Siła przetrwania społeczeństwa zależy od jego kondycji duchowej

Ogłoszone 24 marca restrykcje mające na celu powstrzymanie epidemii są dość radykalne. Poddanie się im nie jest wprawdzie trudne, ale bardzo nieprzyjemne. Człowiek odkrywa jak bardzo potrzebny mu jest kontakt z drugim człowiekiem – i praktycznie i psychicznie. Bo to właśnie tymczasowe zablokowanie bezpośrednich międzyludzkich kontaktów jest istotą i sensem tego przedsięwzięcia, które ma powstrzymać przenoszenie się choroby z człowieka na człowieka.

Restrykcje są więc dość radykalne, choć sformułowane trochę ogólnikowo, a czasem wręcz niejasno. W wypowiedziach różnych przedstawicieli rządu pojawiły się na przykład różnice co do dopuszczalności chodzenia na spacer. Ostatecznie instrukcja jest – jak się zdaje – taka by na spacery jednak chodzić, bo to dobre dla zdrowia, ale niezbyt często i trzymając się jak najdalej od innych spacerowiczów. Najlepiej samotnie lub w towarzystwie jednej tylko osoby.

I tu pojawia się kolejna niejasność. Zalecenia czynią wyjątek dla członków rodziny, z którymi – jak się zdaje – można spacerować w nieco liczniejszej grupie. Nie sprecyzowano jednak kim są owi członkowie rodziny – czy chodzi o rodziców i dzieci zamieszkałych pod wspólnym dachem, czy też pojęcie to obejmuje na przykład dorosłe rodzeństwo. To naprawdę może być problem interpretacyjny, bo z ducha wypowiedzi ministra Łukasza Szumowskiego podczas konferencji prasowej w Warszawie wynikało, że rząd troszczy się o to by więzy rodzinne nie doznały uszczerbku w związku z restrykcjami.

Nie wiadomo też jak w praktyce ma wyglądać kontrola przestrzegania zarządzonych restrykcji. Z pewnością będzie się dokonywała bardzo wybiórczo. Umieszczanie w każdym pojeździe komunikacji miejskiej policjanta, który będzie pilnował, by zajęta była tylko połowa miejsc siedzących – wydaje się niewykonalne. Podobnie jak przepytywanie przez policję wszystkich przechodniów czy aby na pewno idą do pracy, sklepu, apteki lub lekarza. I w jaki sposób przepytywani mieliby uwiarygadniać swoje oświadczenia w tej kwestii?

W tej sytuacji, choć nieprzestrzeganie restrykcji ma być karane wysokimi grzywnami, to jednak w praktyce zagrożenie karami jest bardzo mgliste i może dotyczyć zapewne tylko najbardziej jaskrawych i rzucających się w oczy przypadków braku odpowiedzialności. A tymczasem skuteczność zaleceń sformułowanych przez ministra zdrowia 24 marca zależeć będzie od ich bardzo skrupulatnego przestrzegania przez każdego z nas. Tego państwo nie jest w stanie ani skontrolować, ani wymusić.

Zalecenia rządu wydają się bardzo rozsądne. To że nie zawsze i nie do końca są jednoznaczne, to dlatego że starają się uregulować materię delikatną, czego nie da się zrobić przy pomocy łomu. Podczas konferencji prasowej padły słowa o konieczności posługiwania się cały czas zdrowym rozsądkiem. Konieczna jest również bardzo duża doza dobrej woli. I sumienie każdego człowieka z osobna formułujące wewnętrzny nakaz właściwego postępowania i akceptacji poniesienia ofiar wynikających z takiej postawy. To jest ważniejsze niż same trafne rozporządzenia.

Cała ta sytuacja uświadamia więc, że w ostatecznym rachunku siła przetrwania społeczeństwa i jego zdolność do odparcia epidemii zależy od jego kondycji duchowej. Od tego gdzie poszczególni ludzie poszukują sensu swojego życia. W tym dramatycznym czasie, który nieprzyjemnie przerwał wieloletni okres fascynacji dobrobytem i konsumpcją, kościoły – ze względu na restrykcje – są wprawdzie puste, ale jest szansa na to, że ludzie będą znajdować Boga we własnym sercu.

Bogumił Luft

Absolwent polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim, członek Rady Redakcyjnej „Więzi”. Dziś niezależny publicysta i tłumacz literatury rumuńskiej. Wcześniej: w latach 1999–2006 redaktor i komentator polityczny dziennika „Rzeczpospolita”, a w latach 2001–2003 jego stały korespondent w Bukareszcie i Kiszyniowie. Był ambasadorem RP w Rumunii w latach 1993–1999 oraz w Republice Mołdawii w latach 2010–2012. Autor książki „Rumun goni za happy endem” (Wydawnictwo Czarne, drugie wydanie 2015) o historycznych i współczesnych losach narodu rumuńskiego.