Przasnysz: wystawa o bł. Honoracie Koźmińskim – założycielu 28 wspólnot zakonnych

„Bł. Honorat Koźmiński (1829–1916) – kapucyn, zakonnik, kapłan, patriota, pedagog, pisarz, założyciel zgromadzeń” – taki tytuł nosi wystawa, którą można oglądać w Muzeum Historycznym w Przasnyszu w diecezji płockiej. Jej bohaterem jest kapucyn, który w trudnych, rozbiorowych czasach, po powstaniu styczniowym, założył 28 wspólnot zakonnych. Wiele z nich funkcjonuje do dziś.

Wystawa przedstawia życie kapucyna, który wbrew przeciwnościom losu i historii, zakładał zgromadzenia i wspólnoty zakonne, habitowe i bezhabitowe, w trudnych czasach niewoli narodu polskiego. Przez wiele lat działał na terenie diecezji płockiej – w Zakroczymiu, ale posługiwał także w Przasnyszu siostrom klaryskom kapucynkom.

Autorami wystawy są: Aleksandra Jędryszka, Radosław Ozonek oraz o. Grzegorz Filipiuk OFM Cap. Ekspozycja ukazuje na kilkunastu planszach etapy życia bł. Honorata Koźmińskiego od młodości w Białej Podlaskiej, do jego śmierci w Nowym Mieście nad Pilicą.

– Władze carskie celowo skierowały kapucynów i o. Honorata z Warszawy do Zakroczymia, aby ten klasztor stał się miejscem odosobnienia i skutecznie uniemożliwił im kontakty ze światem. Ojciec Honorat chciał jednak spotkać się z mniszkami, które od 1871 r. zamieszkały w Przasnyszu, i pomóc im w rozwiązaniu zaistniałych problemów. Mimo trudnej sytuacji w zakroczymskim klasztorze, o. Honoratowi udało się uzyskać pozwolenie na wyprawę do Przasnysza. Wyruszył z Zakroczymia na początku kwietnia 1872 r., kapucyńskim zwyczajem – pieszo. W jedną stronę musiał przejść ponad 83 km – opowiadają organizatorzy wystawy.

Ojciec Honorat w Przasnyszu głosił nauki dla sióstr, które odprawiały rekolekcje, uczestniczył w obrzędzie odnowienia przez nie ślubów i przewodniczył kapitule wyborów. Siostry obrały sobie na swoją generalną przełożoną, poprzez złożenie własnoręcznie pisanych oświadczeń, Najświętszą Maryję Pannę Niepokalanie Poczętą. Akt ten został też podpisany przez ojca Honorata.

Przedpołudnia spędzał w kościele farnym, słuchając spowiedzi, a jego konfesjonał był oblężony przez przystępujących do sakramentu pokuty. Służył także siostrom pomocą duchową i doradzał w problemach. Na Mszach św. przez niego sprawowanych w kościele kapucynek zbierały się tłumy wiernych.

W  klasztorze przasnyskich kapucynek przetrwało wspomnienie o trzykrotnych odwiedzinach o. Honorata.

***

Bł. Honorat Koźmiński (właściwie Florentyn Wacław Jan Stefan Koźmiński) (1829-1916), to polski kapucyn, teolog, prezbiter, założyciel wielu zgromadzeń zakonnych oraz błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego. Do szkoły elementarnej uczęszczał w Białej Podlaskiej, a do gimnazjum w Płocku (dzisiejsze LO im. Marszałka Stanisława Małachowskiego). W czasie nauki przeżył kryzys religijny i stracił wiarę, którą odzyskał 15 sierpnia 1846 r. Ukończył gimnazjum w wieku niespełna 15 lat.

21 grudnia 1848 r. wstąpił do zakonu kapucynów w Lubartowie. Śluby uroczyste złożył 8 grudnia 1850 r. Był wykładowcą retoryki w Warszawie. Święcenia kapłańskie przyjął 27 grudnia 1852 r. z rąk abp. warszawskiego Antoniego Fijałkowskiego. W latach 1853-1855 wykładał teologię w Warszawie. W 1855 r. założył w Warszawie z Zofią Truszkowską Zgromadzenie Sióstr Felicjanek, którego zadaniem była działalność charytatywna. Po upadku powstania styczniowego rząd rosyjski skasował wszystkie klasztory katolickie. Po kasacie klasztoru kapucynów w Warszawie w 1864 r. zamieszkał w Zakroczymiu, a w latach 1892–1916 mieszkał w Nowym Mieście nad Pilicą.

Aby ominąć zakaz rosyjski Koźmiński zaczął zakładać w Kongresówce skryte zgromadzenia zakonne (tzw. skrytki), oparte na regule trzeciego zakonu św. Franciszka. W latach 1872–1898 założył 14 żeńskich zgromadzeń zakonnych skrytych. Ich zadaniem miało być uświęcenie osobiste, działalność charytatywna i akcja apostolska w rodzinach, fabrykach, szpitalach itd. Z jednego z takich zgromadzeń (Zgromadzenie Sióstr Ubogich św. Matki Klary), rozwinął się mariawityzm założony przez zakonnicę, Marię Franciszkę Kozłowską, której o. Honorat był spowiednikiem.

W 1889 r. postarał się o aprobatę Stolicy Apostolskiej dla zgromadzeń bezhabitowych, uzyskując od Stolicy Apostolskiej – dekretem „Escclesia Catholica” zgodę na ich afiliację do zakonu kapucynów. Dzięki temu powstało 26 stowarzyszeń tercjarskich, a z nich powstało 16 zgromadzeń zakonnych. Powołał wówczas do życia m.in. Zgromadzenie Sióstr Serafitek w Warszawie. W latach 1859-1862 był gwardianem klasztoru warszawskiego. W 1895 r. został komisarzem generalnym kapucynów w prowincji polskiej.

16 października 1988 r. Jan Paweł II dokonał beatyfikacji Honorata Koźmińskiego. Kościół katolicki w Polsce wspomina go 13 października. Sejm RP ustanowił rok 2017 Rokiem Honorata Koźmińskiego.