Patriarchat Moskiewski przyjął pod swoją jurysdykcję abp. Jana z Paryża

Święty Synod Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP) przyjął pod swoją jurysdykcję abp. Jana (Renneteau), który do niedawna kierował arcybiskupstwem parafii tradycji rosyjskiej w Europie Zachodniej. Wraz z nim do RKP przeszła część duchowieństwa i wiernych arcybiskupstwa. Nowo przyjęty hierarcha otrzymał tytuł arcybiskupa dubińskiego.

Decyzję w tej sprawie Synod podjął 14 września, rozpatrując – jak głosi oświadczenie oficjalne tego gremium biskupiego – 14 bm. pismo arcybiskupa, w którym prosił on o „wejście we wspólnotę kanoniczną i jedność z Patriarchatem Moskiewskim wraz z pragnącymi pójść w jego ślady duchownymi i parafiami”. Hierarcha zapowiadał w nim ponadto, że w najbliższym czasie odbędzie się zebranie tych parafii, które skierują do patriarchy i Świętego Synodu swoje propozycje co do kanonicznej formy ich organizacji.

W zaistniałej sytuacji Święty Synod RKP postanowił przyjąć pod swoją jurysdykcję arcybiskupa Jana, przyznając mu tytuł „dubińskiego”, jak również wszystkich pragnących tego i podlegających mu księży oraz parafie, które wyrażą takie pragnienie. Postanowiono też zlecić nowemu arcybiskupowi dubińskiemu zarządzanie tymi parafiami. Synod zapowiedział ponadto, że – gdy otrzyma pismo z zebrania parafii – oddzielnie rozpatrzy sprawę kanonicznych form ich organizacji. Punktem wyjścia będą przy tym ukształtowana historycznie specyfika kierowania parafiami oraz tradycje liturgiczne i duszpasterskie, ustanowione niegdyś przez metropolitę Eulogiusza z uwzględnieniem warunków istnienia kierowanej przezeń jednostki kościelnej w Europie Zachodniej.

Arcybiskupstwo zachodnioeuropejskich parafii tradycji rosyjskiej powstało w 1921, gdy tymczasowe zarządzanie kościołami rosyjskimi w Europie Zachodniej ówczesny patriarcha moskiewski Tichon, Święty Synod i Najwyższa Rada Kościelna zlecili abp. Eulogiuszowi (Gieorgijewskiemu). Różne czynniki, przede wszystkim ówczesna sytuacja w Rosji Sowieckiej, w której wzmagały się prześladowania religijne, sprawiły, że w 1931 parafie, podległe abp. Eulogiuszowi, przeszły „na zasadzie tymczasowości” pod jurysdykcję Patriarchatu Konstantynopolskiego jako egzarchat.

Sam Eulogiusz wielokrotnie podkreślał, że „jest to tylko czasowe zerwanie oficjalnych stosunków administracyjnych” z Patriarchatem Moskiewskim do czasu, „gdy zostaną przywrócone ogólnie uznana władza kościelna i normalne warunki życia Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego”.

W 1945, w 2 lata po przyzwoleniu Stalina na w miarę normalne działanie RKP, metropolita Eulogiusz i dwaj jego wikariusze (biskupi pomocniczy) abp Włodzimierz i bp Jan poprosili patriarchę moskiewskiego i całej Rusi Aleksego I o przyjęcie ich wraz z podległymi im parafiami na łono RKP. 7 września 1945 Święty Synod postanowił uznać metropolitę i dwóch jego wikariuszy oraz wszystkich 75 parafii, które im podlegały, za „zjednoczonymi z Kościołem macierzystym i zachować na przyszłość Egzarchat Kościołów Zachodnioeuropejskich w jego istniejących granicach z metropolitą Eulogiuszem na czele jako egzarchą Patriarchatu Moskiewskiego”.

Ale po śmierci metropolity w rok później większość duchowieństwa i wiernych egzarchatu powróciła pod władzę Konstantynopola. Taki stan rzeczy trwał do 27 listopada 2018, gdy Synod Kościoła Konstantynopolskiego postanowił rozwiązać egzarchat a jego wiernych włączyć do działających w Europie Zachodniej parafii greckich. Spowodowało to wielkie zamieszanie i zaniepokojenie wśród zachodnioeuropejskiego duchowieństwa i wiernych tradycji rosyjskiej.

W tej sytuacji abp Jan, którego 30 sierpnia Patriarchat Konstantynopola pozbawił kierowania egzarchatem (jego miejsce zajął metropolita Galii, czyli Francji, Emanuel), postanowił przejść do Patriarchatu Moskiewskiego wraz z grupą wiernych sobie księży i świeckich. 14 bm. Kościół rosyjski przyjął go pod swoje „skrzydła”.