Publikacja o episkopacie płockim na 950-lecie diecezji

„Episkopat płocki w latach 1075-2022” – to tytuł publikacji autorstwa nieżyjącego już ks. prof. Michała M. Grzybowskiego (zmarł 29 czerwca tego roku) i dr. hab. Leszka Zygnera, która ukazała się w ramach przygotowań do uroczystości jubileuszowych 950-lecia diecezji płockiej w roku 2025. Autorzy zawarli w niej biogramy 81 biskupów ordynariuszy i 37 biskupów pomocniczych Kościoła płockiego.

Diecezja płocka przygotowuje się do obchodów 950-lecia swojego istnienia. Z tej okazji ukazała się książka pt. „Episkopat płocki w latach 1075-2022”. Ukazuje ona panoramę losów płockiego episkopatu od jego początku po lata współczesne. Stanowi owoc skrupulatnych badań naukowych. Pozostaje cennym wkładem do poznania dziejów hierarchii Kościoła w diecezji płockiej. Pokazuje, w jaki sposób została zachowana ciągłość Kościoła płockiego, który miał ogromny wkład w kulturę Mazowsza i Polski.

Autorami jubileuszowej publikacji są: dr hab. Leszek Zygner (ur. 1967),  polski historyk mediewista i teolog, doktor habilitowany nauk humanistycznych, doktor nauk teologicznych, profesor uczelni w Państwowej Uczelni Zawodowej im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie i jej rektor w kadencjach 2012–2016 i 2016–2020. Drugi autor, ks. kan. prof. dr hab. Michał M. Grzybowski (1937-2023), to zmarły pół roku temu wybitny płocki historyk, badacz dziejów Kościoła płockiego, wykładowca historii Kościoła w kilku uczelniach, autor ponad 800 publikacji naukowych. Na uwagę zasługują jego liczne monografie parafii w diecezji płockiej oraz publikacje materiałów źródłowych do historii Mazowsza.

Autorzy historycznej publikacji między innymi zwrócili uwagę, że nie jest znana dokładna data powstania biskupstwa płockiego, a najstarsza wiadomość źródłowa o biskupie płockim pochodzi ze spisanej na początku XII wieku „Kroniki” Galla Anonima i dotyczy biskupa Szymona. Weryfikacja źródeł historycznych pozwoliła jednak późniejszych stwierdzić, że diecezja powstała w drugiej połowie XI wieku – stąd rok 1075, jako rok jej formalnego utworzenia. Była to decyzja księcia Bolesława Szczodrego, brata księcia Władysława Hermana, który z kolei ufundował pierwszą katedrę płocką.

Naukowcy wykazali, że w kolejnych epokach biskupi płoccy kształcili się w uznanych ośrodkach naukowych, zakładali seminaria duchowne, sprowadzali nowe wspólnoty zakonne, byli mecenasami kultury i sztuki. Ordynariusze byli między innymi senatorami Rzeczypospolitej Polskiej, angażowali się w powstania narodowe i zrywy wolnościowe.

Zdaniem biskupa płockiego Szymona Stułkowskiego z książki „jasno wybrzmiewa bogactwo życia i duszpasterstwa Mazowsza i ziemi dobrzyńskiej (…). Lektura tej publikacji pozwala ze spokojem i nadzieją patrzeć w przyszłość, widać w niej bowiem, jak wielu ludzi przed nami przeżywało radość ze wzrostu wiary i szerzenia się misji chrześcijańskiej w tej części świata nad Wisłą, ale też jak wiele było w ciągu wieków wyzwań i zagrożeń, które nasi przodkowie umieli skonfrontować i zamienić w szanse duszpasterskie” – napisał  pasterz Kościoła płockiego w słowie opublikowanym na początku książki.

Książka „Episkopat Płocki w latach 1075-2022” (Płock 2023) stanowi wydanie drugie, uzupełnione, wydawnictwa, które ukazało się w 2015 roku pod tytułem: „Episkopat Płocki w latach 1075-2015. 940 lat istnienia diecezji”, pod auspicjami Towarzystwa Naukowego Płockiego. Nowe wydanie powstało w ramach przygotowań do uroczystości jubileuszowych 950-lecia diecezji płockiej w 2025 roku. Jego wydawcą jest Płocki Instytut Wydawniczy.

Publikacja stanowi poczet 81 biskupów ordynariuszy i 37 biskupów pomocniczych. Pierwszą część, obejmującą okres od początków dziejów diecezji do przełomu XV i XVI wieku opracował Leszek Zygner. Jest on też autorem biogramów biskupów pomocniczych tego okresu. Dalsze biogramy biskupów ordynariuszy, począwszy od biskupa Erazma Ciołka aż do współczesności, jak również biogramy biskupów pomocniczych tego okresu, opracował ks. Michał M. Grzybowski.

Publikacja liczy 420 stron. W zakończeniu umieszczono bibliografię. Na okładce umieszczono fragment polichromii bazyliki katedralnej w Płocku – herby biskupów płockich, autorstwa Władysława Drapiewskiego (początek XX wieku).