Rekonsekracja cmentarza żydowskiego po renowacji

Z udziałem przedstawicieli narodowości żydowskiej miała miejsce rekonsekracja cmentarza żydowskiego w Tarnowie. Remont trwał ponad dwa lata. Udało się odnowić ponad 120 macew, ogrodzenie i dom pogrzebowy. Na cmentarzu zainstalowane zostały latarnie i tabliczki informacyjne. Gruntowny remont przeszły też alejki.

W uroczystości uczestniczyli Żydzi ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Izraela, Szwecji, Danii, Holandii. Do Tarnowa przyjechali także konsul generalny Francji, Niemiec i Węgier, a także przedstawiciele konsula Austrii i ambasady Stanów Zjednoczonych. Był także naczelny rabin Polski Michael Schudrich.

Na początku modlono się za wszystkich spoczywających na tym cmentarzu i za ofiary Holokaustu.

Prezydent Tarnowa Roman Ciepiela mówił, że to ważny dzień dla Tarnowa. Wspominał, że przed II wojną światową Żydzi stanowili niemal połowę mieszkańców miasta. „Nasze sąsiedztwo zostało przerwane przez zagładę. Pamiętamy o żydowskich sąsiadach sprzed lat. Wyrażam nadzieję, że kolejne pokolenia też będą pamiętać o naszym wspólnym dziedzictwie” – dodał.

„Dukatem Tarnowskim” Prezydent Tarnowa wyróżnił sześć osób, które były zaangażowane w remont cmentarza. W tym gronie znalazła się także Elizabeth Szancer. „Na tym cmentarzu są moi przodkowie. Mój pradziadek prowadził młyn w Tarnowie. Pracowało u niego wielu mieszkańców, był dobroczyńcą miasta. Spoczywa na tym cmentarzu. Przed laty groby były bardzo zaniedbane, trudno było je odnaleźć. Dziś jest inaczej. Wsparłam remont cmentarza. To miejsce musi pozostać. Nie wolno nam nigdy zapomnieć” – mówiła wzruszona.

Renowacja cmentarza kosztowała trzy miliony zł. Dwa miliony 200 tys. złotych to grant z Unii Europejskiej. Wkład własny wyniósł 800 tys. zł. Datki przekazywali m.in. Żydzi ze Stanów Zjednoczonych. Pomogło także Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz samorząd Tarnowa.

„Udało nam się zidentyfikować ponad 11 tys. pochówków w ciągu 500 lat istnienia tego cmentarza. Z ocalałych macew odczytano imiona ponad 5500 ludzi. Nagrobków, które przetrwały jest znacznie więcej, ale część z nich jest zupełnie nieczytelna” – mówi Adam Bartosz, prezes Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie.

Po renowacji cmentarza coraz więcej rodzin znajduje swoich zmarłych dzięki bazie dostępnej w internecie. To najstarszy cmentarz w Tarnowie. Zdaniem Bartosza ma ogromną wartość historyczną, są tu zachowane nagrobki w kilku językach. „To jeden z najciekawszych obiektów tego typu w Polsce. Zachował się tu m.in. budynek do obmywania zwłok. Jest też oryginalny stół. To unikatowy egzemplarz w skali Polski. Dla mieszkańców Tarnowa to powinna być księga do nauki historii miasta”- uważa prezes Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie.

Nadal można tutaj chować zmarłych. Ostatni pochowek miał miejsce w 1993 roku. Na zakończenie uroczystości tarnowianie i goście mogli zabrać znicze i kamienie, które złożono na grobach.

Wiele osób dziękowało dziś Adamowi Bartoszowi za prace i poświęcenie, by odnowić to miejsce. Otwarcie cmentarza zbiegło się z wieczorną uroczystością w Krakowie, podczas której Adam Bartosz, prezes Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie zostanie uhonorowany nagrodą im. Ireny Sendlerowej, przyznawaną Polakom, którzy swym działaniem przyczyniają się do zachowania dziedzictwa żydowskiego i odnowy kultury żydowskiej w Polsce. Przyznaje je Fundacja Taubego.

Rekonsekracja cmentarza żydowskiego po renowacji rozpoczyna w Tarnowie XXIV Dni Pamięci Żydów Galicyjskich. Potrwają one do 14 lipca. Galicjaner Sztetl to jeden z największych festiwali żydowskich w Polsce. Będą koncerty i kino pod Bimą, zwiedzanie z przewodnikiem cmentarza żydowskiego, Jarmark Żydowski i wydarzenia, podczas których będzie można spróbować żydowskiej kuchni.