wypracowania posynodalnej adhortacji apostolskiej.

Prezentując zakończoną dziś część roboczą II Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów dla Afryki, kard. Peter Kodwo Appiah Turkson podkreślił, że stanowiły one kontynuację prac I Synodu dla Afryki, sprzed 15 lat. O ile tamten spoglądał na Kościół jako Rodzinę Bożą, to obecny podkreślał działanie Kościoła na rzecz pojednania, sprawiedliwości i pokoju. Nowy przewodniczący Papieskiej Rady “Iustitia et Pax” przestrzegał przed postrzeganiem dyskusji ojców synodalnych w wymiarze wyłącznie horyzontalnym. Biskupi mieli świadomość obecności Ducha Świętego i starali się patrzeć na problemy Czarnego Lądu w perspektywie wiary. “Propozycje” podzielono na trzy rozdziały, które mówią o Kościele zgromadzonym na synodzie, trzech głównych tematach jego obrad oraz tych, którym powierzone jest krzewienie pojednania, sprawiedliwości i pokoju. W dokumencie powracają niektóre z tematów poruszonych w opublikowanym wczoraj orędziu Synodu. Niektóre z nich wyrażone są bardzo precyzyjnie. Sekretariat generalny Synodu Biskupów zaznacza, że opublikowane propozycje są tekstem nieoficjalnym, roboczym.

Mówiąc o Kościele Synod zaleca pogłębianie współpracy na różnych poziomach, w tym episkopatów całego kontynentu oraz między episkopatami a konsultami wyższych przełożonych zakonnych.

W części poświęconej pojednaniu zaproponowano obchodzenie przez kraje całego kontynentu dorocznego Dnia Pojednania. Jego centrum powinien stanowić Sakrament Pokuty. Biskupi wzywają kraje znajdujące się w konflikcie do zaprzestania nienawiści, rządy poszczególnych krajów do krzewienia inicjatyw na rzecz pojednania, a wspólnotę międzynarodową do walki z destabilizacją Afryki. Opowiadają się za organizowaniem tam gdzie brakuje kapłanów pozasakramentalnych celebracji pojednania oraz za poważnym studium tradycyjnych afrykańskich ceremonii pojednania, by umożliwić właściwą inkulturację sakramentu. Zaproponowano pewne inicjatywy duszpasterskie promujące przebaczenie i pojednanie. W tym kontekście zachęcono do dialogu ekumenicznego i podejmowania wspólnych działań z chrześcijanami innych denominacji.

Szczególne znaczenie ma krzewienie pojednania z wyznawcami innych religii, a zwłaszcza islamu oraz dialog międzyreligijny, stanowiący, jak zaznaczają ojcowie synodalni integralną część głoszenia Ewangelii. W relacjach z islamem wskazano na szczególne znaczenie dialogu życia oraz partnerstwa w dziedzinie społecznej, szczerego podejmowania trudności i nieporozumień, lepszego poznawania islamu oraz promowania inicjatyw krzewiących szacunek, przyjaźń i relacje partnerskie. Podobne zalecenia dotyczą tradycyjnych religii afrykańskich.

Mówiąc o sprawiedliwości ojcowie synodalni wskazują ludziom Kościoła konieczność poszukiwania usprawiedliwienia przed Bogiem, aby sam mogli czynić sprawiedliwość i przebaczać. Wzywają ich też do tworzenia sprawiedliwych struktur społecznych. Synod apeluje do rządów poszczególnych państw o zapewnienie bezpieczeństwa swym obywatelom, a zwłaszcza chronienia życia ludzkiego. „Rządy muszą uruchomić mechanizmy które położą kres morderstwom, porywaniu i innym aktom przemocy” – czytamy w propozycji 15. Ojcowie synodalni nawołują też do wprowadzenia w życie polityki zapobiegającej drenażu mózgów i wykorzenienia ubóstwa. Domagają się poszanowania praw rodziców do zapewnienia swym dzieciom edukacji katolickiej. Zaznaczają, iż wychowanie nie może być monopolem państwa. Władze państwowe powinny w tej dziedzinie współpracować z Kościołem.

Oddzielną propozycję poświęcono protokołowi z Maputo odnośnie tzw. „zdrowia reprodukcyjnego”. W istocie dokument ten promuje aborcję. Synod stwierdza, iż akt ten jest sprzeczny z prawami człowieka do życia i domaga się poszanowania życia ludzkiego od poczęcia aż do naturalnej śmierci. Afrykański Kościół zobowiązuje się do pomagania kobietom i rodzinom, które stoją w obliczu tzw. „niespodziewanej ciąży” i wyraża swe uznanie dla rządów, których ustawodawstwo przeciwstawia się zbrodni aborcji.

Podejmując zagadnienie pokoju Synod potępia nielegalny handel bronią, apeluje o ograniczenie jej produkcji i wyeliminowanie broni nuklearnej, biologicznej, min przeciwpiechotnych oraz wszelkiego typu broni masowego rażenia. Wzywa episkopaty krajów produkujących broń, by od swych rządów domagały się ograniczenia produkcji i handlu bronią. Podkreśla znaczenie dobrego rządzenia krajami i wprowadzanie sprawiedliwego ustawodawstwa. Potępia naruszanie praw człowieka i brak demokracji, w tym despotyzm, systemy monopartyjne czy rządy junty wojskowej. Wskazuje na znaczenie dobrej formacji klasy politycznej, formowania sumień obywateli oraz zachęcania ludzi kompetentnych i uczciwych do podejmowania odpowiedzialności politycznej. Kościół zapowiada, iż będzie potępiał wszelkie fałszerstwa wyborcze. Domaga się przestrzegania przez wszystkie państwa wolności religijnej, swobody sprawowania kultu i zniesienia wszelkich form nietolerancji, prześladowani i fundamentalizmu religijnego. Domaga się także zwrócenia świątyń oraz własności instytucji kościelnych, znacjonalizowanych przez niektóre państwa.

Ojcowie synodalni domagają się sprawiedliwego traktowania migrantów, zapewnienia im posługi duszpasterskiej oraz wprowadzania w krajach afrykańskich polityki sprzyjającej rozwojowi. Domagają się, by eksploatacja dóbr naturalnych była również owocna dla lokalnej ludności i respektowała jej interesy. Dotyczy to również zapewnienia wody pitnej oraz odpowiedniego przygotowania rolników, by ich praca była jak najbardziej owocna. Kościół żąda transparencji w dziedzinie pomocy międzynarodowej, by służył ona rzeczywiście dobru wspólnemu. Wskazuje na konieczność poszanowania różnorodności etnicznej i dążenia do jedności w różnorodności. Mówiąc o inkulturacji wskazuje na potrzebę krzewienia wartości pozytywnych, wszczepiania ich do obrzędów kościelnych, znajomości języków lokalnych ale także walki z symonią.

Mówiąc o tych którzy powinni krzewić pojednanie, sprawiedliwość i pokój Synod wskazuje min. na rolę małych wspólnot chrześcijańskich, krzewiących sprawiedliwość, ale i konieczność przezwyciężania więzi plemiennych, rasowych czy kulturowych. Podkreślono znaczenie nieustannej katechezy laikatu, jego udziału w życiu Kościoła oraz działalności stowarzyszeń katolików świeckich. Zaapelowano o ochronę rodziny i właściwą formację rodzin. Podkreślono znaczenie przykładnego życia duchowieństwa i formacji kapłańskiej. W odniesieniu do zakonników i zakonnic wskazano na znaczenie dobrego rozeznania autentyczności powołania kandydatów do życia konsekrowanego.

Podkreślono, iż źródłem zaangażowania katolików na rzecz pojednania, sprawiedliwości i pokoju jest Eucharystia i Słowo Boże.

W części poświęconej działalności Kościoła podkreślono rolę kobiet. Synod domaga się uznania ich wkładu w życie rodzinne, społeczne i religijne oraz przysługujących im praw. Potępia akty przemocy i niesprawiedliwości. Wskazuje na konieczność ich odpowiedniej formacji, zapewnienie schronienia, tym które padły ofiarą przemocy, przeciwstawiania się handlowi kobiet a także ustanowienia w obrębie Papieskiej Rady ds. Świeckich specjalnej komisji ds. Kobiet w Kościele. Ojcowie synodalni wzywają do otoczenia specjalną opieką dzieci i młodzieży, aby mogli aktywie krzewić kulturę sprawiedliwości i pokoju. Podkreślają konieczność pełnej integracji osób niepełnosprawnych.

Odrębna „propozycja” dotyczy osób chorych na AIDS. „Choroby tej nie można traktować jedynie w kategorii problemów medycznych czy też kwestii ludzkich zachowań. Jest to zagadnienie integralnego rozwoju i sprawiedliwości, wymagające całościowego podejścia i odpowiedzi Kościoła” – stwierdzają ojcowie synodalni. Postukują, by unikać tego, co sprzyja rozpowszechnianiu się epidemii, otoczenie chorych oraz osieroconych przez nich dzieci opieką duszpasterską, w tym zapobieganie napiętnowania tych osób. Szczególną opieką powinny być otoczone małżeństwa, w których nosicielem wirusa jest jedna ze stron, aby odpowiednio formować sumienia.

Synod wskazuje na konieczność otoczenia opieką chorych na malarię oraz zapewnienia im odpowiednich lekarstw. Domaga się także skutecznej walki z alkoholizmem i narkomanią. Wyraża troskę o więźniów, domagając się jednocześnie zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa. Wskazuje na konieczność poszanowania godności więźniów i zapewnienia im możliwości powrotu do społeczeństwa poprzez odpowiednie ośrodki rehabilitacyjne. Apeluje o zniesienie kary śmierci.

Przedostatnia z propozycji poświęcona jest mediom. Podkreślono konieczność współpracy episkopatów całego kontynentu, właściwej formacji zawodowej oraz znaczenia mediów dla upowszechniania Ewangelii. W ostatniej przypominają, iż wzorem posługi pojednania, sprawiedliwości i pokoju jest Najświętsza Maryja Panna. Jej zawierzają posługę Kościoła w Afryce.