Przed ŚDM 2016: intensywne przygotowania w całym kraju

Szkolenia wolontariuszy, scenariusze przyjęcia pielgrzymów w parafiach, projekty ewangelizacyjne, a nade wszystko nadzieja na duchowe przeżycie spotkania z papieżem Franciszkiem, ale i promocję Polski i Małopolski – w całej Polsce trwają intensywne przygotowania do przyszłorocznych Światowych Dni Młodzieży w Krakowie.

Za organizację wszystkich ŚDM odpowiada z ramienia Stolicy Apostolskiej Papieska Rada ds. Świeckich, a szczególnie jej Sekcja Młodych.

Główne wydarzenia Światowych Dni Młodzieży odbędą się od 26 do 31 lipca w Krakowie i na Campus Misericordiae pod Wieliczką. Poprzedzą je Dni w Diecezjach (20-25 lipca) wypełnione spotkaniami ewangelizacyjnymi i poznawaniem kultury regionów, do których przyjadą pielgrzymi z zagranicy goszczeni przez polskich rówieśników.

Za przygotowania do ŚDM, w wymiarze organizacyjno-logistycznym i duchowym, odpowiadają lokalne komitety organizacyjne, współpracujące ściśle z Papieską Radą ds. Świeckich. Komitety takie powoływane są po ogłoszeniu kolejnego miejsca ŚDM i zawiązywane wyłącznie na czas przygotowań i trwania ŚDM. Każdy z nich składa się z reprezentantów diecezji-gospodarza i Konferencji Episkopatu danego kraju, którym przewodniczy biskup miejsca.

Jednocześnie Papieska Rada ds. Świeckich rozpoczyna cykliczne spotkania z komitetem krajowym ŚDM, zapoznaje się z postępem przygotowań do wydarzenia, a o konkretnych ustaleniach informuje Ojca Świętego. Tak jest także w przypadku ŚDM, które odbędą się w Krakowie. Ich Komitetowi Organizacyjnemu przewodniczy kard. Stanisław Dziwisz, koordynatorem generalnym jest bp Damian Muskus, a sekretarzem generalnym ks. Grzegorz Suchodolski. Komitet składa się z dziewięciu sekcji odpowiedzialnych za koordynację prac wolontariatu, rejestrację i przyjęcie pielgrzymów, kwestie finansowe i logistyczne czy duszpasterstwo i program katechez.

Wolontariat – wykorzystać potencjał młodych ludzi

Tradycyjnie już bardzo dużą rolę w przygotowaniach i samym przebiegu Światowych Dni Młodzieży odgrywa wolontariat. Jest on swoistą wizytówką tego wydarzenia. Organizacją, koordynacją i przeszkoleniem wolontariuszy posługujących podczas wydarzeń centralnych, które będą miały miejsce w Krakowie, zajmuje się Departament Wolontariatu.

Koordynatorzy wolontariatu chcą wykorzystać potencjał młodych ludzi oraz zaktywizować tę część młodzieży, która „znajduje się w przedsionku Kościoła”. Tworzenie wspólnoty młodych i zaangażowanych chrześcijan, prawdziwych świadków Chrystusa, jest bowiem traktowane jako konkretna wartość przygotowań do tego wielkiego święta Kościoła.

W lipcu obecnego roku ruszy rejestracja do wolontariatu krótkoterminowego, który będzie trwał około dwóch tygodni. Pierwszy tydzień upłynie na szkoleniu, a drugi będzie tygodniem posługi podczas wydarzeń centralnych w Krakowie. Poszukiwanych jest ponad 20 tys. wolontariuszy z archidiecezji krakowskiej, całej Polski i ze świata, którzy będą służyć pielgrzymom przez cały tydzień wydarzeń centralnych. Już teraz pomaga mnóstwo osób z różnych krajów i kontynentów. Pracują na odległość, głównie przy tłumaczeniach. Zaczynają także pojawiać się wolontariusze długoterminowi, którzy będą służyć organizatorom znajomością obcych języków i innych kultur.

Departament zachęca do zaangażowania się w przygotowania do ŚDM głównie poprzez stronę internetową oraz media społecznościowe, w tym fanpage „Światowy Dzień Młodzieży” oraz „Bądź blisko ŚDM” na Facebooku. Tak-że poprzez projekty i wydarzenia, w jakich biorą udział wolontariusze.

Jednym z takich projektów jest „Wolontariat PLUS”, który opiera się na trzech filarach – odnajdywaniu misji swojego życia, odczytywaniu potrzeb drugiego człowieka oraz działaniu w grupie. – Poprzez systematyczną pracę, najpierw nad sobą, a później w grupach nad projektami związanymi z ŚDM, chcemy przygotować koordynatorów grup wolontariuszy, tak aby usprawnić komunikację i funkcjonowanie wszystkich wolontariuszy – wyjaśniają członkowie Departamentu Wolontariatu.

Innym projektem jest „Młody Ambasador ŚDM”, w ramach którego szkolone są osoby będące świadkami pracy w parafii, Komitecie Organizacyjnym czy we własnej wspólnocie. Poruszeni prośbą papieża Franciszka z Rio de Janeiro („Idźcie z odwagą, aby służyć”) młodzi ludzie odwiedzają parafie i szkoły, spotykają się z rówieśnikami, aby opowiedzieć im o ŚDM. Dają przy tym świadectwo uczestnictwa w poprzednich ŚDM, a także opowiadają o przygotowaniach do spotkania w Krakowie. Celem projektu jest nie tylko informowanie, ale i zachęcanie do zaangażowania się w wydarzenia 2016 r. A nade wszystko do „bycia blisko Chrystusa”.

Projekt „Mamy dla ŚDM” ma z kolei pokazać, że każdy – nawet zapracowana mama – może zaangażować się w przygotowania. Św. Jan Paweł II jest bowiem nie tylko inicjatorem ŚDM i ich patronem, lecz także patronem rodzin, które wspierał nie tylko podczas swojego pontyfikatu. Zaangażowanie mam może przybrać rozmaitą formę, odpowiadającą ich wykształceniu i doświadczeniu. Przewidziane jest też uczestnictwo w spotkaniach o Janie Pawle II, czytanie jego tekstów na temat życia i rodziny oraz dawanie świadectwa odnalezienia powołania do małżeństwa.

– Tymczasem zachęcamy wszystkich, aby angażowali się w przygotowania – w swojej parafii, dekanacie, diecezji, grupie czy wspólnocie, w Komitecie Organizacyjnym w Krakowie czy gdziekolwiek, gdzie mogą jako gospodarze dołożyć swoją cegiełkę. „Każdy, kto ma silne pragnienie pomocy w tworzeniu tego dzieła, z pewnością znajdzie swoje miejsce tak, jak każdy ma swoje miejsce w Kościele” – zachęcają członkowie Departamentu Wolontariatu ŚDM w Krakowie.

Katechezy

Sekcja katechez odpowiada za wyznaczenie punktów katechez dla ponad 300 tys. pielgrzymów, którzy będą uczestniczyć w spotkaniach w ok. 300 punktach katechetycznych. Obecnie wyznaczonych jest 310 miejsc dla 250 tys. pielgrzymów. Są to miejsca kościelne, znajdujące się w pobliżu miejsca zamieszkania pielgrzymów w diecezji krakowskiej, części diecezji katowickiej, tarnowskiej oraz kieleckiej. Pozostały jeszcze do wykorzystania stadiony, boiska i place, które na miarę potrzeb będą służyły biskupom głoszącym katechezy.

Wprowadzą oni – w różnych językach – pielgrzymów w przesłanie błogosławieństwa „Błogosławieni miłosierni, albo-wiem oni miłosierdzia dostąpią” (Mt 5, 7), wybranego przez Ojca Świętego na temat XXXI Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. Katechezy odbędą się na terenie całego miasta, zarówno w kościołach, jak i w innych miejscach, dobranych tak, by zapewnić wszystkim młodym wzięcie w nich udziału.

Kapłani przygotują młodzież do zrozumienia sensu sakramentu pokuty i pojednania. Wszystkie katechezy będą zwieńczone celebracjami eucharystycznymi. W fazie przygotowania technicznego pozostaje program „katechezy w drodze”, czyli pielgrzymki młodych do sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach oraz sanktuarium św. Jana Pawła II w Borku Fałęckim.

Zadania logistyczne

Za kwestie związane z zakwaterowaniem i pobytem pielgrzymów w trakcie centralnych wydarzeń w Krakowie odpowiedzialna jest Sekcja Logistyczna.

Opracowano już plan zakwaterowania uczestników ŚDM w czterech strefach (I – Kraków, II – Kraków-region, III – wybrane dekanaty diecezji tarnowskiej, IV – wybrane dekanaty archidiecezji katowickiej i diecezji kieleckiej). Szczegółowe decyzje w tym sektorze podejmowane są we współpracy z jednostkami miejskimi, gminnymi i wojewódzkimi. W pracach biorą udział przedstawiciele 50 dekanatów ze wspomnianych diecezji. W dekanatach przy każdej parafii powoła-no komitety parafialne odpowiedzialne za przygotowanie się do przyjęcia grup pielgrzymów.

Zadania logistyczne rozdzielone zostały między odpowiednie zespoły.

Zespół ds. zakwaterowania w jednostkach edukacyjnych jest odpowiedzialny za współpracę z ok. 200 szkołami na terenie Krakowa, które podczas ŚDM będą udostępnione jako miejsca noclegowe. Do instytucji w innych gminach na terenach stref zakwaterowania został wysłany list z prośbą o udostępnienie tamtejszych budynków szkolnych.

Podczas ostatnich wizyt duszpasterskich w parafiach krakowskich rozdawane były deklaracje przyjęcia pielgrzymów do domów prywatnych. Za przygotowanie takiej bazy kwaterunkowej także odpowiedzialny jest osobny zespół.

Gotowa jest już koncepcja przestrzenna Campus Misericordiae, czyli Pola Miłosierdzia, które będzie miejscem spotkania młodzieży z papieżem Franciszkiem. Powstało ono w Brzegach, na granicy Krakowa i Wieliczki. Na Campus Misericordiae młodzi spotkają się z Franciszkiem dwukrotnie – w czasie sobotniego czuwania (30 lipca) oraz niedzielnej Mszy św. Posłania (31 lipca). Miejsce to wybrano przede wszystkim dlatego, że – jak zaznaczył ks. Grzegorz Suchodolski – jest pięciokrotnie większe od rozważanych wcześniej krakowskich Błoni.

Na Błoniach celebrowana będzie Msza św. na otwarcie ŚDM (26 lipca), której przewodniczyć ma biskup miejsca – kard. Stanisław Dziwisz, czwartkowa ceremonia powitania Ojca Świętego (28 lipca) i piątkowa Droga Krzyżowa (29 lipca). Za koncepcję dekoracji obydwu miejsc odpowiedzialny jest Departament Wydarzeń Centralnych, zaś za dekorację wszystkich stref zakwaterowania Departament Logistyki ŚDM odpowiadać będzie wraz z Zarządem Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie.

Wiele jest ponadto zadań, za które odpowiedzialne będą głównie służby miejskie. Trzeba oszacować m.in. liczbę wymaganych sanitariatów, barierek, telebimów. Kwestie bezpieczeństwa opracowują służby mundurowe, zwłaszcza Komendy Wojewódzka i Miejska Policji w Krakowie. Potrzebne jest porozumienie z Miejskim Przedsiębiorstwem Oczyszczania Kraków na temat systemów czystości i sprzątania.

Zespół ds. medycznych wraz z jednostkami wojewódzkimi służb odpowiadających za zabezpieczenie medyczne odpowiedzialny jest za ochronę zdrowia pielgrzymów.

Departament Logistyki współpracuje także z organizacjami harcerskimi (ZHP, ZHR, Skauci Europy), które pomagają w przygotowaniu Miasteczek ŚDM, czyli centrów namiotowych, w których odbywać się będą różne inicjatywy ewangelizacyjne i kulturalne. Lokalizacja Miasteczek planowana jest w pobliżu lub na terenie OSiR Kolna, w Nowej Hucie, we wsi Rząska pod Krakowem oraz na terenie Błoń Zabierzowskich.

Komitet Organizacyjny ŚDM rozmawia także z restauratorami ze wspomnianych stref zakwaterowania na temat zasad wyżywienia pielgrzymów oraz warunków wsparcia punktów, w których wydawane będą posiłki dla uczestników spotkania.

Krajowe Biuro Organizacyjne ŚDM

Inne kompetencje niż komitet krakowski ma Krajowe Biuro Organizacyjne ŚDM, usytuowane przy Sekretariacie Generalnym Episkopatu Polski w Warszawie. Zwyczajowo jest ono odpowiedzialne za organizację pobytu polskich pielgrzymów podczas ŚDM. Tym razem jednak, skoro Światowe Dni Młodzieży odbędą się w Polsce, warszawskiemu biuru przypadły inne zadania.

Pierwsze ma wymiar pastoralny, chodzi o stworzenie programu duchowych przygotowań w polskich diecezjach do ŚDM. Obejmuje on trzy etapy – każdy na jeden rok poprzedzający ŚDM. Był już „Czat ze Słowem” (2014) i „Serce 2.0” (2015), każdy nawiązujący do konkretnego błogosławieństwa Chrystusa. W grudniu br. rozpocznie się trzeci etap formacyjny związany z błogosławieństwem „Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią”.

Krajowe Biuro Organizacyjne czuwa też nad peregrynacją symboli ŚDM, czyli Krzyża i ikony Matki Bożej Salus Populi Romani, po polskich diecezjach.

Peregrynacja jest jednym z najważniejszych elementów przygotowania kraju gospodarza do Światowych Dni Młodzieży. Symbole pielgrzymują od diecezji do diecezji, od miasta do miasta; odwiedzają kościoły i więzienia, szkoły i szpitale. Młodzi i starsi na własnych ramionach noszą Krzyż i ikonę po ulicach, adorują je na placach i z wielką czcią całują, niczym relikwie.

Peregrynacja rozpoczęła się w Niedzielę Palmową 2014 r., gdy na placu św. Piotra w Rzymie młodzież z Brazylii przekazała symbole ŚDM młodym Polakom. W poniedziałek 14 kwietnia 2014 r. prosto z Rzymu symbole przyjechały do Polski. Przywieźli je przedstawiciele młodych z całego kraju, wśród nich najliczniejsza delegacja z archidiecezji poznańskiej, która jako pierwsza gościła symbole ŚDM. Po odwiedzeniu następnie diecezji kaliskiej, włocławskiej, warszawsko-praskiej i siedleckiej, Krzyż i ikona peregrynowały po krajach naszych sąsiadów. Odwiedziły kolejno Białoruś, Litwę, Łotwę, Rosję, Ukrainę, Mołdawię, Rumunię, Węgry, Słowację i Czechy. Do Polski symbole wróciły 14 grudnia 2014 r. i pozostaną u nas już do Światowych Dni Młodzieży. Peregrynacja po diecezjach zakończy się w archidiecezji krakowskiej.

Krzyż i ikona Matki Bożej obecne będą podczas wszystkich wydarzeń centralnych, następnie powędrują do innych miejsc, a w końcu trafią do kraju, który gościć będzie kolejne Światowe Dni Młodzieży.
Drugim zadaniem Warszawy jest czuwanie nad ogólnopolskim projektem „Bilet dla brata”. Polega on na zbiórce środków, z których sfinansowany zostanie przyjazd na ŚDM młodzieży ze Wschodu. – Chcemy, aby przyjechało 300 tys. ludzi. Jest już kilka grup deklarujących adopcję pielgrzymów, czyli zbierających środki na przyjazd konkretnej grupy młodzieży – np. parafianie z warszawskiego Bemowa zbierają pieniądze dla Białorusinów – poinformowała KAI Diana Golec z KBO w Warszawie.

Trzecim zadaniem stolicy jest informowanie mediów o stanie przygotowań do ŚDM we wszystkich diecezjach, czyli do Dni w Diecezjach. Chodzi o tydzień poprzedzający centralne wydarzenia w Krakowie.

Wiele diecezji jest już bardzo zaawansowanych. Zaczęły w nich działać centra ŚDM. Dzięki współpracy z instytucjami miejskimi i samorządowymi powstają programy pobytu zagranicznych pielgrzymów. Ważnym czynnikiem jest zdobyte wcześniej doświadczenie organizatorów, np. wypracowane w przeszłości bardzo dobre zasady prowadzenia wolontariatu. W Warszawie są za niego odpowiedzialne osoby, które mają za sobą współpracę z wolontariuszami Muzeum Powstania Warszawskiego.

Wielu kapłanów i wolontariuszy było już kilkakrotnie na ŚDM i wiedzą, czego się spodziewać. Oprócz zajęć dla wolontariuszy, liderów czy animatorów prowadzone są też szkolenia medialne. W kilku diecezjach młodzież ma już swoje audycje radiowe oraz pisze do lokalnej prasy na temat ŚDM.

Współpraca kościelno-państwowa

Podstawowe założenia współpracy w przygotowaniach do ŚDM na szczeblu lokalnym (krakowskim i małopolskim) wyznaczył list intencyjny podpisany przez archidiecezję krakowską oraz władze Krakowa i województwa małopolskiego. Wszystkie trzy podmioty zadeklarowały tam „wspólną wolę organizacji tego wielkiego święta młodych ludzi z całego świata”.

List był zapowiedzią zawarcia stosownych porozumień i umów, obejmujących współdziałanie w obszarach logi-styki, promocji oraz finansów. Trójstronne porozumienie stało się wstępem do przyjęcia wspólnej strategii działania, w tym m.in. zaangażowania urzędów i podmiotów im podległych.

Wszystkie strony uznały przyznanie organizacji ŚDM Krakowowi za ogromne wyróżnienie. Poza przeżyciami duchowymi to wydarzenie będzie szansą na pokazanie Krakowa i Małopolski jako nowoczesnego i dynamicznie rozwijającego się regionu. Zdaniem marszałka województwa Marka Sowy promocja regionu w czasie ŚDM da efekt w postaci powrotów uczestników wydarzenia do Krakowa.

Z okazji Światowych Dni Młodzieży przybędzie do Polski papież Franciszek. Wiadomo jednak, że w przyszłym roku odbędą się również obchody 1050. rocznicy chrztu Polski, dlatego Ojciec Święty został zaproszony przez Konferencję Episkopatu Polski do złożenia wizyty w naszym kraju także z tej okazji. Wówczas mógłby odwiedzić również Poznań i Gniezno. Na trasie proponowanej przez polski Episkopat jest także Warszawa oraz narodowe sanktuarium na Jasnej Górze. Zaproszenia do złożenia wizyty w Polsce przez Ojca Świętego zostały wystosowane także przez prezydenta i premiera RP podczas ich pobytu w Watykanie.

Przygotowanie całej pielgrzymki papieża Franciszka do Polski jest zadaniem powołanego w listopadzie ub.r. Komitetu Organizacyjnego ds. Wizyty Ojca Świętego w Polsce. Przewodniczy mu sekretarz generalny KEP bp Artur Miziński. Jego zdaniem nie można zbyt szybko spodziewać się odpowiedzi Stolicy Apostolskiej. Zazwyczaj informacja o ostatecznej trasie zaakceptowanej przez papieża przekazywana jest pół roku przed wizytą. Niezależnie od tego konieczne było rozpoczęcie przygotowań i współpracy w tym zakresie z władzami centralnymi i samorządowymi wszystkich miast, w których byłby spodziewany papież Franciszek.

W tym celu komitet nawiązał ścisłą współpracę z powołanym w marcu br. rządowym zespołem ds. przygotowania przyszłorocznej wizyty papieża Franciszka oraz wsparcia organizacji Światowych Dni Młodzieży. Przewodniczy mu Jacek Cichocki, szef kancelarii premiera. W jego skład wchodzą także ministrowie Andrzej Halicki (MAiC), Teresa Piotrowska (MSW) i Grzegorz Schetyna (MSZ) oraz Rafał Baniak, wiceminister skarbu państwa.

Zadaniem zespołu jest opracowanie planu przygotowania i zabezpieczenia papieskiej wizyty. Ma on koordynować działania służb i organów administracji rządowej oraz sprawować nadzór nad ich realizacją. Będzie też czuwać nad pracami samorządów i wszelkich innych podmiotów administracji państwowej zaangażowanych w przygotowanie i przebieg wizyty Franciszka w Polsce z okazji ŚDM.

Strony rządowa i kościelna powołały w ramach zespołu dwie grupy robocze składające się z przedstawicieli rządu i Episkopatu. Pierwsza z nich pod przewodnictwem wojewody małopolskiego Jerzego Millera pracuje nad kwestiami bezpieczeństwa, finansów, zabezpieczenia medycznego, logistyki i transportu. Druga pod przewodnictwem Rafała Baniaka, podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu, koordynować ma sprawy związane z obsługą medialną, promocją oraz ułatwieniami wizowymi dla pielgrzymów.

Zdaniem Jerzego Millera w okresie ŚDM spodziewanych jest w Krakowie 2-2,5 mln młodych z całego świata, w tym 1 mln z Polski. Według rządowych prognoz gwałtowny napływ młodzieży do Polski rozpocznie się w niedzielę 24 lipca, gdy przyjedzie ok. 100 tys. pielgrzymów. Ale już następnego dnia ma ich być 500 tys., a we wtorek 26 lipca, w dniu oficjalnej inauguracji ŚDM – 700 tys. Kolejna fala kilkuset tysięcy młodych napłynie w dniu przybycia papieża – 28 lipca. Ostatnia, znowu kilkusettysięczna grupa, dojedzie w ostatnie dni ŚDM 30 i 31 lipca. Obecnie zapewnionych jest około pół miliona miejsc noclegowych, ale potrzeba więcej. Uzupełnienia wymagają środki transportu, zarówno tabor Kolei Małopolskich, jak i komunikacja miejska.

Grupy pielgrzymów przybywające drogą lotniczą powinny kierować się na lotnisko w Balicach, które jest dobrze przy-gotowane do obsłużenia całego zapowiadanego ruchu. Na przyjęcie dodatkowej liczby pociągów przygotowany jest też krakowski dworzec PKP. Dlatego Jerzy Miller zaapelował, aby pielgrzymi z Polski (oraz zagraniczni, którzy wcześniej zatrzymają się w diecezjach) przybywali głównie pociągami, gdyż wjazd autokarami do miasta będzie bardzo utrudniony. Podobnie nie należy przyjeżdżać prywatnymi samochodami, gdyż niezmiernie trudno będzie znaleźć miejsce parkingowe.

Zdaniem Millera znacznego wzmocnienia wymaga sieć telefonii komórkowej, gdyż podstawowym instrumentem komunikacji dla każdego pielgrzyma, wolontariusza czy dziennikarza będzie smartfon i dostępna za jego pomocą aplikacja. Za jej pomocą pielgrzymi będą poruszać się po mieście, komunikować między sobą czy słuchać tłumaczeń uroczystości. Niezbędne jest więc stworzenie takich aplikacji, które posłużą wszystkim uczestnikom ŚDM.

MSZ – jak poinformował szefujący zespołowi ds. mediów, promocji i wiz Rafał Baniak z Ministerstwa Skarbu – zadecydował o zwolnieniu z opłat wizowych oficjalnie zarejestrowanych uczestników ŚDM.

Organizacja obsługi medialnej ŚDM powierzona została Polskiej Agencji Prasowej wraz z Katolicką Agencją In-formacyjną. W najbliższych tygodniach ma być wypracowany ostateczny projekt tejże obsługi, w której znaczny udział mają także TVP oraz Polskie Radio. TVP będzie realizatorem transmisji z wydarzeń ŚDM i jako jedyna udostępniać będzie obraz z uroczystości innym (polskim i zagranicznym) stacjom TV. Za udostępnianie transmisji audio z ŚDM odpowiedzialne będzie Polskie Radio. KAI i PAP odpowiadać mają za akredytację dziennikarzy z całego świata oraz organizację pracy centrów prasowych tak w Krakowie, jak i w innych ewentualnych miejscach pobytu papieża Franciszka.