Rozpoczęły się Gnieźnieńskie Dni Judaizmu

Projekcją filmu „Fabryka Wielkich Mistrzów” rozpoczęły się Gnieźnieńskie Dni Judaizmu. Obchody potrwają do 19 stycznia. W programie także sympozjum „Miłosierdzie i sprawiedliwość w judaizmie i chrześcijaństwie”.

Obchodzony zawsze 17 stycznia Dzień Judaizmu odbędzie się już po raz dziewiętnasty. W tym roku zbiega się z 50. rocznicą publikacji przełomowej deklaracji Soboru Watykańskiego II „Nostra aetate” o stosunku do Żydów i innych religii niechrześcijańskich. Jak mówi organizator gnieźnieńskich obchodów, ks. dr hab. Waldemar Szczerbiński, twierdzenie, że zmiana we wzajemnych relacjach nastąpiła dopiero w wyniku soborowych uchwał jest jednak pewnym uproszczeniem, zaczęła się ona już dekadę wcześniej.

„Włączenie się Kościoła katolickiego w dialog z Żydami było spowodowane nie jednym, lecz trzema czynnikami: Shoah, powstaniem państwa Izrael oraz nową świadomością Kościoła. Zagłada Żydów europejskich postawiła Kościół przed pytaniem, dlaczego dokonało się to w Europie ugruntowanej na wartościach chrześcijańskich? Zrodziła się wewnątrz Kościoła potrzeba rozpoznania i przezwyciężenia elementów antyżydowskich i antyjudaistycznych w tradycji chrześcijańskiej. Z kolei powstanie państwa żydowskiego otwierało refleksję nad znaczeniem tego wydarzenia w wymiarze teologicznym oraz nad znaczeniem religii żydowskiej” – tłumaczy ks. Szczerbiński.

Jak dodaje, zmiana we wzajemnych relacjach rozpoczęła się w latach 50. ubiegłego wieku, lecz szczególnego wyrazu nabrała za pontyfikatu Jana XXIII. To właśnie do tego papieża przybyła delegacja rabinów z Ameryki, którzy pragnęli podjąć dialog z Kościołem katolickim. Troska, aby odbudować relację katolicko-judaistyczną stała się też elementem pontyfikatu Pawła VI, czego wyrazem jest wspomniany soborowy dokument dotyczący Żydów.

„Przedsoborowa teologia nie uwzględniała refleksji nad judaizmem, natomiast Sobór wskazał, że nie można zrozumieć tajemnicy Kościoła bez wniknięcia w to, co nas z judaizmem łączy i dzieli. W ten sposób Kościół wskazywał swoim wyznawcom, że to nie tylko naród Judasza, lecz przede wszystkim naród Jezusa” – wyjaśnia ks. Szczerbiński.

Gnieźnieńskie Dni Judaizmu potrwają do 19 stycznia. Obchody otworzyła dziś gnieźnieńska premiera filmu „Fabryka wielkich mistrzów” oraz spotkanie z reżyserem obrazu Dariuszem Grzeszczykiem. Jego akcja rozpoczyna się w 1941 na obszarze nowo powstałego getta w Białymstoku, gdzie niemiecki fabrykant i działacz NSDAP Oskar Steffen (Sebastian Radecki) tworzy profesjonalne atelier do kopiowania największych dzieł malarstwa światowego. Kilkunastoosobowa grupa malarzy pochodzenia żydowskiego pod kierownictwem Abrahama Bermana (Piotr Brózdziak) kopiuje zlecone przez Niemców obrazy z nadzieją, że niemieccy faszyści, znawcy sztuki, pozostawia ich przy życiu. W ciągu tygodnia film obejrzą uczniowie gnieźnieńskich szkół i nieodpłatnie mieszkańcy Gniezna.

W ramach Dni Judaizmu 18 stycznia odbędzie się także spotkanie Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka z Naczelnym Rabinem Polski Michaelem Schudrichem. Wezmą w nim udział także ambasador Izraela w Polsce Anna Azari, przewodnicząca Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Poznaniu Alicja Kobus oraz władze miasta i powiatu gnieźnieńskiego.

Gnieźnieńskie Dni Judaizmu zakończy sympozjum o rozumieniu miłosierdzia i sprawiedliwości w chrześcijaństwie i judaizmie, które odbędzie się 19 stycznia w auli Instytutu Kultury Europejskiej UAM. „Prelegenci, zarówno żydowscy jak i katoliccy, podejmą wspólny wysiłek, aby jeszcze bardziej i jeszcze głębiej wniknąć w tajemnicę Bożego Miłosierdzia” – informuje ks. Waldemar Szczerbiński.

Ogólnopolski Dzień Judaizmu jest inicjatywą Konferencji Episkopatu Polski. Został ustanowiony w 1997 roku. Jego celem jest rozwój dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii. Polska jest drugim, po Włoszech, europejskim krajem, w którym zaczęto organizować takie obchody. Później włączyły się w tę inicjatywę m.in. Austria, Holandia i Szwajcaria.

Dzień Judaizmu ma pomóc katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa. Jest to też okazja – jak podkreśla Komitet ds. Dialogu z Judaizmem – do propagowania posoborowego wyjaśniania tekstów Pisma Świętego, które w przeszłości mogły być interpretowane w sposób antyjudaistyczny i antysemicki, do wyjaśniania wiernym tragedii Zagłady Żydów i ukazywania antysemityzmu jako grzechu.