Seminarium naukowe o kulcie maryjnym w Malborku

Naukowcy, przedstawiciele samorządu oraz lokalnej społeczności, a także duchowni byli uczestnikami seminarium naukowego pt. „Kult Najświętszej Maryi Panny na przestrzeni wieków w Malborku”, które odbyło się w malborskim Muzeum Zamkowym (23 XI 2022). Seminarium zostało zorganizowane w związku z prośbą burmistrza i Rady Miasta wyrażoną oficjalnie wobec władzy kościelnej o patronat Najświętszej Maryi Panny nad Malborkiem. Organizatorami wydarzenia byli: biskup elbląski oraz dyrektor Muzeum Zamkowego.

Bp Jacek Jezierski witając zebranych w sali dawnej zamkowej wozowni podkreślił, że sesja naukowa na temat kultu maryjnego dotyczy przeszłości Malborka, który w wiekach średnich był stolicą państwa stworzonego przez krzyżaków. Zakon ten miał jak wiadomo charakter rycerski, ale także maryjny. Należy pamiętać, że nadana miastu przez krzyżaków nazwa Marienburg, może być tłumaczona jako zamek Maryi, gród Maryi.

O kulcie Matki Bożej w zakonie krzyżackim, o jego historii i nieodkrytym dziedzictwie przypomniał w swojej prelekcji dk. prof. dr. hab. Waldemar Rozynkowski [UMK Toruń]. Z kolei dr hab. Janusz Trupinda (Muzeum Zamkowe w Malborku) wskazał na przedstawienia Maryi w krzyżackiej sfragistyce. Natomiast Agnieszka Kowalska (MZM) przybliżyła zebranym problematykę tzw. plakietek (odznaczeń) pielgrzymów, które mogą być materialnym świadectwem kultu maryjnego w średniowiecznym Malborku.

Na temat kaplicy dedykowanej Najświętszej Maryi Pannie ulokowanej nad Bramą Przewozową miasta mówił prof. dr hab. Wiesław Długokęcki (UG Gdańsk), a dr Rafał Panfil (MZM) przypomniał o kulcie maryjnym rozwijanym w XVII i XVIII w. przez pracujących w Malborku jezuitów. Blok prelekcyjny zwieńczony został prelekcją ks. dr. Piotra Towarka (WSD Elbląg), który przybliżył słuchaczom kościelne zasady obowiązujące przy ustanawianiu patronatu.

Sesję zakończyła ciekawa dyskusja. Skupiła się ona zwłaszcza na zagadnieniach dotyczących kaplicy maryjnej ulokowanej nad Bramą Przewozową w Malborku. Jak zauważyli dyskutanci jest ona ewenementem na skalę europejską. Ze źródeł wiadomo, że opiekę nad tym miejscem sprawowała parafia staromiejska. Poświadczone jest ustanowienie wikariusza, oddelegowanego to sprawowania kultu liturgicznego w tym miejscu. Wiadomo też, że w kaplicy od poł. XV w. znajdował się i odbierał cześć obraz Matki Bożej. Ponadto w 2016 r. na zewnętrzną ścianę zamku malborskiego (kościoła zamkowego) powróciła po rekonstrukcji XIV-wieczna 8-metrowa figura Maryi. Jest ona pokryta 300 tysiącami kostek szkła weneckiego. Otaczana jest szacunkiem i czcią ze strony przybywających na zamek turystów.

Zorganizowane w Malborku seminarium naukowe wpisuje się w etapy wyznaczonego przez Stolicę Apostolską procesu ustanawiania patrona dla miasta. Pierwszym z nich jest tzw. electio (wybór), co w przypadku Malborka już nastąpiło. Teraz czas na approbatio (uznanie) wyrażone i przesłane do Rzymu przez Biskupa Elbląskiego oraz confirmatio (zatwierdzenie), które ogłosi Stolica Apostolska.