Rosz ha-Szana 2024 – Żydowski Nowy Rok

Głównym nakazem i tematem tego dnia jest dęcie w szofar, barani róg, który przypomina o związaniu Izaaka, syna Abrahama i Sary, w zastępstwie którego złożono barana w ofierze – o żydowskich tradycjach noworocznych w kontekście pierwszego dnia 5785 roku opowiada Centrum Heschela KUL rabin Oded Peles, kantor, muzykolog i izraelski pedagog.

Pełny tekst:

Rosz ha-Szana, co dosłownie oznacza głowę roku, to żydowski Nowy Rok. Z Miszny i Talmudu Babilońskiego dowiadujemy się, że świat został stworzony w ostatnich pięciu dniach miesiąca Elul. Adam i Ewa zostali stworzeni szóstego dnia stworzenia, który był pierwszym dniem miesiąca Tiszri – Rosz ha-Szana. Tak więc w Rosz ha-Szana świętujemy i upamiętniamy rocznicę stworzenia świata i ludzkości. Co więcej, Miszna (traktat Rosz ha-Szana) uczy nas, że świat i ludzie są sądzeni w czasie Rosz Haszana: „wszystkie stworzenia przechodzą przed Nim jak owce, jak jest powiedziane: „On, który ukształtował każdemu z nich serce, On, który zważa na wszystkie ich czyny” (Ps 33,15).

Talmud (traktat Rosz ha-Szana) omawia Dzień Sądu w następujący sposób: „Rabbi Yoḥanan powiedział: Trzy księgi są otwierane w Rosz ha-Szana przed Świętym: jedna dotycząca zupełnie złych ludzi, druga zupełnie prawych ludzi, a trzecia ludzi o pośrednim statusie, których dobre i złe uczynki są jednakowo zrównoważone. Ludzie, których dobre uczynki są oczywiste zostają zapisani natychmiast w Księdze Życia; ci, którzy przekroczyli miarę zła w swoim życiu – w Księdze Śmierci; natomiast wszyscy pozostali zostają sklasyfikowani jako ci „po środku”, (pomiędzy) – w księdze tymczasowej – i ich los zostaje przesądzony pomiędzy Rosz ha-Szana i Jom Kippur, Dzień Pojednania”.

Jedną z tradycji tego dnia jest noszenie białych szat symbolizujących czystość od grzechów. Dni Święte obejmują nabożeństwa i liturgię w synagogach, podczas których ogłaszamy suwerenność Boga nad światem. Głównym nakazem i tematem tego dnia jest dęcie w szofar, barani róg, który przypomina nam o związaniu Izaaka, syna Abrahama i Sary, w zastępstwie którego złożono barana w ofierze. Szofar przypomina nam również o przymierzu między Bogiem a ludźmi, niosąc ze sobą przesłanie ofiary, sądu, nadziei, przebaczenia i ciągłości. Na zakończenie nabożeństw w synagodze jest zwyczajem, aby życzyć sobie nawzajem dobrego, zdrowego roku i tego abyśmy zostali zapisani w „Księdze Życia”.

Istnieją różne zwyczaje i tradycje związane ze świętem Rosz ha-Szana w domu, zwłaszcza dotyczące świątecznego jedzenia. Bardzo popularne są słodkie potrawy, aby odzwierciedlić słodki rok, który mamy nadzieję nadejdzie. Najbardziej znane jest spożywanie jabłek zanurzonych w miodzie. Tradycyjny chleb chałka/ challah, który spożywa się na święto Rosz ha-Szana, jest okrągły i symbolizuje wieczny cykl życia. Chałka jest również maczana w miodzie. Każdy z wybranych pokarmów – zazwyczaj granat, daktyl, fasola szparagowa, burak, dynia, por i głowa ryby – symbolizuje życzenie lub błogosławieństwo pomyślności i zdrowia w nadchodzącym roku.

Ze Świętego Miasta Jeruzalem życzę i modlę się, aby Bóg obdarzył nas wszystkich spokojnym, słodkim i zdrowym NOWYM ROKIEM!

Komentarz wideo:

O autorze:

Rabin Oded Peles jest rabinem konserwatywnej kongregacji Shevet Achim w Jerozolimie.

Kantor, muzykolog i izraelski pedagog, rabin Peles urodził się w Izraelu w holendersko-niemieckiej rodzinie żydowskiej. Podążając śladami swojego dziadka, znanego kantora w Holandii, Oded służył i występował jako kantor w społecznościach na całym świecie. Specjalizuje się w unikalnych tradycjach muzycznych i liturgii Żydów zachodnioeuropejskich.

Od ponad dwudziestu lat rabin Peles jest aktywny w dialogu międzywyznaniowym zarówno w swojej pracy, jak i poprzez studia akademickie. Od wielu lat przewodzi chrześcijańsko-żydowskiej grupie hebrajskiej w Jerozolimie, która studiuje Biblię, Stary i Nowy Testament.