Radomianie uczcili ofiary hitlerowskich mordów na ludności cywilnej

Radomianie uczcili ofiary hitlerowskich mordów na ludności cywilnej. Obchody odbyły się 4 kwietnia przy pomniku ku czci zamordowanych na Firleju. W okresie II wojny światowej był on miejscem straceń kilkunastu tysięcy osób.

Podczas uroczystości odbył się Apel Pamięci w wykonaniu uczniów VII Liceum Ogólnokształcącego im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Radomiu. Następnie złożone zostały kwiaty i zapalone znicze przy pomniku ku czci zamordowanych.

Na radomskim cmentarzu przy ulicy Ofiar Firleja spoczywają zwłoki ponad 15 tys. osób, zamordowanych przez hitlerowców w masowych egzekucjach. Wśród pomordowanych było wielu więźniów z radomskiego więzienia i mieszkańców getta żydowskiego.

Do pierwszej egzekucji na Firleju doszło 4 kwietnia 1940 roku. Niemcy rozstrzelali wówczas 145 chłopów ze wsi Gałki, Gielniów i Mechlin, za udzielanie pomocy oddziałom majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala". Zamordowanych zasypano piachem. W maju 1940 roku rozstrzelano ok. 3500 osób – cywilów, żołnierzy, nauczycieli, partyzantów, rolników, którzy odmawiali przekazywania kontyngentów.

Transporty liczyły od kilku do kilkuset osób, choć zdarzały się także transporty z pojedynczymi ludźmi. Pomimo przemyślanych prób likwidacji dowodów ludobójstwa (w 1943 roku okupanci sprowadzili tutaj specjalne, ruchome krematoria oraz młyny), dzięki naocznym świadkom egzekucji m. in. mieszkańcom ukrytym w okolicznych lasach, po wojnie udało się odnaleźć ciała wielu ofiar ludobójstwa, jak również ujawnić niektóre okoliczności zbrodni. Na przykład, gdy samochody wiozące na Firlej skutych drutem skazańców grzęzły na leśnej drodze, wyciągano najbardziej wyczerpanych i składano ich żywych pod koła, aby samochody mogły szybciej wydobyć się z grzęzawiska.

Staraniem środowisk kombatanckich w 1969 roku w hołdzie pomordowanym początkowo ustawiono trzy drewniane krzyże oraz symboliczny grób z tablicą. W latach 1969 -75 wzniesiono pomnik ku czci poległych, którego oficjalne odsłonięcie nastąpiło w 1976 roku. Jego poświęcenia dokonał w 2005 roku, w dniu Święta Zmarłych, ówczesny biskup radomski Zygmunt Zimowski.