Przed nami kolejny pracowity rok papieża Franciszka

W roku 2022 papież Franciszek planuje opublikować konstytucję reformującą Kurię Rzymską, mianować kilku wysokich rangą urzędników watykańskich, przeprowadzić konsystorz dla kreowania nowych kardynałów, celebrować 10. Światowe Spotkanie Rodzin w Rzymie i, w zależności od sytuacji Covid-19, odwiedzić kraje na Bliskim Wschodzie, w Azji, Afryce i Europie – uważa Gerard O’Connell – od 36 lat obserwujący wydarzenia watykańskie.

Ojciec Święty, który 17 grudnia obchodził swoje 85. urodziny, najwyraźniej nie zamierza zwalniać tempa. Cieszy się dobrym zdrowiem, a jego plany na 2022 r. wskazują, że wykonuje swoje obowiązki jako papież z takim samym zapałem jak zawsze; wydaje się, że na horyzoncie nie widać rezygnacji ani konklawe.

Jak powiedział kardynał Oswald Gracias z Indii, stosunek Franciszka do swojego pontyfikatu można podsumować jako: „Pan mnie wybrał, Pan będzie mnie chronił tak długo, jak będzie chciał. Robię, co mogę, a kiedy On chce, zabierze mnie do siebie”.

Reforma Kurii

Do końca czerwca 2022 roku ma zakończyć się ostatni etap restrukturyzacji i łączenia watykańskich urzędów. Papieska Rada ds. Kultury zostanie włączona do Kongregacji Edukacji Katolickiej, a Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji zostanie połączona z Kongregacją ds. Ewangelizacji Narodów – przewidują specjaliści od tematyki watykańskiej.

Tuż po Bożym Narodzeniu papież powierzył Papieskiej Radzie ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji zadanie przygotowania Roku Jubileuszowego 2025, ale obecnie nie jest jasne, jaki wpływ to zadanie będzie miało na jej połączenie z kongregacją misyjną.

Można też oczekiwać zmian w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka, skoro mianował kardynała Michaela Czernego, SJ, tymczasowym prefektem, a siostrę Alessandrę Smerilli, FMA, jej sekretarzem.

Oczekuje się, że papież opublikuje długo oczekiwaną konstytucję o reformie Kurii Rzymskiej, „Predicate Evangelium”, w pierwszym półroczu 2022 roku. Zdaniem wspomnianego kardynała Oswalda Graciasa, członka Rady Kardynałów można oczekiwać, iż zostanie ona opublikowana przed Wielkanocą (17 kwietnia), jeśli do tego czasu zostaną ukończone tłumaczenia na różne języki.

Zmiany personalne

Papież Franciszek prawdopodobnie wymieni w nowym roku wielu, jeśli nie wszystkich, spośród następujących wysokich urzędników watykańskich, ponieważ wielu z nich przekroczyło już watykański wiek emerytalny 75 lat. Wśród tych, którzy prawdopodobnie zostaną zastąpieni są:

– kardynał Gianfranco Ravasi, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Kultury, który w październiku skończy 80 lat;
– kardynał Luis Ladaria Ferrer SJ, prefekt Kongregacji Nauki Wiary (w kwietniu skończy 78 lat);
– kardynał Marc Ouellet, prefekt Kongregacji ds. Biskupów (w czerwcu skończy 78 lat);
– kardynał Leonardo Sandri, prefekt Kongregacji dla Kościołów Wschodnich (79 lat w listopadzie);
– kardynał Giuseppe Versaldi, prefekt Kongregacji Edukacji Katolickiej (79 lat skończy w lipcu)
– kardynał Mauro Piacenza, penitencjarz większy (78 lat we wrześniu);
oraz bp Marcelo Sánchez Sorondo, kanclerz Papieskiej Akademii Nauk (80 we wrześniu).

Otwiera to Franciszkowi możliwość mianowania w nadchodzącym roku co najmniej siedmiu nowych prefektów na najwyższych stanowiskach kierowniczych w Watykanie. Jeśli tak się stanie, to po raz pierwszy w jego pontyfikacie wszyscy wyżsi urzędnicy watykańscy zostaną wybrani przez niego. (Jak dotąd, niektórzy zostali wybrani przez papieża Benedykta XVI i potwierdzeni przez Franciszka).

Nowi kardynałowie

W roku 2021 Kolegium Kardynalskie liczyło 120 elektorów, czyli maksymalną dopuszczalną liczbę ustanowioną przez papieża Pawła VI w 1975 r. Jednak 10 z tych elektorów skończy 80 lat w 2022 r. i w związku z tym straci prawo głosu w konklawe papieskim. Oczekuje się, że Franciszek przeprowadzi konsystorz w celu mianowania nowych kardynałów, prawdopodobnie w drugiej połowie roku – uważa O’Connell. Mianuje wówczas co najmniej 10 nowych kardynałów-elektorów, co zwiększyłoby liczbę elektorów jego nominacji w Kolegium Kardynalskim do końca 2022 roku do co najmniej 72.

Wśród tych, którzy zapewne otrzymają czerwony biret są trzej wyżsi urzędnicy watykańscy, których Franciszek mianował w 2021 roku: arcybiskup Arthur Roche z Anglii, który jest prefektem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów; arcybiskup Lazarus You Heung-sik z Korei, który jest prefektem Kongregacji ds. Duchowieństwa; oraz arcybiskup Fernando Vérgez Alzaga z Hiszpanii, który jest przewodniczącym zarówno Papieskiej Komisji ds. Państwa Watykańskiego, jak i Gubernatoratu Państwa Watykańskiego.

Światowe Spotkanie Rodzin

Papież Franciszek weźmie udział w 10. Światowym Spotkaniu Rodzin, które odbędzie się w Rzymie od 22 do 26 czerwca. Spotkanie będzie miało „format wieloośrodkowy, z lokalnymi inicjatywami w diecezjach na całym świecie”, aby umożliwić uczestnictwo tym, którzy nie mogą podróżować z powodu pandemii, podała Dykasteria ds. Świeckich, Rodziny i Życia.

„Podczas gdy Rzym pozostanie wyznaczonym miejscem spotkania, każda diecezja będzie mogła stać się centrum lokalnego spotkania dla swoich rodzin i wspólnot” – czytamy na stronie dykasterii.

Wizyty zagraniczne

Franciszek jest obecnie drugim po św. Janie Pawle II papieżem w historii, który najwięcej podróżował. W ciągu ośmiu lat pontyfikatu odbył 35 podróży zagranicznych i odwiedził 53 kraje. Papież planuje odbyć jeszcze kilka podróży w 2022 roku, choć Watykan nie potwierdził jeszcze żadnej z nich. Niektóre z tych wizyt – m.in. do Sudanu Południowego i Libanu – mogą ulec zmianie w zależności od sytuacji politycznej, wszystkie jednak będą uzależnione od sytuacji Covid-19 zarówno we Włoszech, jak i w miejscach docelowych.

Franciszek ma wstępne plany odwiedzenia Sudanu Południowego wraz z arcybiskupem Canterbury Justinem Welby, prawdopodobnie w połowie 2022 r., aby krzewić pojednanie i umocnić porozumienie pokojowe między walczącymi frakcjami etnicznymi. Jego wyjazd tam będzie jednak zależał m.in. od tego, czy porozumienie pokojowe zostanie w pełni wdrożone. Arcybiskup Paul Gallagher, watykański sekretarz ds. stosunków z państwami, odwiedził Sudan Południowy tydzień przed Bożym Narodzeniem, co wtajemniczeni zinterpretowali jako misję rozpoznawczą, mającą ocenić, czy ten kraj jest gotowy na papieską wizytę.

Można też oczekiwać, że jeśli Franciszek uda się do Sudanu Południowego, prawdopodobnie odwiedzi również Demokratyczną Republikę Konga, kraj, który bardzo ucierpiał z powodu konfliktów zbrojnych w ciągu ostatnich kilku dekad – w dużej mierze związanych z dostępem do rzadkich minerałów w tym kraju. Demokratyczna Republika Konga ma największą populację katolików w Afryce i jest jednym z 10 najbardziej zaludnionych krajów katolickich na świecie.

Papież Franciszek zamierza jak najszybciej odwiedzić Liban, aby dać pocieszenie i nadzieję mieszkańcom kraju, który choć bardzo cierpi, w ostatnich latach dał schronienie ogromnej liczbie syryjskich uchodźców, a obecnie przeżywa poważny kryzys humanitarny i ekonomiczny.

Chce też wzmocnić relacje między chrześcijanami i muzułmanami w tym kraju. Liban jest jedynym krajem arabskim o dużej liczbie ludności chrześcijańskiej, w którym muzułmanie i chrześcijanie wspólnie sprawują rządy. Nie może jednak złożyć wizyty, dopóki w tym kraju nie powstanie stabilny, funkcjonujący rząd.

Franciszek zamierza również w nadchodzącym roku odwiedzić Maltę, ale dopiero po wyborach w tym kraju, czyli prawdopodobnie po połowie kwietnia.

Oczekuje się również że papież odwiedzi Papuę Nową Gwineę, Indonezję i Timor Wschodni, z międzylądowaniem w Singapurze, w drugiej połowie 2022 roku. Wcześniej planował odwiedzić te kraje w 2020 roku, ale podróż musiała zostać przełożona z powodu pandemii Covid-19. Obecnie ma nadzieję, że uda mu się to w przyszłym roku. Indonezja ma największą populację muzułmanów na świecie, podczas gdy Timor Wschodni – który zajmuje mniej więcej połowę wyspy położonej między Indonezją a Australią – jest najbardziej katolickim krajem Azji w przeliczeniu na mieszkańca.

Latem papież mógłby również odwiedzić Santiago de Compostela w Hiszpanii, aby zakończyć Rok Święty, który miał się zakończyć w 2021 roku, ale Franciszek przedłużył go do 2022 roku z powodu pandemii.

Franciszek zasygnalizował również, że chciałby odwiedzić Węgry. Podczas wrześniowej wizyty w Budapeszcie z okazji Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego obiecał węgierskiemu prezydentowi i premierowi, że wróci tam w 2022 lub 2023 roku. Źródła watykańskie mówią, że ta wizyta mogłaby się teraz odbyć w 2022 roku. Ta wizyta być może stworzyłaby okazję do drugiego spotkania twarzą w twarz z patriarchą Cyrylem z Moskwy w opactwie Pannonhalma, benedyktyńskim klasztorze na Węgrzech założonym w 996 roku, który stał się ważnym centrum ekumenicznym.

Tymczasem na półkuli zachodniej papież Franciszek miał odwiedzić Kanadę w pielgrzymce pojednania w 2022 roku. Ale wizyta kilku przedstawicieli ludów tubylczych w Watykanie, która była zaplanowana na grudzień 2021 roku, została przełożona z powodu pandemii Covid-19. Podróż nie została jeszcze przełożona, co sugeruje, że bardziej prawdopodobna jest wizyta papieża w Kanadzie w 2023 roku.

Podobnie, wizyta papieża Franciszka w Indiach prawdopodobnie odbędzie się na początku 2023 roku, a nie w 2022, jak powiedział kardynał Oswald Gracias, przewodniczący Konferencji Biskupów Katolickich Indii.

Stosunki Watykan-Chiny

Stolica Apostolska i Chiny podpisały 22 września 2018 r. w Pekinie tymczasowe porozumienie w sprawie mianowania biskupów w Chinach kontynentalnych, które miało zostać zweryfikowane po dwóch latach. Obie strony uzgodniły, że w październiku 2020 r. odnowią ją ponownie na kolejne dwa lata. Kiedy to przedłużenie zakończy się w październiku 2022 roku, papież Franciszek będzie musiał zdecydować, jak postąpić, biorąc pod uwagę, że owoce tymczasowego porozumienia okazały się mniejsze niż oczekiwała Stolica Apostolska.

Synod o synodalności

Franciszek otworzył synod pod hasłem „Ku Kościołowi synodalnemu: – komunia, uczestnictwo i misja” 17 października, a proces będzie trwał aż do zgromadzenia plenarnego przedstawicieli biskupów świata, które odbędzie się w Watykanie w październiku 2023 roku. Proces synodalny ma na celu zaangażowanie całego Kościoła, począwszy od poziomu diecezjalnego. Franciszek prawie na pewno będzie śledził, jak ten etap diecezjalny jest realizowany przez cały rok 2022, i być może wygłosi serię katechez na temat synodalności podczas środowych audiencji publicznych – uważa Gerard O’Connell.