Rosz Haszana 5777 – w niedzielę Żydowski Nowy Rok

W niedzielę, 2 października, po zachodzie słońca rozpoczyna się Rosz Haszana – żydowski Nowy Rok. Żydzi na całym świecie, także w Polsce będą świętować nadejście 5777 roku – zgodnie z tradycją tyle lat minęło od stworzenia świata. Święto obwieści tradycyjny dźwięk dęcia w szofar – specjalnie przygotowany róg barani.

Żydowski Nowy Rok jest świętem radosnym i refleksyjnym zarazem, ponieważ przypomina o sądzie Bożym.
Święto nosi nazwę Rosz Haszana (dosłownie: głowa roku) i trwa dwa dni. Trzeba jednak pamiętać, że dzień w tradycji żydowskiej zaczyna się nie od wschodu, ale od zachodu słońca. Dlatego pierwszy dzień Nowego Roku, Erew Rosz Haszana (wieczór noworoczny) zaczyna się w niedzielę wieczorem i kończy w poniedziałek. Drugi dzień święta zaczyna się w poniedziałek i kończy we wtorek, 14 września.

Przed II wojną światową nazywano Rosz Haszana świętem Trąbek – a to za sprawą szofaru, baraniego rogu, którym trąbi się kilkakrotnie podczas modłów. Szofar przypomina o biblijnej ofierze Izaaka. Jest również sygnałem do walki ze złem tkwiącym w każdym człowieku – siłę szofaru pokazali starożytni Izraelici, którzy obalili z pomocą trąb mury Jerycha.

„Z okazji Rosz Haszana, chciałbym życzyć wszystkim błogosławieństwa w Nowym Rok, pełnym zdrowia, spokoju, umiejętności znajdywania dobra w drugim człowieku oraz cierpliwości, by to dobro znaleźć” – mówi Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski.

Podczas Rosz Haszana synagogi są pełne modlitw i podniosłych melodii. Zwykle w tym czasie zapraszani są kantorzy, którzy swoim śpiewem uświetniają czas świąteczny. W Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie podczas tegorocznych świąt będzie dwóch kantorów. W ortodoksyjnej Synagodze im. Nożyków tę role będzie pełnił rabin Hershel Lieber, a w reformowanej Synagodze Ec Chaim kantorka Aviw Weinberg.

Rabin Hershel Lieber, który będzie przewodził modlitwom jest księgowym z zawodu i już 30 lat jest zaangażowany w kiruv (działania na rzecz przyciągnięcia Żydów bliżej judaizmu). Podróżował ze swoją żoną Pesi do Związku Radzieckiego w ciężkich latach reżimu komunistycznego, żeby rozpowszechniać Torę. Przewodził on Jesziwie w Kiszyniewie, która przez 12 lat z powodzeniem wychowała wielu studentów. W Polsce przez ponad 25 lat wykładał na letnich obozach organizowanych przez Fundację Laudera. Corocznie od 1979 roku przybywa do Warszawy, by przewodzić modlitwom w trakcie święta Rosz Haszana i Jom Kipur.

Kantorka Aviv Weinberg, która uświetni modlitwy w reformowanej Synagodze Ec Chaim jest absolwentką Seminarium Sztuk Kantoralnych w Kolegium Abrahama Geigera przy Uniwersytecie Poczdamskim, ukończyła Studia Żydowskie na Uniwersytecie Poczdamskim. Doskonaliła swoje umiejętności pod kierunkiem wielu kantorów z Izraela i Stanów Zjednoczonych.

Rosz Haszana jest częścią tzw. Wielkich Świąt – tydzień po zakończeniu Nowego Roku, 22 września (9 Tiszri) rozpoczyna się dwudniowe święto Jom Kipur – jedno z najważniejszych świąt w kulturze żydowskiej, zwane również Dniem Sądu.

To w czasie tego święta decyduje się przyszłość człowieka w nadchodzącym roku. Tydzień pomiędzy Rosz Haszana a Jom Kipur nazywany jest Sądnymi Dniami, czyli czasem pokuty. To czas, kiedy każdy Żyd powinien przeprosić swoich bliskich, przyjaciół, znajomych za krzywdy, które im wyrządził w minionym roku. Podczas nabożeństw z kolei prosimy o unieważnienie pochopnie złożonych obietnic o charakterze duchowym, wyrażamy skruchę, deklarujemy chęć naprawy błędów i prosimy – ludzi i Boga – o przebaczenie.

Na Rosz Haszana tradycyjnie je się potrawy słodkie, które mają zapewnić, że nadchodzący rok będzie słodki i pomyślny. Symbolem święta są jabłka podawane z miodem, daktyle, granaty i wszystkie potrawy wykorzystujące te składniki. Ponieważ Rosz Haszana to „głowa roku”, tradycyjną potrawą noworoczną jest ryba z zachowaną głową. Na stole powinny się też znaleźć okrągłe (jak rok) chałki.