Prymas o inicjatywach pomocy zranionym w Kościele

O kolejnych krokach na rzecz pomocy osobom wykorzystanym seksualnie przez duchownych mówiono podczas warszawskiej konferencji prasowej z udziałem Prymasa Polski. Spotkanie zatytułowane „Pomoc zranionym w Kościele” rozpoczęto odtworzeniem poruszającego nagrania jednej z anonimowych ofiar. „Także pośród katolików i księży osoby wykorzystane seksualnie przez duchownych są wciąż traktowane jako trędowate, jako coś niewygodnego” – stwierdził pan Tadeusz.

W spotkaniu w siedzibie Sekretariatu KEP uczestniczyła m.in. Barbara Smolińska, psychoterapeutka udzielająca wsparcia osobom wykorzystanym seksualnie. Podkreśliła, że trauma wywołana takim zdarzeniem jest na tyle silna, że zdarza się, że skrzywdzone osoby są w stanie mówić o tym dopiero po kilkudziesięciu latach.
Świadectwa osób skrzywdzonych dowodzą, że do pełnego uzdrowienia potrzebne jest umiejętne łączenie wsparcia duchowego i profesjonalnej psychoterapii – powiedziała Smolińska.

O kolejnych krokach Kościoła w Polsce na rzecz pomocy osobom wykorzystanym seksualnie mówił abp Wojciech Polak, delegat KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży. Przypomniał, że działa już powołana przez Episkopat Fundacja św. Józefa. Jej celem jest wpieranie istniejących oraz inicjowanie nowych struktur pomocowych, w których osoby skrzywdzone będą mogły znaleźć profesjonalną pomoc psychoterapeutyczną i prawną oraz wsparcie duchowe.

Prymas wspomniał też o inicjatywie „Zranieni w Kościele” przez którą już od blisko roku katolicy świeccy udzielają pomocy w telefonie zaufania oraz poprzez sieć asystentów. Numer 800 280 900 jest czynny w każdy wtorek w godz. 19.00-22.00.

Innym polem działania Kościoła jest szeroko zakrojona prewencja – zaznaczył delegat KEP, wspominając o Centrum Ochrony Dziecka (COD) prowadzonym przez o. Adama Żaka SJ, koordynatora KEP ds. Ochrony dzieci i Młodzieży. Praca Centrum polega m.in. na prowadzeniu licznych szkoleń w najróżniejszych instytucjach Kościoła w całej Polsce. Szkolenia takie odbyły się także za granicą, m.in. w placówkach Kościoła w Rosji, na Ukrainie i Białorusi. Ponadto z inicjatywy i we współpracy COD na Akademii Ignatianum w Krakowie ruszyła 3. edycja trzysemestralnego studium podyplomowego z profilaktyki przemocy seksualnej względem dzieci i młodzieży.

Dzięki pracownikom COD w każdej metropolii zostały przygotowane i przeszkolone grupy robocze, które następnie opracowywały zasady prewencji dla każdej diecezji. W tej chwili zasady takie przyjęto już w trzech czwartych diecezji w Polsce – poinformował abp Polak.

„Kolejnym istotnym elementem działań Kościoła w odpowiedzi na skandal wykorzystania seksualnego są wprowadzane także w ostatnim czasie zmiany prawa kościelnego” – powiedział abp Polak. Chodzi o pokłosie motu proprio Franciszka „Vos estis lux mundi”, które ustanawia procedurę pociągania do odpowiedzialności przełożonych kościelnych. Abp Polak przypomniał, że w czerwcu ub. roku abp Charles Scicluna z Kongregacji Nauki Wiary przeprowadził w Świdnicy szkolenie dla polskich biskupów w oparciu o ten dokument.

Franciszek zobowiązywał w tym dokumencie m.in. do ustanowienia przez episkopaty stabilnego i łatwo dostępnego dla każdego sposobu składania zawiadomień o podejrzeniu wykorzystania seksualnego osoby małoletniej przez niektórych duchownych. W związku z tym w październiku ub. roku KEP znowelizował swoje wytyczne. „Nasz system składania zawiadomień jest oparty na instytucji delegatów w diecezjach i zakonach, których dane kontaktowe mają być łatwo dostępne na stronach internetowych” – zaznaczył abp Polak. Dodał, że pełna lista delegatów dostępna jest m.in. na stronach COD oraz stronie ochrona.episkopat.pl prowadzonej przez biuro Delegata KEP.

Abp Polak stwierdził, że ogromną zmianą jest decyzja Franciszka z grudnia ub. roku, znosząca papieski sekret w przypadkach dotyczących wykorzystania małoletnich przez duchownych. „W ten sposób papież umożliwił jeszcze ściślejszą współpracę Kościoła ze świeckimi organami ścigania” – podkreślił abp Polak.

Delegat KEP ocenił, że intensyfikacji różnych form opieki duszpasterskiej nad osobami pokrzywdzonymi. Przypomniał też, że 28 lutego, w pierwszy piątek Wielkiego Postu Kościół w Polsce będzie obchodził Dzień modlitwy i pokuty za grzechy wykorzystania seksualnego. Odpowiednie materiały trafiły już do wszystkich parafii.

Spotkanie rozpoczęło się odtworzeniem poruszającego nagrania z głosem jednej z osób wykorzystanych w dzieciństwie przez duchownego. Pan Tadeusz tłumaczy, że jego głos na nagraniu jest zniekształcony, co wynika z chęci ochrony jego rodziny i samego siebie. „To, że forma mojego przekazu jest taka, jest również spowodowana tym, że (…) także pośród katolików i księży Kościoła katolickiego, osoby wykorzystane seksualnie przez duchownych wciąż traktowane są jak trędowate, jako coś bardzo niewygodnego. Tak też więc wygląda moje życie: wyizolowane, za zasłoną, jakby nierealne” – mówi ofiara przemocy.

W innym miejscu pan Tadeusz wyznaje: „Wielu księży nie potrafi zrozumieć, że dusza ofiar wykorzystania seksualnego jest rozszarpana i nie potrafią zejść w głąb tej rany. A gdy mówimy prawdę i gdy wołamy o pomoc, to jesteśmy traktowani jak wrogowie Kościoła”. W innym miejscu mówi: „Jesteśmy niczyi, jesteśmy porzuceni, jak owce bez pasterza!”. Swoje świadectwo kończy apelem: „Kościele polski, bądź tym, który nie przejdzie obojętny, ale odnajdzie owcę, która stracił i podniesie pobitego z rowu cierpienia i opatrzy rana ta Miłością, do której powołał nas Pan Jezus Chrystus”.

Podczas spotkania zaprezentowano też opublikowaną przez wydawnictwo „W drodze” książkę “Łzy niewinności. Przemoc seksualna w dzieciństwie. Droga duchowego uzdrowienia” Joëla Pralonga (więcej o książce TUTAJ). Jak mówił o. Tomasz Grabowski OP, prezes Wydawnictwa, książka zawiera świadectwa osób będących ofiarami wykorzystania seksualnego w dzieciństwie, wyjaśnia mechanizmy wikłania się w toksyczną relację i proponuje ofiarom drogę duchowego uzdrowienia, wskazując również na szanse nawrócenia dla oprawców.

„Mam nadzieję, że książka będzie autentycznym wsparciem dla osób wykorzystanych seksualnie w dzieciństwie” – pisze we wstępie do polskiego wydanie abp Wojciech Polak. Jego zdaniem publikacja może też być pomocą dla rodzin osób skrzywdzonych, dla kapłanów i spowiedników, którzy towarzyszą zranionym oraz wszystkim tym, którzy borykają się z ciemnością wiary z powodu skandalu wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele.

W publikacji znajdują się też poruszające rozmowy z osobami, które poświęcają się pracy ze sprawcami seksualnych przestępstw wobec dzieci– o. Antonio, benedyktynem, który towarzyszy skruszonym oprawcom, zwłaszcza księżom oraz Gilbertem, ojcem rodziny, który odwiedza przestępców seksualnych w więzieniach.

Konferencje prowadził ks. Piotr Studnicki, kierownik Biura Delegata KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży.