Prymas Polak i abp Budzik o związkach kard. Wyszyńskiego z Gnieznem i Lublinem

„Poznanie związków jego z diecezją i ziemią lubelską pozwala lepiej zrozumieć jego postać i rolę, jaką odegrał w dziejach Kościoła i ojczyzny” – mówił abp Budzik. „Jeszcze na łożu śmierci wskazywał polskim biskupom powiązanie Gniezna i prymasury” – podkreślał abp. Polak. Metropolici lubelski i gnieźnieński wystąpili podczas sympozjum „Kardynał Stefan Wyszyński i Matka Elżbieta Róża Czacka – nauczyciele i świadkowie miłości Boga, bliźniego i Ojczyzny”.

Metropolita lubelski abp Stanisław Budzik omówił lubelski okres posługi bp. Stefana Wyszyńskiego. Rozpoczął od czasów jego studiów na KUL 1925-1929. Wyszyński był studentem Wydziału Prawa Kanonicznego oraz Wydziału Prawa i Nauk Ekonomiczno-Społecznych. Obronił doktorat zatytułowany „Prawa rodziny, Kościoła i państwa do szkoły”.

W Lublinie poznał ks. Władysława Korniłowicza, ówczesnego dyrektora Konwiktu księży, który stał się dla niego duchowym przewodnikiem i przyjacielem. Dzięki niemu też poznał matkę Czacką.

– Wybuch II wojny światowej sprawił, że po 7 latach Wyszyński wrócił na ziemię lubelską, z grupą alumnów 6 roku, licząc, że uda się ich przygotować tam do święceń. Okazało się to niemożliwe, dotarli do Lublina kilka dni po dramatycznym bombardowaniu. W końcu wrócili do Włocławka – opowiadał abp. Budzik.

W 1940 r. ks. Wyszyński ponownie przybył na Lubelszcyznę. W posiadłości Zamoyskich w Kozłówce spędził kilka miesięcy, skierowany przez ks. Korniłowicza do posługi jako kapelan dla sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża. Mimo, że był poszukiwany przez gestapo, podjął się funkcji kapelana i ojca duchownego. Wykładał też dla sióstr i gości, żartobliwie nazywano jego wykłady Akademią Kozłowiecką. Służył ruchowi oporu, pomagał okolicznym kapłanom. Posługiwał też w Żółowie.

Ks. Wyszyński w 1946 r. został biskupem lubelskim. Jak zaznaczył abp Budzik, czekała tam na niego trudna sytuacja – częściowo zniszczona katedra, wiele zniszczonych kościołów. „Nowy biskup podjął dzieło odtworzenia kościelnych murów, ale także kościelnych struktur. W ciągu niespełna 3 lat odwiedził 1/3 parafii. Szczególną troską otaczał inteligencję, młodzież i robotników” – mówił metropolita lubelski.

Nawiązując do słów samego ks. Wyszyńskiego wskazał, że jego praca w Lublinie była „poletkiem doświadczalnym” dla kolejnych późniejszych jego zaangażowań – umiejętności organizacyjne, wszczepianie ducha ewangelii we wszelkie inicjatywy, umiejętność dialogu.

W Lublinie też prymas zaczął prowadzić słynne zapiski Pro Memoria.

Po odjeździe z Lublina, przez cały czas prymasowskiej posługi, był wciąż związany z tym miastem.

– Postać wielkiego prymasa jest wciąć aktualna, jest punktem odniesienia dla naszej przeszłości i przyszłości. Poznanie związków jego z diecezją i ziemią lubelską pozwala lepiej zrozumieć jego postać i rolę, jaką odegrał w dziejach Kościoła i ojczyzny – podsumował abp Budzik.

Prymas Polski i metropolita gnieźnieński abp Wojciech Polak opowiadał o tym, co Stolica Prymasowska w Gnieźnie zawdzięcza Stefanowi kard. Wyszyńskiemu. Omówił spojrzenie Wyszyńskiego na Gniezno, rolę Gniezna w historii prymasostwa i Polski.

Wyszyński podkreślał istotną rolę obu stołecznych miast – Warszawy i Gniezna. Wskazywał na ich łączność zwłaszcza w sytuacji, gdy Warszawa była odbudowywana po wojennych zniszczeniach i z Gniezna mogła czerpać historyczną i duchową ciągłość. Wyszyński często podkreślał piastowskie korzenie Gniezna, ale najmocniej 600-letnią tradycję wiążącą z tym miastem polskie prymasostwo.

– Kiedy w 1957 odbył podróż do Rzymu po zwolnieniu z więzienia, gdy jechał po kardynalski kapelusz, w Rzymie spotkał się z rodziną kard. Ledóchowskiego, od której dostał tzw. Pektorał Wygnańca. Gdy kard. Ledóchowski był uwięziony przez władze pruskie, papież przekazał mu w geście solidarności piękny pektorał biskupi. Prymas przywiózł ten krzyż do Gniezna – opowiadał abp Polak dodając, że piękny pektorał można oglądać w archidiecezjalnym muzeum.

Prymas Wyszyński wskazywał na szczególne znaczenie gnieźnieńskiej katedry, która zawdzięcza mu regotyzację i osobiście to nadzorował. Liturgiczna rocznica poświęcenia katedry wiąże się z konsekracją ołtarza, której sam dokonał.

– Jeszcze na łożu śmierci wskazywał polskim biskupom powiązanie Gniezna i prymasury – podkreślał abp Polak.

Przywołując spostrzeżenia swojego poprzednika, abp. Muszyńskiego, wskazywał, że 1 stycznia właśnie z Gniezna Wyszyński ogłaszał plan duszpasterski dla Kościoła w Polsce, a podczas uroczystości św. Wojciecha zawsze sam głosił kazanie. Podobnie Wielka Nowenna czy obchody 1000-lecia Chrztu Polski nierozerwalnie związane były z Gnieznem.

Sympozjum „Kardynał Stefan Wyszyński i Matka Elżbieta Róża Czacka – nauczyciele i świadkowie miłości Boga, bliźniego i Ojczyzny” odbywa się w Domu Arcybiskupów Warszawskich. W spotkaniu wezmą udział historycy, współpracownicy kard. Wyszyńskiego, siostry ze zgromadzenia założonego przez Matkę Czacką oraz publicyści.
Współorganizatorem wydarzenia jest Katolicka Agencja Informacyjna. Patronat honorowy nad sesją objął Prezydent RP Andrzej Duda.