Zmiany w statucie KEP. Dotyczą m.in. sekretarza generalnego

Możliwość prowadzenia obrad biskupów online w sytuacjach nadzwyczajnych oraz pełnienia funkcji sekretarza generalnego Episkopatu przez księdza, a nie tylko biskupa, przewiduje nowelizacja Statutu Konferencji Episkopatu Polski. O niektórych nowych rozwiązaniach przewidywanych w tym dokumencie, który wymaga jeszcze recognitio Stolicy Apostolskiej, mówił na spotkaniu z dziennikarzami bp Artur G. Miziński.

W tym roku przypada 100-lecie Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski oraz 40-lecie istnienia siedziby Sekretariatu KEP. W kontekście tego jubileuszu obecny sekretarz generalny KEP bp Artur Miziński przypomniał, że Sekretariat KEP jest instytucją służebną wobec Konferencji Episkopatu Polski. Pełni on rolę przedłużenia i kontynuacji prac Episkopatu między kolejnymi zebraniami plenarnymi biskupów, posiedzeniami Rady Stałej KEP, Prezydium KEP czy poszczególnych komisji w ramach Episkopatu. – Jest tym stałym elementem, zapewniającym ciągłość tej instytucji – dodał bp Miziński.

Zadania sekretarza generalnego i podległej mu instytucji określa statut Konferencji Episkopatu Polski z 2009 r. Sekretarz generalny kieruje Sekretariatem KEP, który jest organem wspierającym Konferencję Episkopatu Polski i jej przewodniczącego w wykonywaniu zadań statutowych. Sekretarz generalny jest wybierany przez zebranie plenarne biskupów na okres 5 lat, funkcję tę może pełnić bez przerwy przez dwie kolejne kadencje. – Nie zawsze się tak zdarzało, bo biskup Piotr Libera nie doczekał dziesiątego roku, bo został wybrany biskupem płockim – powiedział bp Miziński. Z kolei bp Stanisław Budzik po upływie 4,5 roku został arcybiskupem lubelskim, a jeszcze krócej sekretarzem generalnym był bp Wojciech Polak, który mniej więcej po upływie 2,5 roku wrócił do Gniezna jako arcybiskup i Prymas Polski. Sekretarza generalnego wspomaga jego zastępca, a jego funkcja wygasa wraz z upływem urzędowania tego pierwszego.

Zadania Sekretariatu KEP to m.in. sporządzanie protokołów spotkań biskupów, w tym zebrań plenarnych, Rady Stałej i Rady Biskupów Diecezjalnych. Instytucja ta przekazuje też program i przygotowuje materiały tematyczne na zebrania plenarne czy spotkania Komisji i innych gremiów wchodzących w skład Konferencji Episkopatu Polski. Sporządza też dokumenty na zlecenie przewodniczącego KEP. Informuje inne konferencje episkopatów o działalności KEP i ogłaszanych przez nią dokumentach, a także o działalności innych gremiów z udziałem polskich biskupów. Koordynuje ponadto udział polskich hierarchów w spotkaniach na szczeblu międzynarodowym, zarówno jeśli chodzi o Kościół katolicki, jak i inne Kościoły i związki wyznaniowe. Prowadzi w imieniu KEP korespondencję z innymi episkopatami czy instytucjami państwowymi. Cała ta aktywność w formie dokumentacji gromadzona jest przez Sekretariat KEP w podległym mu archiwum. Sekretarzowi KEP podlega także Biuro Prasowe KEP, którym kieruje rzecznik KEP. Szczegółowo funkcje i zadania wszystkich organów Sekretariatu KEP definiuje specjalny regulamin.

Biskupi przyjęli w sierpniu na Jasnej Górze nowelizację Statutu KEP. Wprowadzone do niego zmiany mają być odpowiedzią na nowe sytuacje i wyzwania, jakie przynosi życie. Chodzi zwłaszcza o sytuacje nadzwyczajne, wywołane choćby doświadczeniem niedawnej pandemii. W takim nadzwyczajnym czasie znowelizowany statut umożliwia przeniesienie niektórych kompetencji na Przewodniczącego KEP oraz na Prezydium KEP. Zapewnia też ciągłość trwających kadencji.

Nowy statut wprowadza ponadto możliwość obrad online, zarówno zebrań plenarnych Konferencji Episkopatu, jak i Rady Stałej oraz poszczególnych komisji, rad i innych ciał statutowych. Zebrania plenarne będą mogły odbywać się w tym trybie w sytuacjach nadzwyczajnych, natomiast inne gremia KEP będą mogły spotykać się online w zależności od decyzji ich przewodniczących.

„Już wcześniej, niezależnie od prac nad statutem, pytaliśmy Stolicę Apostolską czy możemy w sytuacjach kryzysowych takich jak COVID odbywać tego rodzaju zebrania w formule online. Uzyskaliśmy odpowiedź, że jak najbardziej takie zebrania plenarne mogą się odbywać, ale głosowania personalne nie mogą być przeprowadzane online. W związku z tym będzie istniała konieczność spotkań w tzw. realu w podejmowaniu decyzji wyborczych” – wyjaśnił bp Miziński.

Statut po nowelizacji umożliwia też wybór na sekretarza generalnego Konferencji Episkopatu Polski nie tylko biskupa, ale także zwykłego księdza. Dotychczas istniał zapis nakazujący wybór sekretarza generalnego spośród biskupów (członków KEP) i zwykle zostawał nim jeden z biskupów pomocniczych. Obecnie zaproponowano zapis, aby KEP wybierała sekretarza generalnego spośród biskupów pomocniczych lub prezbiterów.

– Nasza propozycja, podlegająca teraz recognitio, jest taka, aby sekretarzem generalnym Episkopatu mógł być nie diakon, nie osoba życia konsekrowanego czy osoba świecka, ale prezbiter – wskazał bp Miziński. – Wiąże się ta propozycja z koniecznością zmian w podejściu do roli sekretarza generalnego, który dziś jest członkiem Prezydium KEP i przede wszystkim członkiem Konferencji Episkopatu Polski – dodał i wyjaśnił, że będąc tylko prezbiterem a nie będąc biskupem-członkiem Episkopatu taki sekretarz generalny będzie pełnił swoją funkcję w okrojony sposób. Nie będzie bowiem np. miał prawa głosu na zebraniach plenarnych.

Bp Miziński przypomniał, że taka propozycja nie jest niczym nowym w funkcjonowaniu episkopatów na całym świecie. Spotkania sekretarzy konferencji episkopatów Europy pokazują, że funkcje te pełnią zarówno biskupi, jak i księża, osoby konsekrowane (w tym siostry zakonne) czy świeccy. Sekretarzem generalnym episkopatu Niemiec jest np. świecka kobieta.