Prowadzenie młodych do Jezusa ważną misją Kościoła i Europy

Pomaganie młodym ludziom w spotkaniu Jezusa i pogłębianiu wiary daje nadzieję na powrót Europy do chrześcijańskich korzeni i jest zadaniem europejskiego Kościoła – to przesłanie czterodniowego sympozjum o towarzyszeniu młodzieży, zorganizowanego z inicjatywy Rady Konferencji Biskupów Europy, które w piątek popołudniu zakończyło się w Barcelonie.

Sympozjum, w którym uczestniczyło 275 osób – duchownych i świeckich odpowiadających za duszpasterstwo młodzieży na szczeblu episkopatów i międzynarodowych wspólnot, było największym z dotychczasowych międzynarodowych spotkań przygotowujących przyszłoroczny synod o młodzieży.

Europa jest też pierwszym kontynentem, którego biskupi wspólnie pochylili się nad przygotowaniami do tego synodu. Jak podkreśla w rozmowie z KAI ks. Michel Remery, wicesekretarz generalny Rady Konferencji Biskupów Europy (CCEE) zwrócił uwagę, że temat towarzyszenia młodym został zaproponowany europejskim hierarchom i duszpasterzem zanim jeszcze papież Franciszek ogłosił przyszłoroczny synod poświęcony młodzieży.

Jak zauważa uczestniczący w spotkaniu irlandzki biskup Donal McKeown, kolejne ważne wydarzenia Kościoła powszechnego wciąż stawiają młodych w sercu Kościoła, choć zarazem pokazują, że towarzyszenie młodym nie może być oderwane od innych obszarów duszpasterskich.

– Powtarzałem podczas tego spotkania, że musimy podejmować różne drogi tworzenia wspólnoty Kościoła razem z młodymi. W sierpniu przyszłego roku gościmy w Irlandii Światowe Spotkanie Rodzin, w październiku synod, a zaraz potem mamy Światowe Dni Młodzieży w Panamie – wyliczał biskup irlandzkiej diecezji Derry.

O tym, że działalność duszpasterstwa młodych powinna być spójna z inicjatywami podejmowanymi względem m.in. rodzin, czy osób starszych, wspominał m.in. jeden z polskich delegatów, dyrektor Krajowego Biura Organizacyjnego ŚDM, ks. Emil Parafiniuk.

Potrzebę ciągłego towarzyszenia młodym ludziom na wzór biblijnego spotkania Jezusa z uczniami w drodze do Emaus wyraził też w wykładzie wprowadzającym w obrady sympozjum abp Marek Jędraszewski, metropolita krakowski i przewodniczący Komisji CCEE ds. Katechezy, Szkół i Uniwersytetów.

„Historia uczniów zdążających do Emaus pozostaje ciągle aktualna w odniesieniu do młodych ludzi, żyjących we współczesnej Europie. Wielu z nich urodziło się w chrześcijańskich rodzinach i w sposób niejako naturalny wzrastają w wierze Kościoła katolickiego. Wielu innych z różnych powodów straciło wiarę, niekiedy poprzez utratę zaufania do Kościoła. Stąd często żyją oni w poczuciu wewnętrznego rozgoryczenia, za którym idą: smutek, brak poczucia sensu życia i obezwładniająca ich beznadzieja” – mówił abp Jędraszewski.

Fot. TT / Dorota Abdelmoula

Przesłanie o tym, że towarzyszenie młodym w drodze do Chrystusa jest jednym z ważnych zadań współczesnego Kościoła i szansą dla Europy, powracało w wielu wystąpieniach i kuluarowych rozmowach w trakcie spotkania, tym bardziej, że barcelońskie sympozjum zbiegło się w czasie z oficjalnym początkiem Brexitu.

Do wydarzeń w Wielkiej Brytanii nawiązał już podczas konferencji prasowej wprowadzającej w temat sympozjum wiceprzewodniczący CCEE i przewodniczący Konferencji Episkopatu Anglii i Walii, kard. Vincent Nichols, zaznaczając jednak, że Europa nie ogranicza się jedynie do Unii Europejskiej, a na terenie całego kontynentu mieszka wielu młodych ludzi zmagających się z wyzwaniami codzienności.

„Te wyzwania, wobec których stają młodzi ludzie, są ogromne. Nie chodzi jedynie o ludzi, którzy przemierzają Europę. Chodzi też o ponad 30 tys. opuszczonych dzieci, które stają się ofiarami handlu ludźmi w Europie (…). To są pytania egzystencjalne. Nie udajemy, że Ewangelia daje odpowiedzi na te polityczne pytania, ale jesteśmy przekonani, że musimy budować na solidnej skale, którą powinna być osoba Jezusa i Jego przesłanie” – mówił przewodniczący Konferencji Biskupów Anglii i Walii.

Przypominał, że młodzież potrzebuje towarzyszenia Kościoła, polegającego przede wszystkim na słuchaniu i próbie zrozumienia, jak wygląda świat widziany oczami młodego człowieka. Dodał też, że entuzjazm i świeże spojrzenie młodego pokolenia na otaczającą je rzeczywistość mogą pomóc w znajdowaniu nowych form głoszenia Ewangelii.

O kreatywności młodych ludzi jako wartości, którą powinien pielęgnować nie tylko Kościół, ale całe społeczeństwo kontynentu europejskiego, przypominał też kard. Angelo Bagnasco, przewodniczący CCEE. Podczas spotkania z dziennikarzami zaznaczył on, że młodzi są wręcz „misjonarzami dla współczesnej zagubionej Europy”.

Całość sympozjum podzielona była na trzy bloki tematyczne. Wtorek poświęcono tematowi osoby młodego człowieka, który potrzebuje towarzyszenia Kościoła. O tym, aby rozważając ten temat mieć w pamięci realne wyzwania, przed jakimi stoją współcześnie młodzi mieszkańcy Europy mówił m.in. kard. Nichols w słowach powitania skierowanych do uczestników sympozjum.

„Wielu młodych ludzi w Europie nie żyje w komforcie, ani dostatku, większość z nich pozbawiona jest pewności i bezpieczeństwa. Tysiące dzieci przemierza Europę (…) będąc zagrożonymi przez handlarzy ludźmi. Proszę, pamiętajcie o tej rzeczywistości w waszych obradach w trakcie sympozjum” – zachęcał kardynał.

Temat ten pogłębił w swoim wystąpieniu abp Marek Jędraszewski podkreślając, że towarzyszenie młodzieży ma być jasną odpowiedzią na konkretne kryzysy, z jakimi boryka się dziś kontynent europejski. „Dla tego, kto towarzyszy młodemu człowiekowi w odkrywaniu jego osobistej wielkości i osobistej godności, nie ma bardziej szlachetnego i wzniosłego osiągnięcia niż doprowadzić go do Chrystusa. Sprawić, by jego oczy, dotąd w pewien sposób niezdolne do widzenia, zobaczyły zupełnie nowe perspektywy życia codziennego i wiecznego, otworzyły się na drogę autentycznych radości i szczęścia” – mówił metropolita krakowski.

Wyjątkowym symbolem, który towarzyszył obradom synodu był krzyż z Lampedusy, który w marcu rozpoczął pielgrzymkę po kolejnych diecezjach Katalonii. Jak mówili europejscy duszpasterze, to nie tylko symbol pamięci o aktualnych wyzwaniach Europy.

„Także młodzi ludzie są dziś w pewien sposób migrantami. Wędrują z miejsca na miejsce, nie mogąc znaleźć w życiu celu, nie wiedząc, jakie są ich perspektywy” – mówił w rozmowie z KAI ks. Michele Falabretti, wieloletni koordynator duszpasterstwa młodzieży z ramienia episkopatu Włoch.

W środę uczestnicy sympozjum rozmawiali o sposobach towarzyszenia młodym i o osobach, którym powierza się to zadanie. Dwie debaty poświęcone tym tematom poprowadzili odpowiednio ks. Joao Chagas, przewodniczący biura ds. młodzieży papieskiej Dykasterii ds. Świeckich, Życia i Rodziny, członek wspólnoty ewangelizacyjnej Shalom i wieloletni koordynator przygotowań do Światowych Dni Młodzieży, oraz abp Jean-Claude Hollerich, ordynariusz Luksemburga. Jest on znany z podejmowania praktycznych inicjatyw towarzyszenia młodym – jak np. wspólne wyjazdy na spotkania młodych, czy wolontariaty misyjne. W debatach głos zabrali świeccy – m.in. Albanka Jona Dranici, która przed przyjęciem chrztu była muzułmanką, Simon Janssen z holenderskiej części międzynarodowej Wspólnoty Emmanuel i Paul Metzlaf – odpowiedzialny za duszpasterstwo młodych w Konferencji Episkopatu Niemiec.

Podczas debat i wielu innych rozmów w czasie sympozjum zwracano uwagę, że duszpasterstwo młodych nie powinno być celem samym w sobie, ale wpisywać się w wizję towarzyszenia człowiekowi na wszystkich etapach jego życia i rozwój wiary.

Popołudniowa sesja była poświęcona wymianie doświadczeń pomiędzy duszpasterzami i świeckimi animatorami, którzy towarzyszą młodym. Dzielono się spostrzeżeniami w grupach roboczych i to m.in. wnioski ze spotkania tych grup znajdą się w raporcie, który według zapowiedzi ma zostać przekazany komisji synodalnej.

Czwartek był kolejnym dniem wymiany doświadczeń pomiędzy uczestnikami, którzy przygotowując się do udziału w sympozjum rozmawiali z młodzieżą o ich oczekiwaniach względem Kościoła. Tak, jak np. s. Anna Zajączkowska, salezjanka z Ukrainy, która przygotowując się do spotkania w Barcelonie rozmawiała z młodzieżą w Odessie, gdzie pracuje, na tematy zaproponowane w ankiecie presynodalnej.

Ważnym elementem czwartkowej wymiany doświadczeń i pomysłów na pracę z młodzieżą był tzw. „rynek dobrych praktyk”, podczas którego przedstawiciele poszczególnych episkopatów i wspólnot prezentowali swoje projekty i metody pracy duszpasterskiej. Wśród nich znalazły się m.in. projekt szkoły miłosierdzia „Abram”, prowadzonej przez międzynarodową Wspólnotę Emmanuel, publikacja „Tweetując z Bogiem”, dostępna w całej Europie inicjatywa szkolnych przestrzeni modlitwy, podjęta na Malcie i projekt młodzieżowej szkoły modlitwy z Francji. Polskie propozycje będzie prezentował bp Damian Bryl, jeden z polskich delegatów biorących udział w sympozjum.

„Chcemy podzielić się doświadczeniem niedzielnej Mszy św., która w naszych duszpasterstwach, zwłaszcza akademickich, jest bardzo dobrze przygotowana. To jest coś, do czego chcemy zaprosić innych. Chcemy też pokazać wartość duszpasterstwa osób niepełnosprawnych, a także szkoły katolickie i przykłady tego, w jaki sposób doświadczenie wiary jest wyrażane przez kulturę” – mówił w rozmowie z KAI bp Bryl.

Wprowadzeniem do „rynku dobrych praktyk” i kolejnych dyskusji w grupach był wykład abp. Rino Fisichelli, przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Nowej Ewangelizacji. „Towarzyszyć, to znaczy to samo, co prowadzić osobę do największej głębi jej osobowości. Dać jej odkryć wezwanie do prawdy, które jest kluczowe dla osiągnięcia wolności, które uzdalnia nas do wyjścia poza siebie i zawierzyć siebie całkowicie tajemniczemu planowi Boga, który nadaje znaczenie i sens egzystencji każdego z nas” – mówił arcybiskup.

Uzupełnieniem refleksji na temat tego, jakimi narzędziami posługiwać się w towarzyszeniu młodym ludziom, była popołudniowa wizyta w katedrze Sagrada Familia. Przed rozpoczęciem nieszporów i Mszy św. pod przewodnictwem kard. Bagnasco, uczestnicy mieli okazję zwiedzić świątynię, uznawaną za symbol nowej ewangelizacji poprzez dzieła współczesnej architektury.

Jednym z najważniejszych punktów sobotniego spotkania był wykład, jaki wygłosił sekretarz generalny Synodu Biskupów, kard. Lorenzo Baldisseri. Hierarcha szczegółowo omówił prace przygotowawcze do przyszłorocznego synodu i zachęcił, by półtora roku, jakie pozostało do rozpoczęcia tego wydarzenia poświęcić na wspólne przygotowania według czterech kluczy: zdania sobie sprawy z powszechności synodu, w którym każdy jest zaproszony do wyrażenia swojego zdania, zatroszczenia się o to, by to młodzi wypowiedzieli swoje zdanie na tematy zadane w dokumencie presynodalnym (ma to umożliwić m.in. specjalna strona internetowa dedykowana młodzieży), podjęcie odważnej dyskusji wokół zaproponowanych tematów i wreszcie: “zaryzykowanie, w świetle Ducha Świętego, podjęcia nowych ścieżek”, nawet za cenę pomyłki.

Sympozjum zatytułowane: „Szedł z nimi (Łk 24,15). Towarzyszenie młodym, by w wolności odpowiadali na wołanie Chrystusa” odbyło się w Barcelonie w dniach 28-31 marca. Jego organizatorami byli Rada Konferencji Episkopatów Europy wspólnie z Konferencją Episkopatu Hiszpanii i Archidiecezją Barcelony.

W spotkaniu wzięli udział biskupi, księża i świeccy z 37 europejskich konferencji episkopatów i międzynarodowych wspólnot, m.in. Chemin Neuf, Emmanuel, Focolare i Międzynarodowej Federacji Uniwersytetów Katolickich – w sumie 275 osób.

Polskę reprezentowali na nim abp Marek Jędraszewski, bp Damian Bryl, bp Marek Mendyk, ks. Emil Parafiniuk oraz ks. Marek Spyra.

Dorota Abdelmoula

Dziennikarka Katolickiej Agencji Informacyjnej. Niegdyś rzeczniczka Światowych Dni Młodzieży Kraków 2016. Obecnie pracuje w watykańskiej Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia