Rada Stała Episkopatu obradowała na Jasnej Górze

2 maja na Jasnej Górze obradowała Rada Stała polskiego Episkopatu. Biskupi rozmawiali m. in. o wytycznych KEP na temat duszpasterstwa małżeństw i rodzin oraz o obecnej sytuacji społeczno-politycznej w Polsce.

Kilkudziesięciostronicowy dokument „Wytycznych” będzie składać się z trzech części poświęconych kolejno: przygotowaniu do małżeństwa, duszpasterstwu rodzin oraz związkom niesakramentalnym.

Nawiązując do procesu przygotowania do małżeństwa bp Jan Wątroba, stojący na czele Rady ds. Rodziny, wskazał w rozmowie z KAI, że przygotowań do sakramentu małżeństwa nie można sprowadzać do jednego weekendowego spotkania. Szczegółowe wskazania na ten temat będą jednym z wątków pierwszego rozdziału dokumentu.

Rozdział drugi będzie dotyczył towarzyszenia małżeństwom, zwłaszcza na pierwszym etapie ich związku, na co bardzo mocno zwrócił uwagę papież Franciszek w adhortacji „Amoris laetitia”. „Wielką rolę mają tu do odegrania małżeństwa nieco starsze stażem, bo mogłyby one pomóc zawłaszcza w momentach kryzysowych, ale także prewencyjnie” – ocenił bp Wątroba. Wyraził nadzieję, że pary takie uda się mocniej włączyć w duszpasterstwo małżeństw.

Trzeci rozdział dotyczyć będzie związków określanych jako nieregularne. „Chodzi tu także o osoby porzucone” – precyzuje bp Wątroba. Ujawnia, że ta właśnie grupa zostanie w dokumencie specjalnie wyróżniona. A chodzi o osoby, które zostały pozostawione przez współmałżonka bez swojej winy.

Bp Wątroba przyznał, że niektórzy mogą odnieść wrażenie, że Kościół otacza opieką zranione osoby, choć wchodząc w nowe związki zaciągnęły one jakąś winę, a zapomina o tych, którzy zostali porzuceni, skrzywdzeni i są osamotnieni. Trzeba więc uwzględnić różne sytuacje, gdy chodzi o związki niesakramentalne, także różną odpowiedzialność poszczególnych osób.

Najwięcej miejsca w tym rozdziale poświęcone zostanie działaniu, które Franciszek określa jako „towarzyszenie, rozeznawanie, włączanie”. „Cała praktyka Kościoła musi być w tym punkcie przeorganizowana, aby wobec takich osób objawić miłość i troskę właśnie poprzez towarzyszenie im w trudnych sytuacjach, rozeznawanie swej sytuacji i jej przyczyn oraz wskazywanie dróg wyjścia” – tłumaczy bp Wątroba.

Biskup podkreśla, że odnośnie do możliwości przyjmowania Komunii św. przez takie osoby, w doktrynie Kościoła nic się nie zmieniło. Przypomina, że warunkiem jest stan łaski uświęcającej. Natomiast owo rozeznawanie pomóc ma między innymi w upewnieniu się czy pierwszy związek sakramentalny był zawarty ważnie czy też w momencie jego zawierania zaistniała poważna przeszkoda, sprawiająca, że od początku tamten pierwszy związek nie zaistniał jako sakrament. „Wskazanie na to jest zadaniem dla duszpasterza, który towarzyszy takiej osobie, ale następnie orzeczenie należy do sądów kościelnych” – tłumaczy przewodniczący Rady KEP ds. Rodziny.

Obecnie trwają prace nad ostateczną redakcją dokumentu. Jest on konsultowany w szerszym gronie teologów i moralistów. W połowie maja projekt dokumentu będzie dyskutowany na ogólnopolskim spotkaniu diecezjalnych duszpasterzy rodzin i doradców życia rodzinnego. Następnie zostanie rozesłany biskupom z myślą o dalszej dyskusji na czerwcowym zebraniu plenarnym KEP w Zakopanem.

Dokument będzie liczył prawdopodobnie kilkadziesiąt stron, zdecydowanie mniej, niż wydane w 2003 r. Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin, które zresztą – zdaniem bp. Wątroby – nie traci nic ze swej aktualności. Wymaga natomiast zaktualizowania w oparciu o adhortację „Amoris laetitia”, zwłaszcza jeśli chodzi o język i styl.

„Novum, które musi wybrzmieć w „Wytycznych” dotyczy praktyki, a nie doktryny” – puentuje biskup.

Innym tematem obrad Rady Stałej Episkopatu była obecna sytuacja społeczno-polityczna w Polsce. Nawiązując do opublikowanego w piątek dokumentu KEP pt. „Chrześcijańskie oblicze patriotyzmu” metropolita poznański abp Stanisław Gądecki wskazał, że marsze i zgromadzenia pragnące uważać się za chrześcijańskie winny być zgodne z tym tekstem.

Czytaj także: Nowy dokument Episkopatu: „Chrześcijański kształt patriotyzmu”

Jednocześnie przypomniał, że w dokumencie KEP jest wiele wskazań dotyczących pozytywnego przeżywania patriotyzmu, właściwej edukacji patriotycznej oraz działań mających na celu dobro ojczyzny. „Natomiast szerzenie nienawiści w żaden sposób nie ma związku z patriotyzmem. Podobnie jak i manipulowanie Kościołem czy jego liturgią dla swoich własnych celów partyjnych”.

Odnosząc się do dyskutowanego przez Radę Stałą dokumentu o duszpasterstwie małżeństwa i rodziny abp Gądecki poinformował, że opracowanie to będzie nosiło miano „Wytycznych”, nie zaś instrukcji czy vademecum, jak wcześniej zakładano. „Instrukcja zakładałaby obligatoryjność, a vademecum – pewną dowolność” – wyjaśnił przewodniczący KEP.

Jak zaznaczył, przygotowywany dokument nie będzie „interpretowaniem” papieża i jego nauczania wyłożonego w adhortacji „Amoris laetitia”, ale materiałem, który ma być użyteczny dla kapłanów i wiernych.

Wiadomo już, że kilkudziesięciostronicowy dokument będzie złożony z trzech części poświęconych kolejno: przygotowaniom do małżeństwa, duszpasterstwu rodzin oraz związkom niesakramentalnym.

Abp Gądecki zapowiedział, że opracowanie przypomina m.in. nauczanie Chrystusa o cudzołóstwie, podtrzymuje tradycyjne stanowisko Kościoła dotyczące dopuszczenia do Komunii św., tych którzy zobowiązują się żyć w „białym” małżeństwie. Uwzględnia też, zgodnie z „Amoris laetitia” zmianę nastawienia samych księży i małżeństw niesakramentalnych, które to nastawienie miałoby zmierzać do – w miarę możliwej – ich integracji na różnych polach duszpasterskiego działania Kościoła.

„Myślę, że największa zmiana jaka w odniesieniu do tych osób mogłaby się dokonać dotyczy zmiany klimatu i integracji w różne wymiary duszpasterskiej aktywności Kościoła” – stwierdził przewodniczący KEP.

Abp Henryk Hoser podzielił się z członkami Rady Stałej swoimi obserwacjami jako specjalnego papieskiego wysłannika do Medziugoria. Została też omówiona sytuacja duszpasterstwa polonijnego w Belgii.

Rada Stała KEP przygotowuje sprawy na zebrania plenarne i rady biskupów diecezjalnych, czuwa nad wykonaniem decyzji tych gremiów i koordynuje prace Konferencji.

Radę Stałą tworzą: przewodniczący Konferencji, zastępca przewodniczącego, prymas Polski, kardynałowie kierujący diecezjami, sekretarz generalny oraz sześciu biskupów diecezjalnych i dwóch biskupów pomocniczych wybranych przez Zebranie Plenarne. Wyboru dokonuje się na okres pięciu lat, z możliwością wyboru na drugą kadencję.

Obecnie w skład Rady Stałej wchodzą, z urzędu: abp Stanisław Gądecki, przewodniczący KEP, abp Marek Jędraszewski, zastępca przewodniczącego KEP, abp Wojciech Polak, Prymas Polski, kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, bp Artur Miziński, sekretarz generalny KEP.

Z wyboru w skład tego gremium wchodzą obecnie: abp Stanisław Budzik, metropolita lubelski, abp Andrzej Dzięga, metropolita szczecińsko-kamieński, abp Henryk Hoser, biskup warszawsko-praski, abp Józef Kupny, metropolita wrocławski, bp Andrzej Czaja, biskup opolski, bp Edward Dajczak, biskup koszalińsko-kołobrzeski, bp Marek Mendyk, biskup pomocniczy diecezji legnickiej i bp Wiesław Śmigiel, biskup pomocniczy diecezji pelplińskiej.