Sandomierz: w Bibliotece Diecezjalnej zakończono konserwację księgozbiorów i archiwaliów
22 stycznia 2020 | 21:48 | apis | Sandomierz Ⓒ Ⓟ
Zakończono zostały prace konserwatorskie i digitalizacyjne cennych księgozbiorów, rękopisów i inkunabułów w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu. Opracowano także i udostępniono zasoby archiwalne na potrzeby powołanego w 2019 r. przez biskupa Krzysztofa Nitkiewicza Archiwum Diecezji Sandomierskiej.
W 2019 r. dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach programu „Ochrona Zabytków”, udało się przeprowadzić konserwację 11 inkunabułów i 50 rękopisów z okresu od XV do XVII wieku.
Jak podkreśla ks. Piotr Tylec, dyrektor Biblioteki Diecezjalnej, rękopisy – unikatowe zabytki, są prawdziwymi skarbami nie tylko biblioteki, ale i dziedzictwa kulturowego.
– Z naszych zbiorów wyselekcjonowaliśmy księgi, które zostały poddane konserwacji zachowawczej, odgrzybieniu, dezynsekcji i dezynfekcji. Ponadto konserwacji zostały poddane oprawy tych ksiąg, czyli nawilżono skórę, w którą tomy są oprawione, odnowiono elementy klamer i dekoracji oraz uzupełniono ubytki papieru. Dzięki tym zabiegom woluminy zostały zabezpieczone na kolejne dziesiątki lat – podkreśla ks. Piotr Tylec.
Zabezpieczono także 11 najstarszych książek (inkunabułów) wydanych między wynalezieniem druku a rokiem 1500.
– Są to jedne z pierwszych drukowanych książek. Niektóre z nich zachowały się do naszych czasów jako jedyne egzemplarze. Mają one dużą wartość historyczną, ale także badawczą. Na ich podstawie możemy poznawać rozwój druku i jego techniki. Warto dodać, że wiele z tych pozycji jest odpowiednio oznakowana, dzięki czemu możemy ustalić, czyją były własnością, co niekiedy stanowi cenną informację dla badaczy – wyjaśnia dyrektor.
Rękopisy i inkunabuły poddane konserwacji trafiły do Biblioteki Diecezjalnej w XIX wieku w wyniku kasat zakonów i klasztorów dokonanych przez carską Rosję. Są to najczęściej dzieła teologiczne, ascetyczne, modlitewniki lub księgi związane z życiem zakonnym. Aby konkretny pomnik sztuki piśmiennej mógł być zakwalifikowany do realizowanego projektu, musi być wpisany na listę obiektów zabytkowych oraz posiadać kwalifikacje pod względem unikatowości merytorycznej i wartości estetycznej. Dzięki przeprowadzonym pracom pozycje te mogą być w przyszłości dokładnie opracowane, opisane i zdigitalizowane, co przed konserwacją byłoby niemożliwe.
Kolejnym projektem zrealizowanym było unowocześnienie biblioteki cyfrowej i udostępnienie zasobów archiwalnych. Sandomierska książnica od lat udostępnia swoje zbiory w ramach biblioteki cyfrowej. Jednak zmieniająca się technika wymaga nieustannego unowocześniania sprzętu i technologii.
Zmiany wymagało oprogramowanie i opracowanie szaty graficznej biblioteki cyfrowej. Dzięki uzyskanym środkom udało się zakupić serwer, unowocześnić stronę i usprawnić jej działanie. Obecnie w tej elektronicznej bibliotece jest ponad 2 tys. obiektów cyfrowych, które wyświetlają się w różnych plikach dostosowanych do programu odbiorcy, nawet słabo widzącego.
W ramach projektu udostępniono akta kościoła kolegiackiego i parafii katedralnej w Sandomierzu z okresu od XII do XX wieku, w tym między innymi przywileje kolegiaty sandomierskiej, inwentarze, wypisy z różnych dokumentów, opisy kościoła kolegiackiego, wypisy inwentarza katedry sandomierskiej, personalia kolegium mansjonarzy, kanoników, kaznodziejów czy psałterzystów.
Bardzo ciekawymi zdigitalizowanymi dokumentami są kopie bractw istniejących przy kolegiacie oraz księgi ochrzczonych w latach 1653 – 1718. Te dokumenty cieszą się dużym zainteresowaniem. Obecnie biblioteka działa w najnowszej wersji oprogramowania dLibra. Zadanie dofinansowane zostało przez MKiDN w ramach projektu „Kultura cyfrowa”.
Sandomierska Biblioteka Diecezjalna, której początki datuje się na 1820 r., to jeden największych księgozbiorów kościelnych w Polsce. Przez 200 lat ta książnica nie tylko zgromadziła, ale także uratowała wiele bezcennych rękopisów, inkunabułów, starodruków i książek. Obecnie najcenniejsze księgi są odnawiane i konserwowane, a dawne archiwalia udostępniane są badaczom i naukowcom w formie elektronicznej.
W 2019 r. podjęto również realizację zadania publicznego w Archiwum Diecezji Sandomierskiej, które ściśle współpracuje ze wspomnianą powyżej biblioteką. Polegało ono na opracowaniu zasobu archiwalnego i przygotowaniu inwentarza w postaci elektronicznej zespołu akt Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu [Konsystorza Biskupiego w Sandomierzu] [XVIII] XIX -XXI w. Projekt został dofinansowany przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych w ramach zadania „Wspieranie działań archiwalnych 2019”.
Przygotowane archiwalia zostały poddane opracowaniu merytorycznemu. Polegało ono na weryfikacji tytułów jednostek oraz w razie potrzeby na nadaniu nowych nazw. Następnie ustalano: daty skrajne, język, objętość, format, postać zewnętrzną i wewnętrzną dokumentacji oraz ewentualne uwagi szczegółowe. Tak przygotowane dane posłużyły do opracowania etykiet archiwalnych oraz inwentarza (dostępnego na stronie internetowej: http://bdsandomierz.pl/archiwum.html ).
Archiwum Diecezji Sandomierskiej zostało utworzone dekretem biskupa Krzysztofa Nitkiewicza w dniu 16 marca 2019 r. Składa się ono z archiwum historycznego z siedzibą w Wyższym Seminarium Duchownym w Sandomierzu oraz z archiwum bieżącego, które zlokalizowane jest w Kurii Diecezjalnej.
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.