Rząd chce bardziej promować język polski wśród Polonii i obcokrajowców na świecie

Kultywowanie polskiej tradycji i języka polskiego jako języka ojczystego wśród Polonii oraz wspieranie osób zainteresowanych nauką języka polskiego jako języka obcego – to główne zadania Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego. Do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy powołującej tę instytucję.

Projekt skierowany do Sejmu przez Radę Ministrów przewiduje utworzenie Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego z siedzibą w Warszawie. Celem tej nowej instytucji ma być wspieranie rozwoju języka polskiego za granicą, a jego działalność ma być skierowana do osób mieszkających na całym świecie.

W uzasadnieniu projektu podano, że poza granicami kraju żyje 18-20 mln Polaków i osób polskiego pochodzenia. Jedna trzecia z tej grupy to Polacy urodzeni i wychowani w Polsce. Pozostała część to osoby polskiego pochodzenia o różnym stopniu więzi z polskością. Polonia i Polacy za granicą plasują się na szóstym miejscu w świecie pod względem liczebności w stosunku do ludności kraju ojczystego.

Na szczególną uwagę, ze względu na liczebność, zasługują obywatele polscy żyjący w Republice Federalnej Niemiec. Ma to być 866 tys. 690 osób (dane Federalnego Urzędu Statystycznego z 2020 r.). Statystyka ta nie uwzględnia osób z podwójnym obywatelstwem: polskim i niemieckim, ani osób o polskich korzeniach, które posiadają wyłącznie obywatelstwo niemieckie. W szerszym ujęciu ma chodzić o ok. 2 mln osób posiadających polskie tło migracyjne w RFN.

Ponadto zadaniem Instytutu miałoby być upowszechnianie, także poprzez zaangażowanie państwa, języka polskiego jako języka obcego wśród osób nieposiadających polskiego pochodzenia. Znajomość języka polskiego wśród tej grupy osób mogłoby sprzyjać nie tylko bezpośredniemu zapoznawaniu się z szeroko pojętą polską kulturą i tradycją, a zatem sprzyjać promocji Polski, ale też umożliwiać realizację przedsięwzięć m.in. biznesowych, które przyczyniają się do rozwoju ekonomicznego kraju.

O zainteresowaniu nauką języka polskiego jako języka obcego ma świadczyć m.in. liczba uczelni zagranicznych zgłaszających co roku zainteresowanie skierowaniem przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej lektorów języka polskiego do pracy w takich uczelniach. Corocznie liczbę tych uczelni szacuje się na ponad 50.

„Objęcie wsparciem tak dużej grupy osób wymaga utworzenia podmiotu, którego celem będzie koordynowanie i wzmacnianie dotychczasowych działań w zakresie kultywowania tradycji polskiej i wartości języka polskiego oraz promocji języka polskiego jako języka ojczystego wśród Polonii i Polaków za granicą, a także języka polskiego jako języka obcego wśród osób niebędących obywatelami polskimi i nieposiadających polskich korzeni” – czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy.

Zadania na rzecz Polonii i Polaków za granicą są realizowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, które odpowiada za politykę wobec Polonii i Polaków za granicą. Zadania te polegają zwłaszcza na kultywowaniu polskiej tradycji i wartości języka polskiego oraz „budowaniu, podtrzymywaniu i rozwojowi więzi z Polską w celu mobilizacji potencjału intelektualnego, kulturalnego, ekonomicznego i politycznego Polonii i Polaków za granicą w interesie Rzeczypospolitej Polskiej”.

Instytucja ma ustanawiać i finansować stypendia dla osób należących do Polonii, Polaków zamieszkałych za granicą oraz osób nieposiadających polskiego pochodzenia.

Z kolei działania na rzecz nauczania języka polskiego jako języka obcego realizują MSZ i Instytuty Polskie na całym świecie. Utworzenie instytucji, której jednym z zadań będzie wspieranie upowszechniania języka polskiego jako języka obcego, ma wzmocnić i uzupełnić dotychczasowe działania w tym obszarze.

Na czele Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego ma stać dyrektor oraz Rada. Środki na funkcjonowanie instytucji mają pochodzić z dotacji podmiotowej z budżetu państwa przekazywanej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania ze środków, którymi dysponuje ten minister.

W 2022 r. zaplanowano na działalność Instytutu 39,8 mln zł, a na rok 2023 i w latach kolejnych 92,4 mln zł. Z tej pierwszej kwoty wyodrębnione zostanie prawie 15 mln zł na wsparcie skierowane do Polaków i Polonii w Republice Federalnej Niemiec, natomiast od roku 2023 wsparcie to będzie kierowane systemowo do Polonii i Polaków na całym świecie oraz do osób nieposiadających polskiego pochodzenia.