Sierpc: Boże Narodzenie na Mazowszu na przełomie XIX i XX wieku

Tradycje i zwyczaje ludowe, ozdoby świąteczne, potrawy – to wszystko obejrzeć można w Muzeum Mazowieckim w Sierpcu (diecezja płocka). Popularny w regionie skansen przenosi widzów w Boże Narodzenie na Mazowszu na przełomie XIX i XX wieku. Ciekawa i różnorodna ekspozycja jest dowodem na to, że ludność wsi wraz z dworem chciała przeżyć te święta tak, jak na to zasługiwały: z ustrojoną chatą, zastawionym suto stołem i gromadą kolędników.

Obrzędowość Bożego Narodzenia – świąt ku czci nowonarodzonego Dzieciątka Jezus, jest połączeniem przedchrześcijańskiej obrzędowości z liturgią katolicką. Można się o tym przekonać w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, gdzie zaprezentowano świętowanie na Mazowszu na przełomie XIX i XX wieku. Większość tych tradycji nie jest już niestety kultywowanych.

W sierpeckim skansenie można zobaczyć, jak święta spędzali biedni chłopi, bogatsi gospodarze, ale również mieszkańcy dworu. Zaprezentowano więc potrawy kiedyś bardzo popularne, a znajdujące się i obecnie na świątecznych stołach, jak również te, które nie są już znane. Pokazano stoły wigilijne w biednych chałupach, a dla kontrastu – bogaty stół dworski:. – Taka wigilia była dużo bogatsza. Liczba potraw, jakość produktów i wykonanie zdecydowanie różniło się od tych spod strzechy – mówi Beata Turek, kierownik działu etnograficznego Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu.

Na wystawie można też obejrzeć ozdoby świąteczne. Większość została wykonana ręcznie, z papieru, bibuły, owoców. Podróżując w czasie przez dwór i chłopskie chałupy, można poznać obrzędowość tamtych lat. W skansenie przedstawiono cały proces przygotowania do świąt, ale również Pasterki i kolędowania: – Była to grupa najczęściej młodych kawalerów, którzy przebierali się i przedstawiali scenkę biblijną, i w ten sposób chodzili od domu do domu. Inną z form kolędowania było chodzenie z szopką – tłumaczy Beata Turek.

Mazowieckie, świąteczne tradycje sprzed ponad 100 lat można oglądać w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu do końca lutego 2024 roku.

Założone w 1971 r. Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu zajmuje powierzchnię ponad 60 ha. Na ekspozycję składają się: wieś rzędówka z 10 zagrodami, kościół, dworek, karczma i kuźnia. Całość wyróżnia przede wszystkim pietyzm, z jakim odwzorowano gospodarstwa z XIX i XX wieku. Zadbano nie tylko o wnętrza, ale również o otoczenie budynków – ogrody, pola, sady, pasieki oraz zwierzęta pasące się za miedzą.

Skansen drobiazgowo odwzorowuje wieś mazowiecką drugiej połowy XIX wieku. Dzięki wielu atrakcjom dla zwiedzających, a także modernizacji i poszerzaniu infrastruktury, turysta w aktywny sposób może zapoznać się z dziedzictwem Mazowsza. Muzeum zachwyca nie tylko zwiedzających, jego plenery wykorzystywano w takich filmach jak „Ogniem i mieczem” czy „Pan Tadeusz”, a także w wielu reklamach i klipach.