Radom: odkryto mogiły żołnierzy z kampanii wrześniowej

Na najstarszej nekropolii w Radomiu przy ulicy Limanowskiego odkryto niespodziewanie mogiły polskich żołnierzy, pochowanych w bezimiennych grobach. Dzisiejszy wygląd wojskowej kwatery nie odpowiada układowi grobów w ziemi. Do tej pory sądzono, że szczątki złożono w wyznaczonych kwaterach, tymczasem badania, przeprowadzone za pomocą georadaru, wykazały, że znajdują się one pod płytami chodnikowymi.

Badania te przeprowadzili dziennikarze programu telewizyjnego „Było, nie minęło”. Zaskoczenia wynikami nie kryje ks. Piotr Zamaria, dyrektor cmentarza przy ulicy Limanowskiego. „Mogiły znajdują się pod chodnikami, a ułożono je tam w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Będziemy rozmawiać z IPN, aby zmienić wygląd tej wojskowej kwatery, by uszanować pamięć poległych żołnierzy” – powiedział ks. Zamaria.

Od roku posiada on listy z ponad 200 nazwiskami żołnierzy poległych w czasie kampanii wrześniowej w 1939 r. Część pochowanych zmarła w szpitalu wojskowym w Radomiu w wyniku odniesionych ran w czasie walk z Niemcami. Żołnierze są pochowani w kwaterze 14, przy betonowych mieczach rycerskich wbitych w ziemię.

Wykaz ten przekazał Jan Rejczak – polityk, nauczyciel akademicki, były wojewoda radomski i poseł. Spis z nazwiskami pochowanych żołnierzy miał zostać zniszczony, ale przypadkiem trafił w ręce anonimowej osoby, która następnie oddała ją Janowi Rejczakowi, a ten kapłanowi.

„Szybko zorientowałem się, że jest to lista żołnierzy pochowanych na naszym cmentarzu. Są oni wymienieni z imienia i nazwiska, stopnia wojskowego. Jest również wpisana data śmierci. Prawdopodobnie jest to jedyny taki wykaz, który zachował się do współczesnych czasów. Na dokumencie zostały dopisane ręcznie rzędy i numery grobów” – opowiada ks. Zamaria.

Z dokumentów wynika, że w kwaterze 14a pochowano 207 żołnierzy. Dokumenty są na tyle precyzyjne, że możliwe będzie odtworzenie grobów i przypisanie do nich nazwisk. Obecny wygląd kwatery zmienił się bowiem w latach 80-tych ubiegłego wieku. Z pięciu rzędów grobów zostały cztery. „Krótko mówiąc, dzisiejszy wygląd kwatery nie odpowiada układowi grobów w ziemi” – oświadczył kapłan.

Na terenie nekropolii przy Limanowskiego w Radomiu – oprócz grobów indywidualnych – znajdują się mogiły zbiorowe wojskowych polskich. Są to: kwatera legionistów (groby legionistów polskich z lat 1914-18), pole grobowe polskich żołnierzy poległych w latach 1919-20, z szeregiem anonimowych krzyży (łącznie 93), groby żołnierzy 72. pułku piechoty poległych w 1939 r.