Samotność Polaków kosztuje budżet 19,2 mld zł rocznie

Samotność to nie tylko poważny problem społeczny, ale też konkretne koszty finansowe. Według ostrożnych szacunków: 19,2 mld zł rocznie. To równowartość jednej piątej budżetu NFZ – czytamy w niedawno opublikowanym raporcie Instytutu Zdrowia Człowieka „Koszty samotności w Polsce”.

Raport jest pierwszą kompleksową analizą na temat, tego jak niechciane poczucie samotności wpływa na gospodarkę Polski, kondycję przedsiębiorstw i finanse publiczne. Punktem wyjścia było opracowanie wydane w 2018 roku przez brytyjski think tank New Economic Foundation, w którym oszacowano, że samotność kosztuje brytyjską gospodarkę minimum 2,5 mld funtów rocznie. W raporcie Instytutu Zdrowia Człowieka skorzystano z tej samej metodologii, ale dane dotyczą Polski.

Okazuje się, że koszty samotności dla Polskiej gospodarki w 2022 roku są zdecydowanie wyższe (pomimo różnicy nominalnej wartości PKB na korzyść gospodarki brytyjskiej) niż dla gospodarki Wielkiej Brytanii w 2018 roku.

Niezdrowa samotność

Ale dlaczego samotność miałaby wpływać na budżet państwa? I w jaki sposób?

Osoby odczuwające niechcianą samotność bardziej niż inne skarżą się na zły stan zdrowia, zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Istnieją jednak trzy schorzenia, dla których istnieją najlepsze dowody łączące je z samotnością: depresja, udar i choroba wieńcowa.

W 2020 roku w Polsce zaburzenia psychiczne (nie licząc uzależnień) stwierdzono u pacjentów 1,5 mln razy. W 2022 roku wystawiono w Polsce prawie 1,3 mln zwolnień lekarskich z tego powodu, co przełożyło się na 23,8 mln dni absencji w pracy. Stanowi to 10 procent wszystkich nieobecności chorobowych w Polsce. Zaburzenia psychiczne są już w pierwszej piątce najczęściej występujących zwolnień chorobowych, a ich udział z roku na rok rośnie.

Zaburzenia psychiczne są najbardziej zauważalne wśród najmłodszych osób (16-30 lat). Z przytoczonych w raporcie badań Instytutu Pokolenia wynika, że aż połowa osób w tym wieku deklarujących odczuwanie niechcianej samotność ma jednocześnie objawy depresji.

19,2 mld zł – według ostrożnych szacunków

A co z innymi gospodarczymi skutkami samotności? Skąd kwota 19,2 mld zł rocznie? Autorzy raportu „Koszty samotności w Polsce” skorzystali z założeń, które przyjęli autorzy brytyjskiego opracowania. Wzięli pod uwagę cztery problemy:

– Samotność wpływa negatywnie na zdrowie pracowników, przez co muszą oni iść na zwolnienia lekarskie, co obniża produktywność i generuje koszt dla państwa, pracodawców i gospodarki (w 2022 r. w Polsce to koszt 880 mln zł).

– Samotność, wpływając na zdrowie pracowników, zmusza ich rodziny do poświęcania czasu na pomoc osobom chorym. Koszt powstaje w momencie, kiedy opiekunowie nie pracują, tylko poświęcają swój czas na opiekę nad chorymi (70 mln zł).

– Samotność wpływa na ogólny dobrostan pracowników, obniżając ich produktywność w miejscu pracy (7,9 mld zł).

– Samotność wpływa na ogólny dobrostan pracowników, powodując odejścia z pracy i generując koszty dla pracodawców związane z wyższą rotacją pracowników (10,3 mld zł).

Autorzy raportu „Koszty samotności w Polsce” nie zakładają, że wszystkie przypadki zachorowania na depresję, udar i chorobę wieńcową zostały wywołane samotnością. Założyli jedynie posługując się brytyjskimi badaniami, że pewna część takich przypadków (inna przy każdej chorobie) ma źródła w samotności.

Wyliczenia są bardzo ostrożne, bo nie uwzględniają np. utraty wpływów z podatków osób, które w ogóle nie podejmują pracy z powodu chorób związanych z poczuciem samotności, i kosztów wizyt lekarskich i badań.

Trzeba się pilnie przyjrzeć epidemii samotności, zwłaszcza wśród młodych ludzi, i jej przeciwdziałać – alarmują autorzy raportu. Ich propozycje to m.in. promowanie higieny cyfrowej (nadużywanie mediów to ważna przyczyna samotności młodzieży) i pilotażowe programy wzmacniające więzi społeczne.

Raport „Koszty samotności w Polsce można przeczytać tutaj http://www.izc.pl/images/docs/2024/koszty-samotnosci-w-polsce.pdf

Telefon do współautora raportu, Michała Kota: 601-130-333