„Skarby Jasnej Góry” do zwiedzania

Jasna Góra to jedno z najważniejszych miejsc kultu maryjnego w świecie, centrum pielgrzymkowe w Polsce, ale i pomnik historii, który fascynuje nie tylko pątników. Historię tego miejsca „opowiadają” muzea i wystawy. Pielgrzymi i turyści mogą zwiedzać Muzeum 600-lecia, jasnogórski Skarbiec, Bastion św. Rocha i Bastion św. Barbary. Są także wystawy plenerowe o wielkich Polakach, którzy „wszystko postawili na Maryję” oraz o. Augustynie Kordeckim w roku jubileuszowym bohaterskiego obrońcy Jasnej Góry.

Muzea jasnogórskie są czynne w godz. od 09.00 do 17.00. Pielgrzymi mogą skorzystać z fachowej wiedzy przewodników Jasnogórskiego Centrum Informacji, które jest otwarte w dni robocze od godz. 8.00 do 16.00. Przewodnicy oprowadzają w językach: polskim, angielskim, niemieckim, francuskim, włoskim, hiszpańskim, portugalskim, ukraińskim i niderlandzkim.

Muzeum 600-lecia znajduje się w pomieszczeniach dawnej drukarni, która funkcjonowała tutaj od XVII w. do czasu zlikwidowania jej przez władze carskie w 1864 r. Ekspozycja ukazuje fenomen ponad sześćsetletniej obecności na Jasnej Górze Cudownego Obrazu Matki Bożej oraz historię Zakonu paulinów nierozerwalnie związanej w Polsce z jasnogórskim wzgórzem. W muzeum można zobaczyć wota zarówno te najnowsze związane jak i te sprzed kilku wieków. Pośród zgromadzonych kolekcji zobaczyć można kolekcję zabytkowych zbiór instrumentów muzycznych, używanych w XVII i XVIII w. przez kapelę jasnogórską, a także książki wydane w jasnogórskiej drukarni, działającej w latach 1693-1864. Są dary i pamiątki związane ze św. Janem Pawłem II. Jest też np. krzyż wykonany z fragmentów stalowej konstrukcji jednej z wież World Trade Center, ofiarowany przez strażaków uczestniczących w akcji ratunkowej.

W Skarbcu Jasnogórskim przechowywane się wota błagalne i dziękczynne złożone w darze Matce Bożej przez pielgrzymów od późnego średniowiecza aż po czasy współczesne. Najstarsze zabytki pochodzą z XIV wieku. Są tu cenne dzieła sztuki – dary królów, bohaterów narodowych czy papieży. Zobaczymy tutaj m.in. monstrancję z 1542 roku, podarowaną przez króla Polski, Zygmunta I Starego, czy komplet ołtarzowy z białej porcelany miśnieńskiej – dar króla Augusta III Sasa.

Bastion św. Rocha, zwany też od swoich fundatorów bastionem Morsztynów to od 2006 r. najczęściej odwiedzana część fortyfikacji Jasnej Góry. Obecnie można zobaczyć ekspozycję obrazującą dzieje walki i martyrologii Polaków po czasy „Solidarności”. Są tu m.in. mundury wojskowe prezydenta Ignacego Mościckiego i marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego czy pamiątki czasów „Solidarności”, jak np. krzyż z napisem „Solidarność 13 grudzień 1981 r.” z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej opleciony drutem kolczastym.

M.in. „świadków 1966r.” – sukienkę millenijną na obraz Matki Bożej, kopię Millenijnego Aktu oddania Polski Maryi oraz szereg osobistych pamiątek po Prymasie kard. Stefanie Wyszyńskim czy czarne BMW E34, który jeździł Karol Wojtyła.. można zobaczyć na wystawie, która znajduje się w nowych pomieszczeniach Bastionu św. Rocha. Ekspozycja nosi tytuł: „Nie byłoby Papieża Polaka, gdyby nie było twojej wiary – Prymas Tysiąclecia błogosławiony ks. kard. Stefan Wyszyński” i łączy te dwie wielkie postaci Kościoła.

W roku jubileuszowym poświęconym o. Augustynowi Kordeckiemu, bohaterskiego paulina w 350. rocznicę śmierci oraz 420. jego urodzin, przypomina wystawa plenerowa na Wałach, w pobliżu jego pomnika. Na wystawie przygotowanej na czterech dużych kostkach znalazły się unikatowe zdjęcia z archiwum jasnogórskiego i opis najważniejszych wydarzeń z życia o. Kordeckiego. – Jest tam m.in. akt urodzenia Klemensa Kordeckiego – kopia z ksiąg parafialnych, są fragmenty zapisów klasztornych kronik. Są zdjęcia dwóch monstrancji- gotycko-renesansowej z 1542 r., z którą zakonnik kroczył w procesji po jasnogórskich Wałach w czasie oblężenia szwedzkiego i tej, która w 1672 r. została ufundowana jako wotum dziękczynne za ocalenie Jasnej Góry i Polski. Wspaniała monstrancja jako dziękczynne wotum za zwycięstwo nad Szwedami w 1655 r. została wykonana siedem lat po „potopie” na polecenie o. Kordeckiego. Jest wyjątkowo cennym dziełem złotniczym. Do jej dekoracji, oprócz barwnych emalii, użyto 22 funty złota, 2366 brylantów, 2208 rubinów, 81 szmaragdów, 30 szafirów i 214 pereł. Mierzy aż 103 cm wysokości i waży ponad 13 kg. A „w oryginale” można ją zobaczyć w jasnogórskim Skarbcu.

W okresie od kwietnia do końca listopada otwarta jest także dla pielgrzymów w godz. 8.00 – 16.00 wieża jasnogórska. To jeden z najbardziej rozpoznawalnych obiektów architektury w Polsce. Wieża ma 106,3 m wysokości i składa się z pięciu kondygnacji. Obecna jest piątą w dziejach Jasnej Góry. Ta budowla istnieje od 1906 r. Jej kształt opracowali architekci: Stefan Szyller i Józef Dziekoński. Do odbudowy użyto ponad półtora miliona sztuk cegieł i 300 wagonów kamienia do obłożenia wieży. Nad pierwszą kondygnacją, w miejscu dawnego zegara wieżowego umieszczono nowy zbudowany w Malines k. Brukseli. Mechanizm zegara jest obecnie sterowany przez komputer, który czuwa także nad wygrywaniem pieśni maryjnych, kurantów i hejnału. Na narożnikach środkowej kondygnacji wieży ustawiono cztery figury świętych: Pawła Pustelnika, Floriana, Kazimierza królewicza i Jadwigi królowej. Najwyższą, piątą kondygnację, na którą prowadzi 516 krętych schodów, zdobią posągi doktorów Kościoła – świętych: Leona Wielkiego, Grzegorza z Nazjanzu, Augustyna i Ambrożego.

Pana Tomasza z okolic Chicago w USA szczególnie zafascynowały elementy związane z polskim wojskiem. – Jest tu wiele wspaniałych rzeczy. Ja oraz moje dzieci interesujemy się polską wojskowością, więc te wszystkie mundury ofiarowane przez różnych generałów czy oficerów są naprawdę piękne – powiedział. Dodał, że „rzadko się spotyka sytuacje, kiedy wielkie postacie z historii jak np. generałowie ofiarowują swoje rzeczy dla Kościoła i Matki Bożej. To znaczy, że nasz naród, Kościół i Matka Boża są ze sobą związane”.

Oprócz walorów historycznych, jasnogórskie muzea mają też dla niektórych wartość sentymentalną. – Pamiętam te miejsca odwiedzane z tatą i wtedy przypomina mi się okres dzieciństwa. Oczywiście później też przychodziłam ale nigdy w taki sposób obchodząc to wszystko. Mam duży sentyment do tych muzeów – powiedziała Magda z Częstochowy.