Sandomierz: sympozjum o stosunkach chrześcijańsko-żydowskich w historii i sztuce

Międzynarodowe sympozjum pt. "Stosunki chrześcijańsko-żydowskie w historii, sztuce i pamięci. Europejski kontekst dzieł w katedrze sandomierskiej" odbyło się wczoraj w Sandomierzu. Spotkanie dotyczyło relacji chrześcijan i żydów z perspektywy historii, czasu, kultury i sztuki na przykładzie XVIII – wiecznego obrazu ukazującego rzekomy mord rytualny Żydów sandomierskich.

W konferencji wzięli udział: ordynariusz sandomierski bp Krzysztof Nitkiewicz, bp Mieczysław Cisło, przewodniczący Rady ds. Dialogu Religijnego oraz Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem przy Konferencji Episkopatu Polski oraz naukowcy z USA i Polski.

Prof. Magda Teter z Wesleyan Universisty w USA w swym wystąpieniu zwróciła uwagę, że celem sympozjum było spojrzenie na sandomierskie obrazy XVIII – wieczne Karola de Prevot, ukazujące śmierć pierwszych męczenników Kościoła Powszechnego, zwłaszcza na jeden z najbardziej bulwersujących, dotyczący rzekomego mordu rytualnego dokonanego przez Żydów. Zdaniem prof. Teter, należy go zbadać i opisać w sposób naukowy.

Prof. Feliks Kiryk przybliżając postać ks. Stefana Żukowskiego – zleceniodawcy namalowania obrazów – wspomniał o ciężkich czasach w jakich on żył. Naukowiec zwrócił uwagę, że wówczas w kraju panowała bieda, wybuchały często wojny i konflikty zbrojne i obywatele byli źle wykształceni. – I choć człowiek ten wiele dobrego zrobił dla świątyń i Kościoła, jednak wykazywał wielką niechęć wobec Żydów – mówił prof. Kiryk.

Prof. Piotr Krasny mówiąc na temat sandomierskich „Tryumfów Męczenników” i ich rzymskich wzorów zwrócił uwagę na wyobrażenia namalowanych domniemanych męczeństw, dotyczących masakry szlachty podczas potopu szwedzkiego i mordu rytualnego dokonanego przez Żydów.

– Oba obrazy nie przystają precyzyjnie do wzniosłego programu ikonograficznego męczeńskiego cyklu, toteż nie mają większego znaczenia dla jego ideowego przesłania – podkreślił naukowiec.

Kustosz Urszula Stępień mówiła o znajdującym się w sandomierskiej katedrze dziele malarskim Karola de Prevot wykonanym po 1708 r.a ukazującym w realistyczny sposób śmierć pierwszych męczenników Kościoła Powszechnego. Dzieło składa się z 12 wielkich obrazów namalowanych na płótnie, oprawionych w snycerską dekorację w formie boazerii o architektonicznych podziałach.

Wśród niech jest także obraz będący echem procesu wytoczonego przeciwko Żydom sandomierskim, którzy zostali oskarżeni o mord rytualny – przypomniała pani kustosz. Obrazy namalowane zostały one na zlecenie kanonika Stefana Żuchowskiego, który w imieniu sandomierskiej kapituły zawarł kontrakt z malarzem Karolem de Prevot.

Bp Krzysztof Nitkiewicz podkreślił ważność tego typu konferencji, które, jak zaznaczył, stają się okazją do szerszego spojrzenia na sprawy trudne i wejścia na budującą drogę wspólnego dialogu. – Spoglądamy w przeszłość, aby lepiej zrozumieć istniejące problemy, rozwiązywać je i budować przyszłość. Nie boimy się przełomowych decyzji, ale one wymagają przygotowania serc i umysłów – komentował biskup sandomierski.

Natomiast bp Mieczysław Cisło zaznaczył, że sympozjum koncentruje ogólnopolską uwagę na sandomierskiej
inicjatywie w kierunku otwarcia na dialog z judaizmem, który jest fundamentalną opcją Kościoła od Soboru Watykańskiego II.

– Komitet ds. Dialogu z Judaizmem przy Konferencji Episkopatu Polski promuje tego typu sympozja i konferencje – zaznaczył bp Cisło. Podziękował też bp. Nitkiewiczowi za przyjęcie organizacji ogólnopolskich obchodów Dnia Judaizmu w przyszłym roku.

Sympozjum, które odbyło się w Katolickim Domu Kultury im. św. Józefa zorganizowane zostało przy współpracy Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu oraz Wesleyan University w USA.