Sierpc – u Wniebowziętej Maryi na wzgórzu Loret

Sierpc w diecezji płockiej jest jednym z tych miast, które warto odwiedzić w czasie wakacyjnego poszukiwania ważnych sanktuariów i ciekawych zabytków sakralnych. W miejscowym kościele, zbudowanym na wzgórzu zwanym Loret, od XV wieku czci się Matkę Bożą Wniebowziętą. Do dziś 15 sierpnia do sanktuarium przybywają pielgrzymi z okolicznych miejscowości, aby powierzyć Matce Bożej Sierpeckiej, Pani Niezawodnej Nadziei swoje troski i radości.

Wzgórze Loret w Sierpcu to miejsce szczególne, o bogatej i wyjątkowej historii. Sanktuarium i kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny jest najstarszym i najważniejszym elementem zespołu klasztornego, którego zabudowania górują nad miastem, zajmując szczyt znanego wzgórza. Pierwotnie ośrodkiem kultu była studnia na łące w pobliżu obecnego kościoła, jej woda – jak wierzono – miała moc uzdrawiającą. Zachowana jest do dziś, z nową kapliczką z początku XX wieku.

Kult maryjny w Sierpcu ma swój początek w 1483 roku. Wtedy to w czasie epidemii klerykowi Andrzejowi objawiła się Matka Boża. Zgodnie z przesłaniem Maryi rok później zbudowano drewnianą kaplicę. Powtarzające się objawienia i uzdrowienia skłoniły biskupa płockiego Piotra z Chotkowa do ustanowienia w 1484 roku kolegium misjonarskiego (sześciu misjonarzy) dla opieki nad tym miejscem i pełnienia duchowej posługi. Aby było gdzie przyjmować licznych pielgrzymów, na wzgórzu Loret zbudowano murowany kościół, który został konsekrowany w roku 1488.

W ołtarzu bocznym ustawiono figurę, która obecnie stoi na ołtarzu głównym. Jest to gotycka rzeźba stojącej Madonny z Dzieciątkiem na ręku i jabłkiem w lewej dłoni. Nie wiadomo skąd pochodzi, kto ją wykonał i kiedy znalazła się w Sierpcu, ale wiadomo, że zawsze była w kościele. Według współczesnych badań figura pochodzi z lat 1360-1390, reprezentuje sztukę sądecko-spiską i jest najstarszą figurą maryjną na Mazowszu.

Od początku jej przechowywania w kościele uznawana była jako słynąca łaskami. To z nią chrześcijańska pobożność wiązała cuda i łaski, które od wieków przez wstawiennictwo Matki Bożej otrzymywali przybywający do Sierpca pątnicy. Figura w przeszłości zyskała tytuły: Madonna Loretańska (stąd być może pochodzi nazwa wzgórza Loret), Ksieni Sierpecka, Matka Niezawodnej Nadziei. Sanktuarium sierpeckie odwiedzili polscy królowie: w 1624 roku był to Zygmunt III, a w 1633 roku Władysław IV.

W czasach największej świetności w latach 1500-1650 sierpeckie sanktuarium miało opinię pierwszego po częstochowskim. W latach 1620-1625 przy kościele wzniesiono drewniany klasztor, do którego w 1625 roku przybyły siostry benedyktynki z Chełmna.

W 1652 roku sierpczanin ks. Łukasz Paprocki wydał w Warszawie książkę pt. „Łaski cudowne przy kościele sieprskim Wniebowzięcia NMP” (właścicielami miasta w pewnym okresie byli Feliks i Prokop Sieprscy). Opisał w niej powstanie kościoła, cuda i szczególne wydarzenia związane z figurą Matki Boskiej Sierpeckiej.

Po pożarze w 1703 roku wybudowano klasztor murowany. Zarówno kościół jak i klasztor poważnie ucierpiały w pożodze w 1794 roku. Wnętrze kościoła z cudowną figurą wielokrotnie przebudowywano i zmieniano jego wystrój. Kolejne restauracje zmierzały do przywrócenia kościołowi pierwotnego gotyckiego charakteru.

Kult w Sierpcu wyraźnie osłabł w wieku XVIII, a w XIX prawie wygasł. Po kasacie opactwa benedyktynek w 1892 roku kościół znalazł się pod opieką kleru diecezjalnego. Wówczas rozpoczęto usilne próby wskrzeszenia kultu (liczne inwestycje materialne, uroczystości religijne). Ostatnie siostry zaborcy rosyjscy wysiedlili z Sierpca w 1896 roku.

W latach 1915-1945 budynek klasztoru pełnił funkcje więzienne. W czasie II wojny światowej był miejscem kaźni dokonywanych przez hitlerowskich okupantów. Siostry powróciły do sierpeckiego klasztoru w roku 1947. 8 września 1981 roku erygowano parafię, a świątynia z figurą stała się kościołem parafii pw. św. Benedykta. W 2004 roku diecezja płocka duszpasterstwo parafialne oddała pod opiekę księżom ze Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego, czyli księżom pallotynom.

Figura maryjna została koronowana koronami papieskimi 21 sierpnia 1983 roku, korony nałożył kard. Franciszek Macharski. Akt ten potwierdził wielowiekowy kult maryjny w Sierpcu. Obecnie kult ten ma zasięg lokalny. 15 sierpnia, na Matkę Boską Zielną, do sanktuarium przyjdą pątnicy z okolic. Po raz kolejny podziękują za dary, przeproszą za grzechy i poproszą o dalsze łaski. Wniebowzięta Maryja na wzgórzu Loret w Sierpcu wszystkich przyjmie i otoczy Swą opieką.