Rodzina Ulmów – droga na ołtarze

W związku z nadchodzącą beatyfikacją dziewięcioosobowej Rodziny Ulmów publikujemy krótką historię ich procesu beatyfikacyjnego. Autorem opracowania jest ks. dr Witold Burda, postulator procesu beatyfikacyjnego Rodziny, która w najbliższa niedzielę, 10 września w Markowej, zostanie wyniesiona na ołtarze..

Etap diecezjalny

29 września 1994 roku w Pelplinie miała miejsce pierwsza sesja dochodzenia diecezjalnego dotyczącego Sług Bożych ks. Henryka Szumana i 121 Towarzyszy, domniemanych męczenników II wojny światowej. Do tej licznej grupy należeli kapłani diecezjalni, zakonni, siostry zakonne oraz osoby świeckie, pochodzący z siedmiu diecezji i dwunastu zgromadzeń zakonnych w Polsce. Wszyscy oni zginęli z rąk niemieckich okupantów. Oddali swoje życie za wiarę w różnych miejscach na terenie kraju, a także poza granicami Polski, np. w obozach koncentracyjnych w Dachau, Sachsenhausen, Mittelbau, Buchenwald. To właśnie do tego grona została włączona cała Rodzina Ulmów, zamordowana z rąk żandarmów niemieckich w dniu 24 marca 1944 roku w Markowej. W trakcie prowadzonego dochodzenia – z racji braku potrzebnego materiału dowodowego – zmniejszyła się ilość tej licznej grupy domniemanych męczenników II wojny światowej ze 121 do 88 osób.

W celu zebrania zeznań świadków oraz dokumentacji dotyczącej domniemanego męczeństwa Rodziny Ulmów, w Archidiecezji Przemyskiej obrządku łacińskiego, w dniach od 17 września 2003 roku do 25 kwietnia 2008 roku, odbył się proces rogatoryjny. Proces dotyczący całej grupy 89 domniemanych męczenników II wojny światowej zakończył się celebracją ostatniej sesji, która miała miejsce w Pelplinie w dniu 24 maja 2011 roku.

Następnie, zebrane na tym etapie procesu beatyfikacyjnego dokumenty, zostały przekazane do watykańskiej Kongregacji (aktualnie Dykasterii) Spraw Kanonizacyjnych. Liczyły one 115 tomów. W ten sposób rozpoczął się drugi etap tego procesu, tzw. faza rzymska. Po formalnym otwarciu przesłanych do Kongregacji dokumentów i sprawdzeniu, czy zostały zachowane przepisy na szczeblu diecezjalnym, w dniu 10 maja 2013 roku Dykasterium watykańskie wydało dekret o ważności prawnej, poprzez który została uznana wartość dowodowa materiału zebranego podczas etapu diecezjalnego.

Osobny proces

Biorąc pod uwagę stale wzrastającą opinię męczeństwa, którą cieszy się Rodzina Ulmów, a także dla większego podkreślenia przykładu ich życia i tragicznej śmierci, Ksiądz Arcybiskup Adam Szal, Metropolita Przemyski obrządku łacińskiego, w dniu 31 stycznia 2017 roku zwrócił się do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych z prośbą o wyłączenie z procesu sługi Bożego Henryka Szumana i 88 Towarzyszy, sprawy sług Bożych Józefa i Wiktorii Ulmów i ich siedmiorga Dzieci. Dykasterium Stolicy Apostolskiej, reskryptem z dnia 20 lutego 2017 r., przychyliło się do tej prośby. W ten sposób został otwarty nowy i niezależny proces, który prowadzony jest od tamtego momentu przez Archidiecezję Przemyską obrządku łacińskiego.

Nosi on następującą nazwę: Proces beatyfikacyjny lub deklaracja o męczeństwie Sług Bożych Józefa Ulmy i Wiktorii Ulmy, Małżonków, i 7 Towarzyszy, ich Dzieci, zabitych, jak się utrzymuje, z powodu nienawiści do Wiary (+1944).

Archidiecezja przemyska

W lipcu 2020 r. zostały ukończone prace nad Positio, której celem było wykazanie obecności wszystkich elementów konstytutywnych męczeństwa tak, jak rozumie je Kościół katolicki. Męczeństwo to: dobrowolnie przyjęta śmierć, poniesiona za wiarę w Chrystusa lub za praktykowanie jakiejś innej cnoty w relacji do Boga (Benedykt XIV).

Po zakończeniu prac nad Positio o męczeństwie Rodziny Ulmów w dniu 16 lutego 2021 roku była ona przedmiotem oceny od strony historycznej (przez siedmiu Konsultorów historyków).

Następnie Positio była przedmiotem dyskusji teologicznej przez dziewięciu Konsultorów teologów (22.02.2022 roku). Wnioski i ocena członków obydwu Komisji były pozytywne.

Całościowej – również pozytywnej – oceny sprawy dokonali kardynałowie i biskupi – członkowie Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych w dniu 6 grudnia 2022 roku.

Wnioski kardynałów i biskupów – równoznaczne z orzeczeniem – zostały przedłożone przez Prefekta Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych Kardynała Marcello Semeraro Ojcu Świętemu Franciszkowi do ostatecznej aprobacji. Miało to miejsce w czasie audiencji u Ojca Świętego w dniu 17 grudnia 2022 roku.

Przez decyzję Papieża, który autoryzował Dykasterię do opublikowania odnośnego dekretu o męczeństwie, zakończyła się droga do chwały ołtarzy Rodziny Ulmów, rozpoczęta 24 marca 1944 roku w Markowej. Tam też 10 września br. dziewięcioosobowa Rodzina Ulmów zostanie beatyfikowana.

Ks. dr Witold Burda