Przemyśl: dwie nowe publikacje poświęcone abp. Ignacemu Tokarczukowi

W Muzeum Archidiecezjalnym w Przemyślu odbyła się prezentacja dwóch nowych publikacji o śp. abp. Ignacym Tokarczuku, ordynariuszu przemyskim w latach 1966–1993. To „Niezłomny” dr. Jana Musiała i album biograficzny „Arcybiskup Ignacy Tokarczuk (1918-2012). Metropolita przemyski obrządku łacińskiego” autorstwa dr. hab. Mariusza Krzysztofińskiego z IPN.

„Niezłomny” to publikacja pod redakcją dr. Jana Musiała, omawiająca konferencję historyczną zorganizowaną w styczniu 2018 r. z okazji 100. rocznicy urodzin abp. Tokarczuka. Pochylono się wówczas nad świeckim kontekstem jego posługi, kontaktami z opozycją i siecią agentury komunistycznej wokół niego. – Ten ostatni temat traktowany był z dużą rezerwą przez różnych ludzi, do których się zwracałem o pomoc. I tylko marszałek Marek Kuchciński od początku nie miał wątpliwości, że trzeba temu przedsięwzięciu patronować – powiedział Jan Musiał.

Podjęto także temat dzienników byłego ordynariusza przemyskiego. – Rozmawiałem kilka dni temu z księdzem biskupem Janem Niemcem, który miał dostęp do dzienników arcybiskupa. Zwracał on uwagę na ich niezwykłą głębie mistyczną – mówił Musiał.

W konferencji wzięli udział wybitni historycy: ks. prof. Józef Wołczański, ks. dr hab. Damian Zamiatała, prof. Bohdan Cywiński, prof. Jan Żaryn i dr Mariusz Krzysztofiński, stąd – jak ocenia autor publikacji – „w tej niewielkiej książeczce jest spory ładunek solidnej historycznej wiedzy”. – Ale i dyskusja po referatach przyniosła wiele ciekawych wątków, jak na przykład ten, sprowokowany pytaniem młodego człowieka z sali: dlaczego abp Tokarczuk nie podzielił losu ks. Jerzego Popiełuszki? Wywiązała się bardzo ciekawa dyskusja, której ślady też się tutaj znalazły – zapowiedział Musiał.

Drugą prezentowaną książką był album biograficzny „Arcybiskup Ignacy Tokarczuk (1918 – 2012). Metropolita przemyski obrządku łacińskiego” autorstwa dr. hab. Mariusza Krzysztofińskiego z IPN. Prezentuje on drogę życiową i posługę duszpasterską ordynariusza przemyskiego, który za bezkompromisową działalność na rzecz Kościoła oraz wspieranie opozycji był inwigilowany i szykanowany przez władze PRL.

– Prymas Wyszyński docenił jego bogate doświadczenie duszpasterskie, umiejętności na polu organizacyjnym, gotowość służenia Kościołowi niezależnie od przeszkód i kosztów, które będzie trzeba w związku z tym ponieść. Autami nowo mianowanego biskupa były także: radykalizm społeczny, ale nie mający niczego wspólnego z komunizmem, radykalizm ewangeliczny, bezkompromisowy hart ducha i umiłowanie ojczyzny – mówił dr Krzysztofiński.

Członkiem Rady Głównej Episkopatu Polski był przez cały okres swojego administrowania diecezją przemyską, a więc przez prawie 26 lat. – Zasiadał w niej z wyboru, co świadczy o tym, że biskupi doceniali walory intelektualne, jak również charakterologiczne księdza biskupa Tokarczuka – stwierdził Krzysztofiński.

Historyk podkreślił, że „w obliczu niepodważalnego autorytetu ks. prymasa Wyszyńskiego, bp Tokarczuk potrafił zachować, ale także wyartykułować własne zdanie w każdej omawianej kwestii”.

Podczas prezentacji publikacji dyrektor oddziału IPN w Rzeszowie Dariusz Iwaneczko zaznaczył, że „IPN wydaje albumy tylko najważniejszym, najzacniejszym postaciom polskiej historii najnowszej”. Podzielił się swoim wspomnieniem z czasów studenckich. – Kiedy studiowałem na KUL-u w latach 80., inni studenci, czasami nawet księża z innych diecezji zazdrościli mi, że pochodzę z Przemyśla i mam takiego biskupa. To była wyjątkowa postać, której nie można się było wstydzić – powiedział.

Metropolita przemyski abp Adam Szal gratulował autorom obu publikacji, szczególnie doceniając – jak to określił – „monumentalne dzieło” dr. hab. Mariusza Krzysztofińskiego z IPN. – Jest to taki pomnik, do którego można sięgnąć i poznać tę postać – stwierdził.

Były marszałek sejmu i działacz opozycji antykomunistycznej Marek Kuchciński przypomniał, że ówczesne województwo przemyskie było oddalone od centrów organizacji opozycyjnych. – Niejednokrotnie byliśmy zdani na samotność i zmaganie się z systemem komunistycznym. Tutaj czuliśmy wsparcie i opiekę księdza biskupa. To nam dodawało sił – przypomniał.